İshal nedir? Nedenleri nelerdir? Uzun süreli ishal...

Çocuklarda ve yetişkinlerde en sık rastlanan hastalıkların başında ishal gelir. Yoğun sıvı kaybına bağlı olarak oluşan ishal erken dönemde önlem alınmazsa ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. İshal neden olur? Yaz ishali nedir? İshal tedavisi nasıl yapılır?

İshal nedir? Nedenleri nelerdir? Uzun süreli ishal...
İshal nedir? Nedenleri nelerdir? Uzun süreli ishal...
GİRİŞ 03.05.2018 14:38 GÜNCELLEME 20.09.2019 13:53
Bu Habere 4 Yorum Yapılmış

Sağlıklı yaşayabilmek için her daim tüketilen gıdalara dikkat edilmesi gerekir. Bu durum yaşam kalitemizi etkileyen sonuçları ortaya çıkarır. Düzensiz ve sağlıksız tüketilen besinlerin geri dönüşümünde bir çok hastalık ortaya çıkabilir. Bu hastalıklardan birisi de ishaldir. İshal dışkılamanın normalden çok daha sulu ve sık olmasıdır. İshalin teşhisi ve tedavisi kolaydır. Ancak ihmal durumunda çocuklarda ölüme sebep olabilir.

ishal

 

 

İSHAL NEDİR?

İshal, dışkılamanın normalden daha cıvık olma durumudur. Bağırsak hareketlerinin bozulması sonucu sürekli tuvalete gitme isteğinin artması da, cıvık dışkılama ile birlikte seyreden şikayetlerden biridir. Günde üç defadan fazla sulu dışkılama durumu, ishal olarak kabul edilir. Çok ağır ishal vakalarında günde 13-14 litre kadar sıvı kaybedilebilir. Sulu veya cıvık dışkılama, acil ve sürekli olarak tuvalete gitme ihtiyacı, büyük tuvaleti tutamama, susuzluk, kusma bulantı, halsizlikile karın bölgesinde gaz şikayeti de ishalin en büyük belirtilerinden sayılmaktadır. Pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen ishal, çoğunlukla çevresel faktörlerle gelişir.

YAZ İSHALİ NEDİR?

Vücudun yeterli seviyede sıvı almaması ve yeterince beslenmemesi durumunda oluşan ishale yaz ishali adı verilir. Yaz döneminde sıklıkla karşılaşılan yaz ishali, en çok 0-5 yaş grubundaki çocukları etkiler. Anne sütü alan bebeklerde 6-7’den fazla, anne sütü almayan çocuklarda ise 3’den fazla sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilmektedir. 

İSHAL NEDENLERİ NELERDİR?

İshal bakteriyel enfeksiyon gibi geçici bir durum veya bağırsak hastalığı gibi süregelen bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. İshalin en sık gözlenen nedenleri şunlardır;

* Su ve gıdalar yoluyla gerçekleşen, bağırsağın mikrobik hastalıkları
* Süt ve süt ürünlerin gibi gıdalara tahammülsüzlük
* Parazitler
* Müshil kullanımı
* İlaca bağlı yan etkiler
* İnflamatuar bağırsak hastalığı gibi bağırsak yapısını bozan hastalıklar
* İrritabl bağırsak hastalığı gibi bağırsağın işlevini bozan rahatsızlıklar
* Gıda zehirlenmesi
* Bazı gıdalara karşı hassasiyet (alerji gibi)
* Alt-Üst solunum yolu enfeksiyonları
* Diş çıkarma
* Antibiyotik tedavisi
* Gereğinden fazla meyve ve meyve suyu (özellikle elma ve üzüm) tüketimi ve diğer ishal yapıcı gıdalar

ishal

İSHAL BELİRTİLERİ NELERDİR?

İshal belirtileri, rahatsızlığın şiddetine göre sıralanmaktadır. Eğer kişi az miktarda bir sıvı kaybetmişse daha çok susuzluk olarak kendini gösteren şikayetler, orta derece bir sıvı kaybında ise ağızda kuruma, huzursuz ruh hali ve idrar miktarında azalma gibi belirtiler görülebilir. Vücudun %10’luk kısmında bir sıvı kaybı yaşanıyorsa, belirtiler daha şiddetli ortaya çıkar. Buna göre en sık görülen ishal belirtileri şöyledir;

* Sıvı dışkılama
* Acil dışkılama isteği ve büyük tuvaleti tutamama
* Fazla dışkılama
* Susuzluk
* Bulantı ve kusma
* Ateş yükselmesi
* Halsizlik
* Karın bölgesinde ağrı ve gaz
* Kanla karışık dışkı
* Dışkı miktarının artması

İSHAL BULAŞICI MIDIR?

İshal mikrobu, insandan insana özellikle de bir çocuktan diğerine kolaylıkla bulaşabilir. Genellikle, tuvalet temizliğini tam olarak öğrenememiş küçük çocuklar arasında hızla yayılabilir.  Çocuklar ve yetişkinler tuvalete gittikten hemen sonra ellerini doğru bir şekilde yıkamalıdır.

ishal

UZUN SÜREN İSHAL DURUMUNDA NE YAPILMALIDIR?

İki hafta ve üzerinde görülen ishal olarak tanımlanan Persistan (inatçı) ishal ve bir aydan fazla süren ishal durumu olan kronik ishal, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşanan önemli bir sağlık sorunudur. Her yıl 5 yaş altı çocuklarda görülen persistan ishal ataklarının %15’i ölümle sonuçlanabilmektedir. Bu olgularda ölüme neden olan en önemli etmen, malnütrisyon (beslenme yetersizliği) ve persistan ishal arasındaki kısır döngüdür. Bağışıklık sistemini baskılayan kızamık gibi enfeksiyonların geçirilmesi ile ve HIV enfeksiyonunun yaygın olduğu ülkelerde persistan ishal sıklığı artmaktadır. Çocukluk yaş grubunda persistan ve kronik ishal  enfeksiyona bağlı olarak, enfeksiyon sonrası, diyete ait etmenler, kazanılmış karbonhidrat emilim bozuklukları gibi nedenlerle gelişir.

İshaldeki en büyük tehlike, dehidratasyon adı verilen sıvı kaybıdır. İshalli çocuklar dışkı yoluyla su ve elektrolit kaybeder. Eğer ağızdan verilen sıvılarla çocuğun kayıpları karşılanamazsa çocuğun vücudundaki sıvı azalır. İshal olan çocuğun gözleri ve bıngıldağı çöker, dudakları ve ağzı kurur, daha seyrek ve koyu idrar yapmaya başlar, ağlarken gözyaşı akmaz ve uykuya eğilimi olmaya başlarsa önemli derecede sıvı açığı var demektir. Bu durumdaki çocukların acilen bir sağlık kuruluşuna ulaştırılması gerekir. Özellikle 6 aydan küçük çocuklarda görülen her türlü ishal önemlidir ve bu çocuk en kısa sürede hekim tarafından görülmelidir.

NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜLMELİDİR?

* Çok fazla sayıda ve miktarda dışkılama

* Su içmeme çocuğun su kaybı belirtileri ( göz yaşı olmaması, gözlerin içe çökük olması, cildin kuru ve buruşuk olması, tükürüğün azalması) varsa

* Tekrarlayan kusmalar

* Dışkıda kan görülmesi

* Ateşin yükselmesi

* İdrar çıkışının belirgin azalması gibi durumlarda sağlık kuruluşlarından yardım alınmalıdır.

ishal

İSHAL NASIL TEDAVİ EDİLİR?

İshal tedavisinde en önemli noktalar, vücudun ishal nedeniyle kaybettiği sıvı ve tuzları mümkünse ağız yoluyla geri almasını sağlamak, beslenmenin sürdürülmesi ve vakit kaybetmeden doktora başvurulmasıdır.  Çocuklarda görülen ishal tablolarının büyük çoğunluğu hafif-orta derecede ishal vakalarıdır ve çoğunlukla ev şartlarında tedavi edilebilir.  İlk olarak alınması gereken önlemler şunlardır;

* Hafif ishal;

İnatçı kusma ve ateşin olmadığı hafif ishal vakalarında bol bol su içilmelidir. Eğer bir bebek ishale yakalandıysa anne sütü alımına özen gösterilmelidir. Kontrollü şekilde susuzluk bulguları izlenmelidir.

* Orta ishal;

Orta derecedeki ishal vakalarında ise huzursuzluk ve susuzluk kendini daha çok belli etmeye başlar. Eğer çocuk 6 aylıktan büyükse eczaneden alınabilecek ishal kitlerinden faydalanılabilir.

* İleri ishal;

İnatçı ve kronik bir ishal durumunda mutlaka doktora başvurulmalı ve gerekli tetkikler yaptırılmalıdır.

Doktor muayenesi sonrası ishal tanısı için bazı testler istenebilir. Bunlar;

* Dışkı kültürü ile bakteri ve parazit gibi enfeksiyon etkenlerinin aranması,
* Bazı hastalıkları dışlamak için kan testleri,
* Gıda tahammülsüzlüğünü ortaya koymak için açlık testi,
* Bağırsaklarınızın bir bölümünü doğrudan gözle incelemek için sigmoidoskopi veya kolonoskopi gibi endoskopik muayeneler olarak sıralanmaktadır.

ishal

İSHALKEN UZAK DURULMASI GEREKEN YİYECEK VE İÇECEKLER

Sadece beslenmede yapılan değişiklikler kronik yani sık tekrarlayan ve uzun süren ishal şikayetini ortadan kaldırmak için yeterli değildir. Ancak bazı yiyeceklerden sakınmak belirtileri hafifletmekte etkili olabilir.

Yağlı yiyecekler: Patates kızartması gibi yağda kızartılmış yiyecekler, tatlı çörek benzeri pastane işi yağlı gıdalar, krema ya da etin yağlı kısımları ishali tetikleyebilir.

* Süt ürünleri;

Kronik ishali olan kişilerin, çoğu kez doktorun da önerisiyle bazı gıdaları beslenmelerinden eleyerek herhangi bir gıda intoleranslarının (hassasiyetlerinin) olup olmadığını ortaya çıkarmaları gerekir. Süt ve süt ürünleri ishale yol açtığı bilinen gıdalar arasındadır. Süt, yoğurt, peynir, dondurma benzeri gıdaları tükettikten sonra ishal şikayeti başlıyorsa bu durum laktoz intoleransına işaret ediyor olabilir.

* Buğday ve benzeri tahıllar;

Ekmek benzeri, buğday unu ile hazırlanan yiyecekler, glüten hassasiyeti olan kişilerde ishale yol açabilir. Glüten buğday ve benzeri tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Buğdayın huzursuz bağırsak sendromundan muzdarip olan kişilerde de ishale yol açtığı bilinmektedir. İshal sırasında buğdaylı yiyecekler yerine patates veya pirinç tüketilmesi önerilir.

* Acı yiyecekler;

Acı biber, acı baharat ya da acı sos gibi her türlü acı gıda ürünleri ve acılı yemekler ishali kötüleştirebilir.

* Lifli yiyecekler;

Brokoli, karnabahar, mısır benzeri lif bakımından zengin sebze ve meyveler ile fasulye, soğan, sarımsak, lahana gibi gaz yapan sebze ve gıdalar ishali kötüleştirebilir.

Kafeinli veya şekerli içecekler, alkollü içecekler, süt ve diğer süt ürünleri uzak durmanız gerekenler listesindedir. Bu tip içecekler ishali kötüleştirebilir. Probiyotik içeren yoğurt ve kefir dışında süt ve süt ürünleri ishali kötüleştirebilir çünkü ishal geçici olarak bir laktoz intoleransına neden olabilir.

YORUMLAR 4
  • Sıla 4 yıl önce Şikayet Et
    Sık sık ishal oluyorum ne yapmalıyım
    Cevapla
  • Bahar 5 yıl önce Şikayet Et
    Kızın on gündür ihsal ama ne yaptıysam geçmiyo 2yaşinda
    Cevapla
  • Hazal 5 yıl önce Şikayet Et
    Benim kızım 10 yaşında kaç haftadır ishal ve ishali geçmiyor.yazılan her şeyi uyguladık ama malesef iyileşmedi :(
    Cevapla
  • Serdar 3 yıl önce Şikayet Et
    Fazla derecede su verin şu tavsiye edin zorla olsa bile su verin
    Cevapla
DİĞER HABERLER
Murat Kurum paylaştı! Uğur Işılak'tan yepyeni seçim şarkısı! Sosyal medyayı salladı
Turgut Altınok, Antalya'da 600 dairesi olduğu iddialarına resmi belgelerle cevap verdi