Yine aynı tezgah

Faizi ve dövizi yukarıya taşıyacak hiçbir makro ekonomik gerekçe olmamasına rağmen dolar 12 Ocak’taki zirveyi geçti. Ancak Merkez Bankası’nın adımlarıyla dolardaki dalga, fırtınaya dönüşmedi. 3.98 liraya yaklaşan dolar gün sonunda 3.95 liraya indi.

Faizleri bu kadar yükseltecek, kuru zirve seviyelere taşıyacak herhangi bir makro ekonomik gerekçe olmamasına rağmen dolar dün 12 Ocak’taki 3.94 liralık zirveyi geçerek tüm zamanların rekorunu kırdı. Dolar dün 3.98 liraya yaklaştı. Yaşanan soluksuz yükseliş üzerine Merkez Bankası yeni bir adım daha attı. Önceki gün spekülatif hareketleri önlemek için vadeli döviz satışına başlayan Merkez Bankası dün de bankaların borç alabilme limitlerini gecelik vadede yapılan işlemler için sıfıra düşürüp, fonlama maliyetlerini yükseltti. Merkez’in bu adımıyla frenlenen dolar 3.95 liraya geriledi. Ekonomistler, 12 Ocak’ta dövizi zirveye taşıyan tezgahın tekrarlandığını belirterek bu kez tezgahın ABD’de kurulduğu görüşünde. Bilindiği gibi yılbaşında Alman istihbaratı ve Deutshce Bank’ın başı çektiği Alman bankaları kredi kullanan Türk firmalara borçlarını 1 ayda kapatmaları için baskı yapmış ve doları zirveye taşımıştı. Benzer girişimlerin bu kez ABD’den geldiği ve hem Zarrab davası hem de bankalara yaptırım konusunda sürekli negatif haberlerin yayıldığına dikkat çekiyorlar.

VADELİ DÖVİZ SATIŞINA DEVAM

Merkez Bankası dün ayrıca reel sektörü dövizdeki sert dalgalardan koruyacak vadeli döviz satışına dün de devam etti. TL uzlaşmalı 1 ay vadeli döviz satım ihalesine 330 milyon dolar teklif geldi. İhalede gerçekleşen tutar 150 milyon dolar olurken, ortalama fiyat 3.97751 olarak gerçekleşti. Böylece sabah saatlerinde 3.98 lira olan dolar Merkez’in ihalesinde 1 ay sonrası için bu fiyatın altına inmiş oldu. Yıl sonuna kadar en fazla 3 milyar dolar olacak döviz satım ihaleleri, TL uzlaşması nedeniyle Merkez Bankası’nın rezervlerinde bir azalışa neden olmayacak. Merkez Bankası’nın yeni mekanizması, reel kur arz-talebini etkileyecek bir işlem olmamakla birlikte, 1 ay ve daha uzun vadelerdeki döviz borcu nedeniyle hedge mekanizmasına ihtiyaç duyan firmaların, pozisyonlarını düşük maliyetle hedge etmelerine ve kurlardaki dalgalanmalar karşısında panik olmamalarına imkan sağlıyor.

GEDİKLİ: BİRİLERİ FIRTINA İSTİYOR

Dövizdeki gelişmeleri değerlendiren Bülent Gedikli “70’li yıllarda petrol krizi sonrası İran’da, Türkiye’de, Mısır’da darbe oldu. Aynı döngüyü başlatmak istediler. Tek başarılı olamadıkları ülke Türkiye oldu bu sefer. Çünkü Türkiye eskisi gibi değil. Ekonomi siyaseti belirler, siyasetin ekonomiyi belirlediği yıllar bitti” diye konuştu. “15 Temmuz’dan sonra Türkiye’nin notu neden indirildi?” ifadesini kullanan Gedikli, “Herhangi bir ekonomik nedeni var mıydı? Tabi ki hayır. Bir şeyin alt yapısını hazırlamak içindi, bugün daha iyi anlaşılıyor. Ancak yine işe yaramayacak” değerlendirmesini yaptı. Gedikli “Dalgalı kur sistemindeyiz; ancak birileri fırtınalı olsun istiyor buna müsade edilemez, edilmemeli. Kurumlar teyakkuzda olmalı” dedi. Gedikli daha sonra sosyal medya hesabından, “Merkez Bankası piyasaya karşı elini güçlü göstermesi ve daha proaktif davranması gerekiyor” paylaşımını yaptı. 

BANKACILAR: VADELİ SATIŞ SPEKÜLATİF DÖVİZ TALEBİNİ AZALTACAK

Merkez’in adımını değerlendiren DenizBank Genel Müdürü Hakan Ateş, adımın yaklaşık 212 milyar dolar tutarındaki reel sektör döviz açık pozisyonunun yönetilmesi bağlamında atılmış önemli bir adım olduğunu söyledi. Ateş, “Bu mekanizma ile firmalara taşımakta oldukları kur riskini yönetebilmeleri için ilave bir imkan sağlanmış oluyor. Bu yöntemin firmalar açısından bir avantajı, fiziksel takasa gerek duyulmadan nakit uzlaşmanın direkt TL üzerinden yapılabiliyor olması” dedi. Garanti Bankası Genel Müdürü Fuat Erbil ise eylül sonu itibarıyla bakıldığında, bir bacağı TL olan vadeli işlemlerin aylık ortalama miktarının yaklaşık 20 milyar dolar civarında olduğunu bildirdi. Erbil “TL uzlaşmalı vadeli işlemler, reel sektörün kur riskini daha düşük maliyetle yönetmesini sağlayarak oynaklığı ve spekülatif döviz talebini azaltacaktır” dedi.