Karda düşmenin bedeli ağır olmasın

Ufak bir düşme, sendeleme bile başımıza türlü türlü dertler açabiliyor. Kimi zaman önemsemediğimiz bir yaralanmanın altından el, bilek kırıkları çıkabiliyor.

Liv Hospital Ortopedi Travmatoloji Bölümü'nden El, El Bileği ve Dirsek Cerrahı Doç. Dr. Ayhan Kılıç ufak bir düşmeyi en az hasarla atlatmak için yapılması gerekenleri anlattı.

VAKİT KAYBETMEDEN BUZ UYGULA

Çoğu zaman dengemizi yitirdiğimiz anda refleks olarak yaptığımız ilk hareket, yere düşerken elimizle korunmak ya da bulabildiğimiz herhangi bir şeye tutunarak bedenimizi korumak olur. Düşmenin yaralayıcı etkisini kısmen de olsa hafiflettiğimiz bu hareketlerle genellikle el bileği, dirsek ve omuz eklemlerimizi daha doğrusu bunları oluşturan kemik, kas ve bağlarımızı yaralarız. Özellikle el bileğinde yoğunlaşan yaralayıcı kuvvetler bu bölgede genellikle şişmeye ve ağrıya neden olur. Bazen de el ve el bileğinin doğal şeklinde bozulmalar "Çatal Sırtı Deformitesi" gelişebilir ki bu kemiksel yaralanmanın en temel bulgusudur. Bandajlama, askıya alma gibi çeşitli yöntemlerle korumaya alınan el bileğine soğuk uygulama yapılması bilinen ilk müdahalelerin başında gelir.

NE YAPMALI?

Soğuk kompres: Bir bez veya havluya sarılmış buz veya soğutulmuş jellerin yaralanma sahasına yerleştirilmesi bölgesel şişmeye ve ağrı gelişimine yönelik en etkili girişimdir.

Bölgeyi hareketsiz hale getirmek: Bulabildiğimiz bandaj malzemeleriyle çok sıkmadan basitçe sarın ya da atkı, eşarp gibi bir materyalle kolu boyuna askılayın.

NEREYE GİTMELİ?

Dokulardaki şişmenin artmasını ve ağrının dayanılmaz olmasını beklemeden en yakın hastanenin acil ünitesine müracaat edilmeli, sırasıyla fizik ve radyolojik muayenelerin yapılması şart!

• Bu süreçte herhangi bir yiyecek-içecek alınmamasına özen gösterilmelidir. Yapılacak muayenelerin sonucunda bölgesel veya genel anestezi altında bir girişim gerekebilir ki bu durumda yiyeceklerin soluk borusuna kaçması riski azaltılması amacıyla girişim geciktirilecektir.
• Radyografik incelemeler sonucunda sıklıkla el bileğini teşkil eden iki uzun kemiğin (radius ve ulna) eklem yüzlerinde veya karpal dizi kemikleri denen 8 küçük kemikte (özellikle skafoid kemik) kırığa rastlanılabileceği gibi anatomik konumlarının değişmesi ile gelişen çıkıklar saptanabilir.
• Yapılan muayenelerde kemiksel yapının sağlam olması yaralanma düzeyinin hafif olarak belirlenmesine yetmeyebilir. Çünkü el ve el bileği çevresindeki bağ yaralanmaları da oldukça ciddi problemlere yol açabildiğinden dikkatle tedavi edilmelidir. Ayrıca skafoid kırıkları, skafolunat bağ yaralanmaları ve kıkırdak yırtıkları yapılan ilk muayenelerde her zaman teşhis edilemeyebilir. Bu bakımdan mutlaka ikincil değerlendirme olmalıdır. Ayrıca bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik alan görüntüleme (MRG) veya el bileği artroskopisi gibi ek girişimlere gerek duyulabilir.
• Tedavinin başarısı ve süresi; yaralanmanın basitliğine değil sonrasındaki yaklaşımın uygunluğu ve mükemmeliyetiyle ilişkilidir.

KARDA YÜRÜRKEN DİKKAT!

• Karda asla eller cepte yürümeyin. Olası bir düşme durumunda elle yumuşatma yapmanız mümkün olmaz.
• Küçük ve yavaş adımlarla yürüyün.
• Kaymayan ayakkabılar giymeye özen gösterin.
• Merdivenlerden inerken veya çıkarken korkuluklardan destek alın.
• Buz tutan yerlerden değil yumuşak karın biriktiği yerden yürüyün.
• Düşme durumunda avuç içlerinin yere bakması sağlanmalı bu omurga ve kalçalarda yaşanacak travmayı azaltacaktır.

Leğen kemiği, sırt, bel ve boyun travmalarında, kazaya uğrayan kişi hareket ettirilmeden hastaneye götürülmeli.