Alışverişten sonra suçluluk hissediyorlar

Pamukkale Üniversitesinde Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Meder, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin farklı illerinde bulunan 2 bin kişi üzerinde alışveriş merkezlerinin ne amaçla kullanıldığı ve alışveriş merkezlerinde bulunan insanların ruh halleriyle ilgili bir çalışma yaptıklarını ifade etti.

AVM'lerin sadece alışveriş imkanı sunmadığını belirten Meder, şöyle devam etti:

''AVM'ler farklı türdeki mekanların bir aradalığından dolayı sosyal ve kültürel alanlarda da hizmet sunuyor. Özellikle son yıllarda dikkati çeken özelliklerden biri, AVM'lerin daha ziyade bu sosyal ve kültürel alanlara ilişkin sunumlarının, bireylerin gündelik yaşamlarında daha belirleyici olması. AVM'lerdeki sosyal içerikli yerler orta sınıfa mensup aileleri daha çok etkiliyor. Bu bağlamdan yola çıkarak Türkiye'nin farklı illerini kapsayan alışveriş merkezleri üzerine yapmış olduğumuz araştırmada, alışveriş merkezlerinin bireylerin gündelik yaşamlarında nasıl bir anlama sahip olduğunu, bireylerin alışveriş merkezlerine yükledikleri anlamlar, bireylerin tatmin ya da doyum düzeylerini sorguladık.''

Meder, katılımcıların AVM'leri hangi amaçlar için kullandıklarına bakıldığında yüzde 50,7'sinin çok sayıda ve çeşitli markaların bir arada bulunması olanağı sağladığı için alışveriş amacıyla, yüzde 18,3'ünün alışveriş yapmasa da daha çok gezmek amacıyla, yüzde 7,7'sinin çok sayıda ve farklı cafe ve restoranların bir arada olması nedeniyle yemek ihtiyacını karşılamak amacıyla, yüzde 7,7'sinin arkadaşlarıyla buluşmak amacıyla, yüzde 6'sının eğlenmek amacıyla, yüzde 5'inin fiyat karşılaştırması yapmak amacıyla AVM'leri kullandıklarını kaydetti.

AVM'LER KADINLARIN ALIŞVERİŞ, ERKEKLERİN GEZME MEKANI

Meder, AVM'lerin kullanım amacı konusunda cinsiyet değişkenine bağlı bir değerlendirme yapıldığında, erkeklerin yüzde 23,8'i gezmek, kadınların yüzde 34,1'inin alışveriş amacıyla AVM'leri tercih ettiğini belirterek, şu bilgileri verdi:

''Dolayısıyla, AVM'lerde her ne kadar alışveriş ögesi ön plana çıksa da bireylerin AVM'leri tercihlerinde tek nedenin alışveriş olmadığı görülmektedir. AVM'lerin sürekli yinelenen stratejileri çerçevesinde özellikle son yıllarda insanların daha çok bu mekanlarda zaman geçirmeleri odaklı mekansal yapılanmalara öncelik veriyor. Herhangi bir ürün satın alınmasa bile insanların sadece vitrinlere bakarak zaman geçirmelerine olanak sağlıyor. Dolayısıyla AVM'ler günümüzde daha çok boş zamanları değerlendirmek için iyi bir eğlence mekanı imgesiyle insanların yaşamlarında yer alıyor. AVM'lere gidenlerin yüzde 38,7'sinin haftada birkaç kez, yüzde 33,3'ünün haftada bir kez, yüzde 13,3'ünün ayda bir kez, yüzde 8,3'ünün her gün ve yüzde 6'sının ise oldukça seyrek gittiğini tespit ettik.''

Genel olarak, bir haftalık zaman dilimi bağlamında değerlendirildiğinde katılımcıların yüzde 80,3'ünün haftada bir ya da birkaç kez AVM'lerde bulunduklarını dile getiren Meder, ''Kadınların ve erkeklerin AVM'lere gitme sıklığıyla bu mekanlarda ne kadar süre harcadıklarına bakıldığında yüzde 41,7'si 1-2 saat arası, yüzde 29,3'ü 2-3 saat arası, yüzde 13,7'si 3-4 saat arası, yüzde 8,3'ü 3-4 saat arası zaman harcıyor. AVM'lerde zaman geçirme konusunda cinsiyete göre bir farklılık olmadığını gördük. Kadınların yüzde 41,2'si haftada birkaç kez AVM'lere gittiklerini ve yüzde 35,3'ünün 2-3 saat harcadıklarını, erkeklerin yüzde 35,4'ünün haftada birkaç kez AVM'lere gittiklerini ve yüzde 53,1'inin 1-2 saat harcadıklarını söylediler'' şeklinde konuştu.

''ALIŞVERİŞ NEŞELİ VE HEYECANLI BİR ETKİNLİK''

Alışveriş yapanların ruh halini de değerlendiren Meder, şöyle devam etti:

''Alışveriş yapanların yüzde 41,3'ü alışveriş yaparken neşeli, yüzde 16,3'ü heyecanlı, yüzde 12,3'ü sıkıntılı oluyor. Genel tablo, katılımcıların alışverişi neşeli ve heyecanlı bir etkinlik olarak değerlendirdikleri doğrultusundadır. Alışveriş yaparken kadınların erkeklere göre daha çok zevk aldıkları ve daha neşeli, mutlu bir ruh hali içerisinde olduklarını gördük. Buna göre kadınların yüzde 53'ü alışveriş yaparken neşeli olduklarını belirtirken, erkeklerin yüzde 42,3'ünün normal bir ruh halinde olduklarını, neşeli ya da mutlu bir duygu durumu içerisinde olmadıklarını tespit ettik. Alışveriş yapan kadınların yüzde 44,7'si, suçluluk hissederken, erkeklerin ise yüzde 52,3'ü hiçbir suçluluk hissetmediklerini söyledi. Kadınlar alışveriş yaptıktan sonra pişman olmalarının nedeni olarak gereksiz alışveriş yaptığı düşüncesine kapıldıklarını gösteriyor.''