Koronavirüs salgınında bir yıl geride kaldı

Koronavirüs salgını bundan tam bir yıl önce yaşamımıza girdi. Çin'in Hubei eyaletine bağlı Wuhan kentinde ortaya çıkan "gizemli virüs" önceleri ismi konulamasa da, ortaya çıkan görüntüleriyle herkesi korkutmaya, kabus haline gelmeye yetti. Öyle ki salgının ilk zamanlarında sokak ortasında bayılanlar, yere düşenler ve nöbet geçirenlerin olduğu görüntüler, virüsün gizeminin daha da artmasına neden olmuştu.

HAYVAN PAZARINDA ORTAYA ÇIKTI

Koronavirüs, ilk olarak Çin’in Vuhan şehrinde aralık ayının sonlarında solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanan bir virüs. Salgın başlangıçta bu bölgedeki deniz ürünleri ve hayvan pazarında bulunanlarda tespit edildi.

Daha sonra insandan insana bulaşarak Wuhan başta olmak üzere Hubei eyaletindeki diğer şehirlere ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin diğer eyaletlerine ve diğer dünya ülkelerine yayıldı.

SALGINDAN PANDEMİYE

Çin'den hızlı bir şekilde dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs, önce Avrupa'yı sonra Amerika'yı peşinden Asya ve Afrika'yı şiddetli olarak vurdu. Avrupa'da İtalya salgının merkezi haline gelirken, ABD İtalya'nın bu alandaki rekorunu kırarak korkunç bir tablo ortaya çıkardı.

Ülke genelinde 12 milyona yakın koronavirüs vakasının bulunduğu ABD'de, günlük vaka sayısı 150 bini aşarak 200 bin bandına doğru seyrediyor. Özellikle salgının Çin'den sonraki en büyük merkezi olarak ifade edilen ABD, salgında büyük yara aldı.

BULAŞICILIK VE KORUNMA YOLLARI

Covid-19, hasta bireylerin öksürmeleri ve aksırmalarıyla ortama saçılan mikro damlacıkların, parçacık solunmasıyla bulaşır. Hastaların solunum parçacıklarıyla kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesiyle virüs bu şekilde vücuda bulaşır. Virüsün enfeksiyonuyla ilgili şimdiye kadar edinilen bilgiler, bazı insanların daha fazla hastalanma ve ciddi semptomlar geliştirme riski altında olduğunu gösterdi. Özellikle kronik ve geriatrik rahatsızlığı bulunan kişilerin yanı sıra bağışıklığı düşük seviyede bulunanların koronavirüsten yüksek oranda etkilendiği tespit edildi.

Sağlık Bakanlığı tarafından mümkün olduğunca yurtdışına yolculuk yapılmaması öneriliyor. Yurtdışına çıkışın zorunlu olduğu durumlarda ise aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi tavsiye ediliyor:

* Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.

* Hasta insanlarla temastan kaçınılmalıdır.

* Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir.

* Hastaların yoğun olarak bulunması nedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli, sağlık kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla temas en aza indirilmelidir.

* Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalıdır.

* Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçınılmalıdır. İyi pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir.

* Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar gibi genel enfeksiyonlar açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalıdır.

* Seyahat sonrası 14 gün içinde herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı, doktora seyahat öyküsü hakkında bilgi verilmelidir.

Öte yandan yapılan araştırmalar koronavirüsün havada da asılı kaldığını ortaya koyuyor.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ VE AŞILAMA ÇALIŞMALARI

Koronavirüs salgınının tedavi edilmesine yönelik faaliyetler halen devam ediyor. Pek çok ilaç, salgına karşı bağışıklığı artırıcı ve varolan virüsü etkisiz hale getirici özelliğiyle öne çıktı. Uzmanlar ilaçların kesin olarak bir çözüm olmadığını ifade ederken, hastalığın dönemsel olarak tedavilerinde kullanıldığını belirtiyor.

Salgına karşı en kesin çözüm olarak aşılama faaliyetleri görülürken, Türkiye'nin de dahil olduğu pek çok ülke, koronavirüse karşı aşı geliştirme faaliyetlerinde bulunuyor. 

Son günlerde koronavirüse karşı geliştirilen aşı çalışmalarından olumlu haberler gelmeye başladı. İlk açıklama Amerikan ilaç şirketi Pfizer ve Alman biyoteknoloji firması BioNTech'den geldi. Pfizer ile BioNTech ortaklığındaki Covid-19 aşısının hastalığı önlemede yüzde 90 oranında etkili olduğu açıklandı.

Ardından Amerikan biyoteknoloji şirketi olan Moderna, Covid-19 aşılarının yüzde 95.4 etkili olduğunu duyurdu.

TÜRKİYE'NİN AŞI ÇALIŞMALARI

Dünyadaki pek çok ülke gibi Türkiye de aşı çalışmalarını yürüten ülkeler arasında. Türkiye'de 16 adet aşı çalışmasının yürütüldüğü bilinirken, konuya ilişkin Sağlık bakanı Fahrettin koca şu açıklamalarda bulundu:

"Dünyaya paralel olarak ülkemizde de 16 ayrı aşı çalışması yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi klinik öncesi dönemi başarıyla tamamlayarak insan denemelerine başlamıştır. Çin ve Almanya kaynaklı aşıların ülkemizde de faz çalışmaları devam etmektedir. Bu yıl henüz bitmeden aşıya kavuşmanın ümidi içindeyim. Bize düşen, bu süreci güvenli bir şekilde atlatabilmektir. Tedbirlere uyulmazsa yeni tedbirler kaçınılmaz olur."