Ağız yarası nasıl geçer? Ağız yarasının (aft) başlıca sebepleri nelerdir?

Toplumun yüzde 25’i ömrünün bir bölümünde ağız yarası problemi yaşamıştır. Aft olarak da bilinen ağız yaraları bayanlarda daha sık oranda görülebilen ve hayatı olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Ağız yaraları kişinin yemek yemesinden konuşmasına hatta yutkunabilmesine kadar engel olabilmektedir. Genelikle yanaklarda, dudaklarda, diş etlerinde, dillerde, ağız altlarında ve yumuşak damakta bulunan ağız yaraları ağrılı ülser olarak da geçmektedir. Bu yaralara stresten, gastrointestinal hastalıklara kadar çeşitli faktörler neden olabilir. Ağız ağrısı semptomları tipik olarak yanma veya karıncalanma hissi, ardından ağrılı, hassas ülserleri içerir. Daha ciddi vakalarda ağız yaralarına, şişmiş lenf düğümleri, fiziksel yorgunluk ve ateş eşlik edebilir. Peki ağız yarası (Aft) tedavisi nasıl olur? İşte ağız yarasının başlıca sebepleri…

AĞIZ YARASI (AFT) NEDİR?

Ağız yaraları yanaklarda, dudaklarda, diş etlerinde, dillerde, ağız altlarında ve yumuşak damakta bulunan ağrılı ülserlerdir. Bu yaralara stresten, gastrointestinal hastalıklara kadar çeşitli faktörler neden olabilir. Ağız ağrısı semptomları tipik olarak yanma veya karıncalanma hissi, ardından ağrılı, hassas ülserleri içerir. Daha ciddi vakalarda ağız yaralarına, şişmiş lenf düğümleri, fiziksel yorgunluk ve ateş eşlik edebilir. Birçok farklı türde ağız yarası vardır ve ağız yaraları nadiren acil tıbbi müdahaleye gereksinim duyarlar.

AĞIZ YARALARININ BELİRTİLERİ

Ağız yaralarının belirtileri arasında kırmızı, parlak veya şişmiş ağız ve diş etlerinin yanı sıra ağrı bulunur. Ağızda, diş etlerinde, dilinizin üstünde veya altında küçük ülserler ya da yaralar görülebilir. Ayrıca ağzınızda beyaz lekeler, irin görebilirsiniz. Boğaz ağrısı, ağız ve boğaz kuruluğu yaşayabilirsiniz.

AĞIZ YARASININ SEBEPLERİ NELERDİR?

Ağız yaralarını en çok tetikleyen unsurların başında Stres ve Kaygı, Sigara İçmek ve Bazı Diş Macunları yer almaktadır. Bu unsurların yanında;

Vitamin, Demir Eksikliği:
Demir ve vitamin eksikliği ve özellikle de B3, B9 (folik asit) ve B12 vitaminlerinin eksikliği ağızdaki yaraları tetikliyor olabilir. Bu vitaminler, cilt sağlığını ve sinir sistemini desteklemek, hormon ve kan hücresi üretmek gibi, eksikliğinde ağız yaralarının görülebileceği konularda yardımcı olurlar.

Bağışıklık Yetmezliği:
HIV ya da lupus gibi vücudun bağışıklık sistemine saldıran herhangi bir bağışıklık hastalığı, ağız yaralarına yol açabilir.

Fiziksel Travma:
Yanlışlıkla yanağı ısırmak, çok sıcak yiyecek veya içecekler, sivri bir cisim nedeniyle ağız içinin tahriş olması veya protez dişler ağız içinde yaralara neden olabilecek fiziksel travma örnekleridir.

Behçet Hastalığı:
Behçet Hastalığında ağız yaralarının büyük çoğunluğu, sık gözlenen bir hastalık olan tekrarlayıcı aftlardan ayırt edilemez ise de, çok sayıda olmaları ve daha sık nüks etmeleri gibi farklılıklar vardır. Behçet'teki aftlar genellikle ayda bir veya birkaç kez tekrar eder ve birkaç gün ile bir hafta içinde iyileşirler. Sayıları birkaç tane olup, zaman zaman ağrı hissine yol açabildiklerinden hastanın beslenmesini zorlaştırabilirler.

Gıdalar:
Asitli yiyecek, içecekler ağız yaralarını tetikleyebilir. Asit oranı yüksek içeceklerin yanı sıra, sirke, sirkeli soslar, tuzlu, baharatlı, acılı yiyecekler, turşu, çerez ve pek çok kimyasal içeren hazır gıdalar ağızda aft oluşmasını tetikleyebilir.

Hormon Değişiklikleri:
Hormonal dengesizliklere vücudun verdiği tepkilerden biri de ağız yaralarıdır. Örneğin ergenlik dönemindeki genç kızlarda ya da kadınlarda adet döneminde, ağız yarasının çıkmasına sık rastlanır.

Mide Mikrobu:
Helikobakter pilori adıyla bilinen mide mikrobu, B12 gibi bazı vitamin eksikliklerinin yanı sıra ağız yaralarına da yol açabilir. Aft nedenleri araştırılırken genellikle atlanır ancak ülser gibi çeşitli mide rahatsızlıklarına da sebep olabilen mide mikrobu, son derece yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Aft sorununun altında mide mikrobu yatıyorsa, bu durum tedavi edilmeden afttan kurtulmak da mümkün olmayacaktır.

Allerji:
Yiyecek alerjilerinin % 90’ında süt, fıstık, fındık, soya, balık, buğday veya kabuklu deniz ürünlerinin yiyecekle ilgili alerji türlerini tetiklediği görülür. Gluten, inek sütü proteinleri, çikolata, tarçın, ceviz, badem, domates, incir, limon ve çileğin ağız içinde aft çıkmasında katkısının olduğu belirtilir. Histamin salgılanması sonucu ağızda hücre ve dokular zarar görebilir ve alerjik semptomlardan biri olarak, ağız yaraları ortaya çıkabilir.

AĞIZ YARALARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Genellikle ağız yaraları kendi kendine bir haftaya kadar iyileşebilmektedir. Doktora görünüldüğünde doktorunuz size antibiyotik tedavisi ve ağız içi gargara verecektir. Bunlarla büyük oranda iyileşme sağlanabilmekte, tedavi hızlandırılabilmektedir.

Fakat ağız yaralarından kendi yöntemlerinizde en kısa sürede kurtulmak için;

– Steril edilmiş su ile sulandırılmış alkol pamuk ile ağız içerisinde bulunan ağrılı bölgeye uygulanabilir.

– Su ve karbonat karışımı ile ağız çalkalanabilir.

– Yarım bardak suya 2 tatlı kaşığı tuz ilave edilerek 2 saatte bir gargara yapılabilir.

– Ağrının çok rahatsız edici olduğu durumlarda solüsyon ve ağız içi gargaralar kullanılabilir.

Ağız içerisinde oluşun aftların kesin tedavisinin bir doktor tarafından belirlenebileceğini unutmayın. Kesinlikle doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayın. Bazı antibiyotiklerin kullanımı da doktorunuzca önerilirse faydalıdır.

Misvakın ağız içi asitlik derecesi ile aynı asitlik derecesine sahip olması aft oluşumunu engellemektedir. Misvak, ağız temizliğinin yanı sıra balgam sökücü, hafıza kuvvetlendirici ve güzel telaffuzu sağlama gibi olumlu etkileri de bulunmaktadır.

Yaralı alanlara tuz koymak ağız yaraları ile mücadelede etkili bir yöntemdir. İster eliniz ile bu tuzu yara üzerine uygulayabilir yada tuzlu su ile sıkı bir şekilde gargara yapabilirsiniz. Yaralara tuz koyduğunuzda bunun yara üzerinde erimesini bekleyin. Canınız acıyacak ama bu yaraları mikroplardan arındırdığı için iyileşme süresi kısalacaktır. Dilinize ve ağzınıza günde üç kez tuz uygulayabilirsiniz. Aynı işlemi sirke kullanarak da yapabilirsiniz. Faydasını göreceksiniz.

AĞIZ YARASINDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?

- Sıcak ve aşırı baharatlı acı ve ekşi yiyeceklerden kaçının.

- Vitamin ve mineral desteği (C, B kompleks, folik asit, demir ve çinko) alınmalıdır

- Dişler ve ağız düzenli olarak fırçalanmalı ve çalkalanmalıdır.

- Her gün yoğurt yenilmelidir.