Uykusuzluk nedir ve neden olur? Uykusuzluğa karşı çözüm önerileri

Kişilerin sağlıklı bir şekilde yaşamsal faaliyetlerine devam edebilmeleri açısından en temel gereksinimlerin başını çeken uykunun yeterli ölçüde alınmış olması gereklidir. Fiziksel, zihinsel yahut psikolojik etkenler sebebiyle yaşanan uykusuzluk durumunda ise o günün verimli bir şekilde tamamlanamamasının yanı sıra önemli sağlık problemlerine de zemin hazırlayabilen bir rahatsızlık olarak kendini göstermektedir. Peki, çağımızda en fazla şikayetçi olunan, gerek ülkemizde gerekse dünyada görülen sağlık problemlerinden biri olan uykusuzluk nedir ve neden olur? Uykunun gerekli miktarda alınamaması, ne yapılırsa yapılsın uykuya bir türlü geçiş yapılaması, kaliteli bir uyku süreci geçirilememesinden ötürü yorgunluk ve halsizlik sorunlarının sıklıkla görüldüğü uykusuzluğa karşı çözüm önerileri...

 

Dikkate alınması gereken bir husus var ki uykusuzluğun altında yatan pek çok değişken bulunmaktadır, örnek verilecek olursa stresli ve yorgunluk nedeniyle kişilerde uyku bozuklukları oluşum gösterebilmektedir. Günümüzün koşullarından ötürü çok fazla stresli ve yorucu ortamlarda yaşayan kişilerin uykuya dalma esnasında güçlük yaşama ve uykuyu devam ettirme noktasında ise zorlukla karşılaşması nedeniyle hem kişilerin sosyal yaşantısı hem de sağlığı olumsuz şekilde etkilenmektedir. Bu nedenle beraberinde başka hastalıklara da davetiye çıkarmaması açısından uykusuzluk sorunuyla baş edebilmek için mutlaka bir hekim desteği almanız lazım gelmektedir.

UYKUSUZLUK NEDİR?

 

Uykusuzluk, “uykunun kalite ve süre bakımından yeterli olmaması” şeklinde tanımlanabilir. Uykuya dalmada, uykuyu sürdürmede güçlük ya da uyuduğu halde uykusunu alamamış, dinlenmemiş hissetme gibi şikayetlerle kendini belli eden bir rahatsızlıktır. Bu durumun en az bir ay boyunca sürmesi ve haftada en az üç kez tekrar etmesi gerekir.

UYKUSUZLUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Uykusuzluk belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

*Bir gece uykusundan sonra hala yorgun hissetme

*Koordinasyonsuz olmak, artan kazalar ve hatalar

*İstenileninden daha erken uyanma

*Uyku endişesi

*Gündüz yorgunluğu veya uyku hali

*Gerilim baş ağrısı

*Gece uykudan uyanma

*Gastrointestinal belirtiler

*Sinirlilik, depresyon veya kaygı

*İnsan ilişkilerinde zorluk yaşama

*Gece uyumada güçlük

*Yetersiz konsantrasyon ve odaklanma

UYKUSUZLUK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Uykusuzluk çeşitleri akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılmaktadır:

1)Kronik uykusuzluk: Hasta, uyku durumunu yanlış algılar. Kaydedilen uykuyla, hastanın algıladığı uyku arasında tutarsızlık söz konusudur. Uzmanlar tarafından uygulanacak tedavi etkin tekniklerle yapılır.

2)Akut uykusuzluk: 3 haftaya kadar da sürebilen uykusuzluk, kafein, alkol, stres, vardiyalı çalışma saatleri, farklı yerde yatma gibi etkenler tetikler. Tedavisi için öncelikle altında yatan neden ortaya çıkarılmalıdır. Ayrıca, stres azaltıcı yöntemlerin kullanılması da akut uykusuzluğun geçmesine yardımcı olur. Hekime danışılmalı ve tedaviye başlanmalı.

UYKUSUZLUK NEDENLERİ NELERDİR?

Uykusuzluk nedenleri çok çeşitli faktörlere bağlı olarak farklılıklar arz etmektedir.

-Uyku hapı kullanmak: Her ne kadar uyku uyuyabilmek üzere kullanmış olduğunuz uyku hapları esasında uykusuzluğa beraberinde getirmektedir. Aynı zamanda uyumak için bu haplara bağımlı hale gelmeniz halinde verimli ve kaliteli bir uyku çekememenize neden olacaktır.

-Sigara ve alkol kullanmak: Şayet sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklarınız bulunuyorsa uykusuzluk problemi yaşamanıza ortam oluşturabilir. Sigara ve alkolün içerisinde bulunan uyarıcı maddeler uykuya geçme ve sürdürmeyi zorlaştırmaktadır.

-Sağlık sorunları: Kanser, kalp sorunları, akciğer hastalıkları, mide rahatsızlıkları, tiroit, Parkinson, Alzheimer, eklem ağrıları gibi çeşitli hastalıklar uykusuzluğa neden olabilir.

-Depresyon: Depresyonda olan bireylerin uyuma problemi çektiği bilim tarafından kanıtlanmış bir olgudur. Böyle durumlarda depresyon halindeki durumdan nasıl kurtulabileceğiniz ile ilgili bir psikoloğa danışabilirsiniz.

-Kafein tüketimi: Kafeinin etkisi kişiden kişiye değişmekle beraber; aşırı kafein tüketimi genellikle kalp çarpıntısı ve uykusuzluk gibi sorunlara yol açabilir. Gün içerisinde tüketilen çay, kahve, enerji içeceği, kola ve çikolata gibi gıdalara kısıtlama getirilmiyorsa, vücuttaki kafein birikiminin uykusuzluk olarak kendini ele vermesi kaçınılmazdır.

-Çevresel faktörler: Uyuduğunuz ortam iyi bir ortam değilse uykunuz kaçabilir. Yanınızda uyuyan kişinin horlaması veya çok fazla hareket etmesi uykunuzu kaçırabilir. Ayrıca, uyuduğunuz çevrede kimyasal veya zehirli maddeler varsa bu durumda sizde uykusuzluğa neden olabilir. Aşırı sıcaklık, fazla ışık, gürültü, rahatsız bir yatak uykusuzluk nedeniniz olabilir.

-Yorgunluk: Uzun süre ayakta kalmak, yoğun fiziksel hareketler, fazla çalışma gibi sorunlar uykusuzluğa neden olur. ders çalışmak için öğrencilerin aldığı haplar insomnia’ya neden olabilir.

-Beslenme biçimi: Özellikle uyku öncesinde çok fazla yemek yemek, aşırı yağlı yiyecekler tüketmek hem mideyi uyarır hem de uykuya geçişi zorlaştırır. Aşırı miktarda tüketilen baharatlı gıdalar ve kızartmalar da aynı şekilde uykusuzlukta önemli rol oynayabilir.

-Stres: Uykuya geçmeden önce beyninizi meşgul eden aile yaşantısı, iş, sağlık veya okul gibi etkenler uykuya geçiş yapmanızda güçlük çıkarmakta ve böylece uykusuzluğa sebebiyet vermektedir.

UYKUSUZLUĞA KARŞI ÇÖZÜM! UYKUSUZLUK NASIL GEÇER?

Uykusuzluk nasıl geçer? ve Uykusuzluğa karşı çözüm önerileri nelerdir? sorularının yanıtını arayanlar için;

->Akşam yemeğinde patates, pirinç gibi glisemik indeksi yüksek besinleri tüketmek uykuya geçiş sürecini kolaylaştırıyor. Ayrıca, yoğurt, muz, papatya çayı, ılık süt, bal, yulaf unu, badem, keten tohumu, hindi gibi besinler serotonin ve melatonin hormonları salgılayarak daha rahat uyumanızı sağlar.

->Uykusuzluk sorunu yaşamamak için mutlaka günlük işlerin arasına egzersiz de eklenmeli. Egzersiz sırasında enerji kaynağı olan ATP parçalanır, adenozin dediğimiz madde açığa çıkar bu madde beyinde adenozin reseptörlerine bağlanarak uykumuzu getirir.

->Yatmadan önce ve gün içinde çok miktarda kafeinli, alkollü içecek, kola, çay ve sigara içilmemelidir.

->Ayrıca uyku kalitesini bozan burun tıkanıklığı, sinüzit, uyku apne sendromu, alerji, aşırı kilo, tiroid, kalp ve romatizmal hastalıklar gibi nedenler, vücudunuzun dinlenmesini önleyerek başka sağlık sorunları yaşamanıza neden olabilir. Bu nedenle kaliteli bir uyku istiyorsanız mutlaka genel sağlık kontrollerinizi yaptırın.

->Odanın ve şartların uyumaya uygun olmasını sağlamalısınız. Gürültü, sıcaklıK, nem oranı, yattığınız yerin rahatlığı, hatta yastığın kalitesi bile uyku düzeninizi etkileyebilir. Size uygununu ayarlamaya çalışın.

->Uyku öncesinde yararlı bir gevşetici alışkanlık edinin. Ilık duş, kitap okuma, hafif germe egzersizleri, meditasyon gibi…

->Olumsuz düşüncelerinizi bir kenara bırakın; Yatma vakti geldiğinde, gün boyunca içinizde biriktirdiğiniz duygular su yüzüne çıkar. Sıkıcı düşüncelerden uzaklaşmak sizin ve tabii ki uykunuz için önemli bir adımdır.

Lavanta İle Uykusuzluğa Kesin Çözüm!

Uykusuzluk günümüzün en büyük sorunlarından biridir. Birçok insan uykusu olmasına rağmen bir türlü uyuyamadığından şikâyetçidir. Dr. Feridun Kunak, uykusuzluk sorunu için lavanta kürü yapımını izleyicilerle paylaştı. Kunak, karışımı iki dakika kaynatıp iki dakika demledikten sonra süzüp kullanılmasını tavsiye etti.