Çocuğunuzun öğrenmekte zorlanmasının nedeni

Çoğu veli bu durumu önemsemediğini düşünse de arkadaşları okuyup, yazarken kendi çocuklarının henüz heceleri sökemediğini ya da yanlış yazdığını gördüğünde “Neden?” sorusu gündeme geliyor. İşte nedenleri...

Günümüzde okula başlama yaşının 5'e çekilmesi ve eğitim sisteminin yoğunluğu çocukları zorlu bir sürece soktu. Birinci sınıfa başlayan çocuklar adeta hızlı bir yarış içine girdi.Monomente Dil, Konuşma & Bireysel Gelişim, Eğitim ve Danışmanlık Merkezi Uzm. Dil ve Konuşma Terapisti Özlem Akgün Bilgili bu yarışta geri kalan çocukların sorunlarıyla ilgili bilgilerini paylaştı.

Fonolojik farkındalık nedir, okumayı öğrenmeye etkisi nedir?

Fonolojik farkındalık, konuşmanın farklı birimlerden oluştuğunun anlaşılmasıdır. Konuşma; cümle, sözcük, hece, ses gibi pek çok birimden oluşur. Çocuğun fonolojik farkındalığı basitten karmaşığa doğru gelişir. Araştırmalar, fonolojik farkındalık ile okuma başarısı arasında güçlü bir ilişkinin olduğunu olduğunu göstermiştir. Okumayı öğrenme güçlüğü olan çocukların çoğunun, fonolojik farkındalık becerilerinde zorlandıkları görülmektedir.

Çocuk neden diğer çocuklarla aynı zamanda okuyup-yazamaz?

Bu sorunun altında yatan bir sürü sebep olabilir. İlk akla gelenler öğrenme güçlüğü, zeka geriliği, dikkat-konsantrasyon güçlüğü gibi genel gelişimde başka belirtiler de veren belirgin durumlardır. Ancak pek çok çocukta bu gibi durumlar olmaksızın sadece konuşmasındaki sorunlar sebebiyle okuma-yazma güçlüğü olabilir.

Harfleri doğru üretemeyen çocuk okuma yazmayı neden daha geç ve güç öğrenir?

Bazı çocuklar sesleri edinirken sesi yanlış yerde üretir ve uyarıp düzeltilmediklerinde doğru söylediğini zannederek bu yanlış üretimi pekiştirirler. Yanlış ürettikleri için kendileri yazarken de ürettikleri gibi yazabilirler. Doğru yazmayı başarsalar bile okurken yanlış ürettikleri için okumaları bozuk algılanır. Bu çocukların bir kısmında sesi üretmesine engel olabilecek fiziksel sorunlar olabilir. Duyduğumuz sesleri doğru üretebilmek için seslerin ne şekilde üretildiğini görsel ve işitsel olarak takip edebilmemiz gerekir. Bu süreç doğal bir süreçtir ve bilinçli çaba gerektirmez. Ancak bazı çocuklar, işitsel olarak sesleri ayırt etmekte zorlanırlar. İşitsel ayırt etme güçlüğü olan çocuklar, normal bir işitme sistemine sahip olmalarına rağmen, sesleri yanlış duyarlar, birbirine benzer sesleri (p-b-m / k-t) ayırt edemezler.

Okuma- yazmayı öğrenme ile konuşma gelişimi arasında ilişki var mıdır?

American Speech-Language-Hearing Association (ASHA) dil ve konuşma bozukluklarının kişinin okuma ve yazma becerilerini etkilediğine, dil bozukluğuna bağlı olarak öğrenme zorluklarının olabileceğine dikkat çekmekte. Yapılan araştırmalar okuma güçlüğü olan kişilerin akranlarına göre dil gelişimlerinin yetersiz olduğunu göstermiştir. Dil gelişimindeki gerilik ne kadar çok ise okuma-yazmayı öğrenme konusunda o denli güçlük yaşandığı, dil ve konuşma sorunları ne kadar hafif ise okuma-yazmada o kadar az sorun yaşandığı saptanmıştır. Amerikalı çocuk doktoru ve eğitim uzmanı Dr. Mel Levin de, dil konusunda başarılı olan çocukların okul hayatları boyunca başarılı olduklarını bildirmiştir.

Tedavisi var mıdır?

Araştırmacılar, fonolojik farkındalığın okumayı öğrenmeden önce geliştirilebileceğini ve bunun da okuma becerilerini kolaylaştırdığı sonucuna varmışlardır. Fonemik farkındalığı az/yetersiz olan çocuklar, eğitimle ilerleme kaydedebilirler. Fonolojik farkındalık eğitimi çoğu çocuk için faydalı olmakla beraber, bu eğitimin derecesi ve sistematik yapısı çocuğun becerilerine ve yaşına göre farklılaşır.