Anayasa Komisyonu üyelerinden açıklama

TBMM Anayaza Uzlaşma Komisyonu Üyesi, AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya, anayasa çalışmalarında doğal süreyi mahalli seçimler olarak gördüğünü söyledi.

TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun iki saat süren toplantısının ardından komisyon üyesi milletvekilleri gazetecilerin sorularını yanıtladı.

AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya, Başbakan Recep Tayypip Erdoğan'ın, uzlaşılan 48 maddenin Meclis'ten geçebileceğine yönelik açıklamasının gündeme gelip gelmediğinin sorulması üzerine, komisyonun yazın da toplanacağını belirtti.

İyimaya, "Komisyon şu soruya cevap aramaya çalıştı: Şu ana kadar gerçekleşmesi gereken ile gerçekleşen arasında büyük fark var. Bunun sebeplerini tartıştık, değerlendirdik. Yöntem değiştirerek, verimi artırabilir miyiz? Çünkü müzakereci ama mutabakatı gerçekleştiremeyen bir komisyon görüntüsü ortada" dedi.

Yazın çalışmaları yoğunlaştıracaklarını dile getiren İyimaya, uzmanların, toplumsal talepler çerçevesinde, siyasal partilerin tekliflerini esas alarak, bir eskiz çalışması yapacağını söyledi. İyimaya, "Şu ana kadar gerçekleşen uzlaşma maddeleri -48 veya bu artabilir- gündeme geldi mi? Komisyonumuzun gündemi bu değildi ama dolaylı olarak gündeme geldi. Sanıyorum ileriki günlerde, anayasanın yürürlükten kaldırılması ve yeni anayasının yürürlüğe konulması gibi bir durumun gerçekleşmesi halinde komisyonun ortaya koyduğu uzlaşmanın heba olmaması adına, bunun dahil demokratik bir dönüşüm olduğu görüşü ortaya çıktı. Bu bir karar şeklinde değil, müzakarede partilerin beyanları şeklinde oldu. Karşı çıkanlar da oldu. Başbakanımızın teklifi, gerçekten tıkanmayı tamamen aşıcı olmasa dahil, demokratikleşme anlamında önemli bir adım" diye konuştu.

İyimaya, TBMM'nin yazın olağanüstü toplanmasının gündeme gelip gelmeyeceğine ilişkin soru üzerine, partiler arasında mutabakatın, uzlaşılan maddelerin değiştirilmesi iradesinin ortaya çıkması halinde olağanüstü toplantının gündeme gelebileceğini kaydetti. İyimaya, henüz tatile girmeyen Meclis'in olağanüstü toplantıya çağrılmasının da olasılık dahilinde bulunmadığını kaydetti.

Komisyonun süre konusunu değerlendirmediğini kaydeden İyimaya, komisyonun 2012 sonunda misyonunu tamamlaması gerekirken 3 kez çalışmaların uzatıldığını anımsattı. İyimaya, bugün süre konusunu tartışmadıklarını dile getirerek, "Ama her komisyonun tabii ve mantıki süresi vardır. Tabii süre hiçbir zaman için aşılamaz. Tabii süreyi mahalli seçimler olarak görüyorum ama mahalli seçimlerde çalışma imkanı belki aranabilir ama ben pek mümkün görmüyorum" dedi.

İyimaya, şu ana kadar genellikle danışmanlar ve uzmanlarla birlikte çalıştıklarına işaret ederek, "Zaten partilerin görüşleri belli, bütün maddeler iki kez müzakere edildi. Bir de uzman ve danışmanlar, bilimsel eksende bir anayasa çalışması yaparlar da bir uzlaşma ortaya çıkarsa, partilerin uzlaşması daha kolay olabilir mi, sorunun verdiği cevap, yeni yöntem o olur" dedi.

Madde, sıra, konu ve bölüm düzenini yarın kararlaştıracaklarını kaydeden İyimaya, temel hak ve hürriyetler, anayasanın başlangıç maddeleri, genel hükümlerin temel alınabileceğini vurguladı.

"Komisyonun hedef olarak konulması son derece yanlış"

CHP Konya Milletvekili Atilla Kart, TBMM Başkanı Cemil Çiçek'in liderler turu konusunda değerlendirme yaptığını, daha sonra kendilerinin görüşlerini dile getirdiğini anlattı.

Çiçek'in değerlendirmelerinde yaptığı yanlışlıkları dile getirdiğini belirten Kart, "Sayın Başkan, yaptığı açıklamalarda komisyon çalışmalarını, sanki son derece atıl, verimsiz bir şekilde sürdürüldüğü izlenimi yarattı. Bu kesinlikle kabul edilemez bir sunuştu. Komisyonu adeta kamuoyunun önüne hedef olarak koymasının son derece yanlış, haksızlık olduğunu ifade ettik" dedi.

Kart, toplantıda komisyon başarı ya da başarısızlık anlamında da ne yapacaksa bunun ortak sonuçları olduğunu söylediklerini aktardı. Komisyon çalışmalarının, Genel Kurul çalışmalarıyla kıyaslanamayacağını ilettiklerini belirten Kart, komisyon çalışmalarının yeterince verimli olmadığını savundu. Kart, bunun nedeninin komisyon üyelerinin isteksizliği ya da yeterince çalışmaması olmadığını vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Bunun nedeni, müzakere iradesi konusunda grupların yeterince açık olmamalarıdır. Parti yönetimlerinden, liderlerden kaynaklanmaktadır. Bunu nasıl aşabileceğimizi konuştuk. Ortaya çıkan sonuç şudur; danışmanlar şu anda çalışıyorlar. Yarın milletvekilleriyle bir araya gelecekler. Bundan sonraki çalışma takvimini süre olarak belirleyeceğiz. Ayrıca, öncelikle görüşülecek konu başlıklarını belirleyeceğiz. Çalışmalarımızı aralıksız olarak sürdüreceğiz. Bölüm, konu başlıklarını belirledikten sonra bir hafta-10 gün içerisinde bir müzakere yapılacaktır. Daha sonra komisyon yazımını yapacaktır, üçüncü yazım aşamasını sürdürecektir. Bölüm bölüm bunları hayata geçireceğiz. Bunlar, 1 ay mı sürer, 2 ay mı sürer, bunun adını şimdiden koymak mümkün değil."

Kart, ortaya çıkan taslağın kamuoyuyla paylaşılmasını önerdiklerini ifade ederek, bunun komisyon protokolünün gereği olduğunu söyledi. Kart bu önerilerine MHP dışındaki partilerin katıldığını, konuyu daha sonra değerlendireceklerini kaydetti.

"Uzlaşılırsa ısrarcı olunmayacağını söylediler"

CHP Eskişehir Milletvekili Süheyl Batum, toplantıda çalışmalara uzlaşmaya yönelik nasıl devam edileceğini ele aldıklarını, uzlaşılan 48 maddenin Meclis'e sunulmasını görüşmediklerini ifade etti.

Anayasa Komisyonu olarak baskıları kabul etmediklerini dile getiren Batum, dünyada anayasasını demokratik olarak yapan hiçbir ülkede zaman baskısının söz konusu olmadığını söyledi.

Çalışmalara "temel hak ve özgürlükler" ile "yargı" bölümleriyle devam edeceklerini kaydeden Batum, "Bunlarda uzlaşma sağlanamamıştı. Yarın yol haritası çizeceğiz ve temel hak ve özgürlükler ya da yargı bölümüyle başlayarak, uzlaşmaz noktaları ortadan kaldırmaya çalışacağız" dedi.

Batum, komisyonun yaz boyu çalışacağını belirterek, tek yazım komisyonu olacağını, danışmanların toplantılara daha yoğun katılacağını anlattı.

TBMM Başkanı Çiçek'in, komisyonun günde 1 saat çalıştığı eleştirisi hatırlatılan Batum, yeni anayasa yazımına başlanılmasından bu yana 400 küsur gün geçtiğini, ancak her gün toplanılmadığını ifade etti. Batum, bunun yanlış bir değerlendirme olduğunu toplantıda Çiçek'e de ilettiklerini söyledi.

Başkanlık sisteminin teklif edilmesinden ve uzlaşma olmaması halinde "B" planı, "C" planı ile referanduma gidileceğine ilişkin yaklaşımlar nedeniyle tüm partilerin uzlaşma yerine kendi çizgilerinde net olarak durmayı yeğlediğini belirten Batum, şöyle devam etti:

"Komisyon baskı altında kalmadan çalışmalarına devam ediyor. Tekliflerin yeniden gözden geçirilmesini de konuştuk. Yargı ile temel hak ve özgürlüklerde uzlaşmayı engellemeye başlayan husus şuydu: Bir parti, 'ben başkanlık sistemini getirdim, yargıda da şu şu maddelerde diretiyorum. Uzlaşamazsak b planını, c planını devreye sokarım' dediği anda geri kalan maddeler üzerinde kimse uzlaşma yoluna gidemedi. Kendi pozisyonlarında ısrar etti. Bunun kalktığını varsayarak, yargı, temel hak ve özgürlükler gibi en önemli iki alanda çalışacağız. Herkesin teklifi ortada. Uzlaştığımız nokta ortada. Yakında göreceksiniz."

Batum, "Cemil Çiçek, AK Parti'nin başkanlık sistemi ısrarının kalktığını mı iletti?" sorusunu, "AKP'li üyeler, diğer maddelerde uzlaşılırsa ısrarcı olunmayacağını söyledi" diye yanıtladı.

"Palyatif yollar arıyorlar"

MHP Erzurum Milletvekili Oktay Öztürk de AA muhabirine yaptığı açıklamada, Başbakan Erdoğan'ın açıklamalarının "masayı dağıtmanın başka yolu" olduğunu öne sürdü.

Uzlaşılan 48 maddede bir bütünlük olmadığına işaret eden Öztürk, bu maddelerin çoğaltılabileceğini, bunun bir kazanım olduğunu söyledi. Öztürk, "Bunların kafasında anayasa çalışma süreci bitmiştir. Masadan kaçmaya kalkıştıkları vakit, hesabını veremeyeceğini bildikleri için palyatif yollar arıyorlar" diye konuştu.