'Gazetelerde İmam Hatiplilere Bakış 2019 Raporu' açıklandı

2017 yılından itibaren yapılan araştırmanın üçüncüsü, ÖNDER Genel Merkezinde düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Toplantıya ÖNDER Genel Başkanı Kamber Çal, ÖNDER Genel Müdür Yardımcısı İslam Şensöz ve araştırma danışmanı Prof. Dr. Ali Büyükaslan katılarak içeriğe ilişkin detayları sundu.

ANLAMA VE DOĞRU ANLAŞIMA ÇABASI

ÖNDER’in 1958 yılından beri imam hatip camiasına, gençlere ve gençlerin eğitimine destek vermeye çalışan bir dernek olduğunu belirten Kamber Çal, bu çalışmanın da böyle bir çabanın ürünü ürünü olduğunu söyledi. 2017 yılından beri sürdürülen çalışmada; medyanın okullara bakışını, hangi konuların haber olduğunu ve haberin sunumundaki üslubu ortaya koymaya çalıştıklarını kaydeden Çal, “Bu hem bir doğru anlaşılma; anlama ve anlamlandırma çağrısı hem de iletişim kopukluklarımızı, eksikliklerimizi ve yanlışlarımızı görme gayretidir” dedi. 

TÜM TARAFLARA MESAJ VAR

Eğitim, kültür-sanat ve spor üzerine çalışan bir sivil toplum kuruluşu olarak hem gençlerin eğitiminin daha iyi olması, hem ortaya çıkan sonuçların daha güzel sunulması hem de  eksikliklerin giderilmesini istediklerini belirten Çal, konuşmasını şöyle sürdürdü: Gazetelerde hangi çalışmaların hangi sıklıkla haber olduğuna, bu haberler sunulurken kullanılan üsluba bakıyoruz. Araştırmada nihai olarak eğitim kurumlarımıza, medyamıza ve sivil toplum kuruluşlarımıza mesajlar var elbette. Bu mesajları alıp daha iyiyi ve ideali oluşturabilmek bizim temel hedefimiz.

BİR FOTOĞRAF ÇEKME ÇABASI

Araştırma danışmanı Medipol Üniversitesi İletişim Fakültesinden Prof. Dr. Ali Büyükaslan, çalışmanın 29 gazetenin taranmasıyla kamuoyundaki imam hatip algının değerlendirilmesine yönelik yapıldığını söyledi. Amacın, imam hatip kavramı, kimliği ve olgusunun kamuoyunda nasıl algılandığını test etmek olduğuna dikkat çeken Büyükaslan, “Konu, durumun fotoğrafını çekme hadisesidir. Bu doğrultuda üzerimize düşeni yapmaktır” dedi. 10 başlıkta tasnif edilen çalışma sonucunda, olumlu haberlerin daha çok olduğunu, olumsuz haberlerin de git gide azalmasına rağmen halen var olmasının öznel bir bakış açısını gösterdiğini aktardı. 

GERÇEK OLDUĞU GİBİ GÖRÜLSÜN

İmam hatip okullarının milli eğitim sistemi içinde eğitim yapan okullar olduğuna dikkat çeken Büyükaslan, “Bu okullara giden gençlerin, devletin saygın birer vatandaşı olduğunun unutulmaması gerekiyor. Bu çerçevede imam hatiplere yönelik ayrımcı dil çok da anlaşılır görünmüyor” dedi. Büyükaslan sözlerini şöyle sürdürdü: Çalışmada mevcut 29 gazeteden; olumlu haber yapanlar çok nadiren olumsuz haber yapmış, olumsuz haber yapanlar da çok nadir olumlu haberlere yer vermiştir. Biz, imam hatip gerçeğinin olduğu gibi görülmesinden ve önyargısız sunulmasından yanayız.”

İLEKELER GÖZ ARDI EDİLİYOR

Araştırmanın ayrıntılarını paylaşan ÖNDER Genel Müdür Yardımcısı İslam Şensöz ise, “Araştırma bize pek çok veriyi sundu. En dikkat çekenlerden biri; imam hatipler söz konusu olduğunda medyanın görevini yaparken zaman zaman gözetmesi gereken ilkeleri göz ardı ettiği ve öznel değerlendirmelerin ön plana çıktığı gerçeğidir. Bu tutum araştırmamızda bir “algı yönetme” yöntemi olarak karşımıza çıktı” dedi. İmam hatipler söz konusu olduğunda haberlerin, sorunların genel olduğu anlayışından uzakta sunulduğunu belirten Şensöz, “Örneğin devamsızlık, başarısızlık veya beklenenden daha az başarı sadece imam hatiplere özgü bir konuymuş gibi işlenmektedir. Öte yandan üzülerek belirtmek isteriz ki, bazı medya kuruluşlarının objektiflikten uzak habercilikleri, değerlendirme ve yorumları, kimi yazarları ve yorumcuları haberciliğin en temel kurallarını dahi yok sayacak noktaya getirmektedir” ifadelerini kullandı. 

HABERİN ÖTESİNDE İLGİ

Raporun içeriğine ilişkin açıklama özetle şöyle devam etti: Çalışmamızda dikkat çeken başka bir konu da, imam hatip okulları, medya için haber olmanın ötesinde bir ilgiye mazhar olmaktadır. Bu ilgi, haberlerin öznellik barındıran birtakım yargılarla ortaya konmasıyla artan bir devamlılığa dönüşmüştür. Yapılan çalışmada imam hatiplerin hangi noktalarda haberlere konu olduğu incelenmiştir. Ancak bundan daha önemlisi bu haberlerin oluşturmaya çalıştığı algı, haberler üzerinde yapılan incelemelerle ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da daha çok “algı oluşturma” konusu üzerine odaklanmaktadır.

OLUMLU HABERLER FAZLA

Araştırmaya konu olan 29 gazetede, imam hatip okulları söz konusu olduğunda haberlerin, objektif olarak salt haberi verme düşüncesiyle değil daha çok karşısında veya yanında olma refleksiyle ele alındığı görülmüştür. Çalışma sonucunda 10 ayrı kategoride 589 olumlu, 259 olumsuz haber yapıldığı, toplamda ise içerik analizi gerçekleştirilebilecek 848 haber yapıldığı tespit edilmiştir. Bu haberler arasında, 159 haberle Sayılar Sınavlar kategorisi ilk sırada yer almıştır. Bunu sırasıyla Müfredat, Eğitim Sistemi, Bilimsel Başarı, Kültür Sanat Etkinlik, Örnek Okul Örnek Öğrenci, Ayrımcı Dil, Siyasi Polemik ve Spor kategorileri takip etmiştir. En çok haber veren ilk 10 basın kuruluşu; Yeni Akit, Cumhuriyet, Birgün, Star, Doğru Haber, Milat, Diriliş Postası, Yeni Şafak, Milli Gazete ve Evrensel gazetesidir.

TARTIŞMALAR İÇERİĞE DÖNÜK

Tabi, araştırmamızda olumlu sonuçlar da karşımıza çıktı. Bunlardan biri imam hatip liselerindeki eğitim sistemi ve müfredatla ilgili haberlerde artış olmuştur. Başarı, kültür sanat, sosyal sorumluluk haberleri de artış göstermiştir. İmam hatip liseleri artık polemikler üzerinden değil, içeriğe dönük tartışılmaya başlanmıştır. Geçen yıllarda azalma gösteren Ayrımcı Dil ve Siyasi Polemik kategorilerindeki haberler, bu yıl da azalmaya devam etmiştir. Örneğin ayrımcı dil başlığında, 2018 yılına ilişkin çalışmada 51, bu yıl ise 37 haber raporlandı.

ÖTEKİLEŞTİRMEYE MARUZ KALMASINLAR

Medyamızın okullara salt bir eğitim kurumu, öğrencilerimize ülkenin gençleri ve çocukları olarak hassasiyetle yaklaşması, gençlerimizin ötekileştirme ve ayrımcı dile maruz kalmaması en büyük arzumuz ve çağrımızdır. İmam hatip okullarının milli eğitim sistemi içerisinde yer alan okullar olduğu gerçeğinden hareketle imam hatip okulları ve bu okullarda eğitim alan gençlerimiz ile ilgili haberler objektif ve önyargısız olarak sunulmalıdır. Gençlerimizin ulusal ve uluslararası çapta girdikleri yarışmalarda gösterdikleri başarılarla gündeme gelmesi, bu okullara ve öğrencilerine hak ettikleri ilgiyi göstermek açısından önemlidir.

BAŞARISI-BAŞARISIZLIK ALGISI

İmam hatipler söz konusu olduğunda hem liseye hem de üniversiteye giriş sınavlarında mutlaka bir tartışma yaşanır. Gerçek ne peki, bunu size rakamlarla sunmak isterim: Geçen yılın YKS sınavında imam hatiplerden yüzde 36,01 oranla toplam 87 bin 650 öğrenci üniversitelere yerleşti. Tüm liselerin ortalaması alındığında ise oran 35,76 olarak gerçekleşti. Yani imam hatipler genel ortalamanın bile üzerinde bir başarı yakaladı. YKS’ye giren imam hatip lisesi öğrencilerden 23’ü ilk 100’de, 168’i de ilk 1000 içinde yer alarak önde gelen üniversitelerin gözde bölümlerine yerleşti. Bu rakam 2020’de ilk yüzde 19, ilk binde 214 kişi olarak gerçekleşti.

GELİŞİMİ DE SORUN

Bugün imam hatipler, 8 ayrı uzmanlık alanında eğitim veriyor ve bu okulların hazırlık sınıfında 9 dil öğretiliyor. Bu diller arasında Japonca, Çince, Rusça ve Fransızca da var. Bu gerçek bir tarafta dururken “İmam hatipler 6 koldan saracak” diye bir haber yapılıyor. Mantık ise şu; imam hatiplerden sadece din görevlisi yetişmesi gerekiyordu, bugün 6 yeni bölümde okullar; fen ve sosyal bilimler liselerine alternatif oluşturulmaya çalışılıyor. Bu kötü bir şey mi; elbette ki hayır. Yine başka bir gazetede “İmam hatiplere akademik destek” başlığıyla sunulan haberde, bu okullarda akademisyenlerin katılımıyla oluşturulan Danışma Kurulları ve Bilim Kurulları olumsuz bir gelişme olarak sunuluyor ve “MEB başarısızlığı resmen kabul etti” sonucuna varılıyor. Lise öğrencilerine akademik bir kurulun destek vermesinin neresi kötü. Bunu da takdirlerinize bırakıyoruz.