TCMB: Enflasyonda gıda baskısı sürüyor

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, gıda enflasyonunda belirgin bir artış kaydedildiğini ve bu gelişmenin tüketici enflasyonundaki yükselişin ana belirleyicisi olduğunu bildirdi.

TCMB'nin Nisan Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı.

Raporun ayrıntıları şu şekilde:

"Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,31 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,58 puan yükselerek yüzde 11,87 olmuştur. Nisan ayı Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti’nde belirtildiği üzere, gıda enflasyonunda belirgin bir artış kaydedilmiş, bu gelişme tüketici enflasyonundaki yükselişin ana belirleyicisi olmuştur. Enerji fiyatları geçen ayın ardından bu dönemde de gerilemiş, hizmet enflasyonundaki yüksek seyir devam etmiştir. Temel mal enflasyonu giyim grubu öncülüğünde gerilerken giyim dışı gruplar üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür. Bu 
doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu yatay seyretmiş, ana eğilimi ise sınırlı bir düşüş göstermiştir.

Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,31 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,58 puan yükselerek yüzde 11,87 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları ise nispeten yatay seyrederek sırasıyla yüzde 9,12 ve 9,42 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda ve hizmet grubu katkılarının sırasıyla 0,64 ve 0,07 puan arttığı, enerji grubu katkısının ise 0,15 puan azaldığı görülmüştür. Temel mal ve alkol-tütün gruplarının katkısında ise önemli bir değişim olmamıştır.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimde sınırlı bir düşüş gözlenmiştir. Bu dönemde hizmet ve temel mal gruplarında enflasyonun ana eğilimi bir miktar düşüş kaydetmekle birlikte yüksek seviyesini korumuştur. Temel mal grubu ana eğilimindeki yavaşlamada giyim fiyatları öne çıkmıştır. Nisan ayında hizmet fiyatları yüzde 0,85 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,23 puan yükselerek yüzde 8,87 olmuştur. Bu gelişmede ulaştırma ve lokanta otel grupları öne çıkmıştır. Ulaştırma grubunda, havayolu yolcu taşımacılığı ücretlerine bağlı olarak bir önceki aya kıyasla belirgin bir fiyat artışı gözlenmiştir. Lokanta otel grubunda fiyatlar gıda enflasyonundaki görünüme paralel olarak yemek hizmetleri öncülüğünde yükselmiştir. Öte yandan, kira grubunda yıllık enflasyon bir miktar gerilemiştir. Diğer hizmetler grubunda ise yüksek seyir korunmuş, özellikle bakım-onarım, paket tur ve sağlık hizmetleri üzerinde döviz kuru etkileri gözlenmeye devam etmiştir.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Nisan ayında 0,43 puan azalarak yüzde 10,02’ye gerilemiştir. Bu gelişmede giyim grubu etkili olurken giyim dışı gruplar üzerinde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri sürmüştür. Giyim grubunda tarihsel ortalamaların altında bir fiyat artışı gözlenmiş  bu gelişmede ağırlık yapısındaki değişim de etkili olmuştur.1 Diğer yandan, dayanıklı tüketim malı fiyatlarındaki artışta otomobil grubu öne çıkmıştır. Bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışı temel mallarda fiyatlar hızlı bir artış göstermiş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 12,82 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu gelişmede kişisel bakım, konutun bakım-onarımı ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat 
artışları belirleyici olmuştur.

Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde 0,64 oranında azalmıştır. Bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 1,38 ve 4,18 oranında gerilemiştir. Diğer yandan, fiyatı belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 1,1 puan gerileyerek yüzde 11,09 olmuştur.

Nisan ayında, gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 3,09 puan yükselerek yüzde 15,63’e ulaşmıştır. Bu gelişmede, taze meyve-sebze grubundaki baz etkilerine ek olarak, bu dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen güçlü artış belirleyici olmuştur. Diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı ve beyaz et ile pirinç fiyatlarında yüksek artışlar devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 14,58’e ulaşmıştır. İşlenmiş gıda fiyatları yüzde 0,96 ile yüksek bir oranda artmaya devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,80 olarak gerçekleşmiştir.

Böylelikle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu kademeli yükselişini Nisan ayında da sürdürmüştür.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 0,76 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,28 puan yükselerek yüzde 16,37 olmuştur. Bu gelişmede, döviz kuru ve uluslararası emtia fiyatlarının gecikmeli etkileri belirleyici olmuştur. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 18,27’ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 13,82’ye ulaşmıştır. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi ise 
yavaşlamıştır.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Nisan ayında tüm alt gruplarda fiyat artışları gözlenmiştir. Ara malı fiyatlarında demir-çelik ile kâğıt-mukavva ürünlerindeki fiyat gelişmeleri öne çıkmıştır. Dayanıklı tüketim malı fiyatları mobilya ve ev aletleri kaynaklı olarak, dayanıksız tüketim malları ise tütün, et ve çeşitli gıda ürünleri ile içeceklere bağlı olarak yükselmiştir. Bu dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise metal yapı ürünleri öne çıkmıştır. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir önceki aya kıyasla bir miktar hafiflemekle birlikte güçlü seyrini sürdürmüştür."