Sosyal medya düzenlemesi dünyada nasıl işliyor?
Kamuoyunda "sosyal medya yasası" olarak bilinen düzenleme geçtiğimiz haftalarda yürürlüğe. Peki Türkiye'de uygulanan yeni yasa dünyanın önemli ülkelerinde nasıl işliyor?
ABONE OLKamuoyunda "sosyal medya yasası" olarak bilinen ve bugün yürürlüğe giren "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ile suç oluşturan kısmi içeriğin çıkarılmasının mümkün olduğu durumlarda erişimin engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararı verilebilecek. Böylece aynı internet sitesinde yer alan ve suç oluşturmayan içerikler yönünden ifade ve haber alma özgürlüğü daha da güvenceli hale getirilecek.
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen düzenleme, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayıyla 1 Ekim'de yürürlüğe girdi.
Yeni düzenlemelerle sosyal medya şirketlerinin Türkiye'de ofis açması ve vergiye tabi olması gerekecek, sakıncalı bulunan içeriklerin kaldırılmaması durumunda platformlara ceza kesilebilecek.
Hürriyet yazarı Nedim Şener, dün yayınlanan "Kokuşmuş sosyal medya düzeni Amerikalıları da rahatsız ediyor" başlıklı yazısında, ABD'lilerin sosyal medyadan duyduğu rahatsızlığı yazdı.
ABD’nin uluslararası operasyon çeken sosyal medya şirketlerinin faaliyetleri hakkında örnekler veren Şener, Başkan Trump'ın Venezuela'da muhalefet liderini 'geçici devlet başkanı' olarak ilan etmesinin ardından Facebook ve Instagram'ın, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun kişisel hesabındaki onay ibaresini kaldırdığını hatırlattı.
Bunun yanında Ermenistan işgali sırasında Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov'un hesabı kapatıldı.
6 Ocak 2021’deki Kongre baskını sonrasında, Facebook Gözetim Kurulu, 7 Ocak 2021’den itibaren ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Facebook ve Instagram hesaplarını iki yıllığına askıya aldı.
ABD Kongresi’nde birçok konuda karşı karşıya gelen Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörlerin, Facebook’a karşı giderek artan öfke ve rahatsızlığa karşı, sosyal medya konusunda düzenleme getirilmesi için yasa çıkarılması gerektiğini söylediğini yazdı.
Bazı ülkeler, kendi kanunlarına aykırılık taşıyan içerik ve paylaşımların kaldırılmasından sosyal medya platformlarını sorumlu tutan ve gerekli adımların atılmaması halinde de şirketlere cezai yaptırım öngören düzenlemelere sahip.
ÇİN
Çin'de Twitter, Google ve WhatsApp gibi sitelere erişim yasak.
Ülkede ağırlıklı olarak Weibo, Baidu ve WeChat gibi yerli mesajlaşma uygulamaları kullanılıyor.
Çin Siber Alem İdaresi, geçe yıl içerisinde 700'den fazla internet sitesini ve 10 bine yakın mobil uygulamayı kaldırdı.
Ülkede sosyal medya platformlarını ve mesajlaşmaları takip eden yüz binlerce siber polis bulunuyor.
FRANSA
Fransa Parlamentosu, Mayıs 2020'de internette nefret söylemini engellemeye yönelik bir yasal düzenleme kabul etti.
Yapılan yeni düzenlemeler kapsamında, 24 saat içerisinde ırk, din, cinsel yönelim ve cinsiyet temelli nefret söyleminin yanı sıra cinsel taciz kapsamına giren içeriklerin kaldırılması isteniyor.
Terör ve çocuk istismarı alanlarındaki içeriklerin kaldırılması için öngörülen süre ise bir saat olarak tanımlanıyor.
Bu içerikleri kaldırmayan sosyal medya şirketlerine 1,25 milyon euroya kadar para cezası kesilebilecek.
ALMANYA
Kullanıcıların taleplerini inceleyecek şikayet mekanizması oluşturmayan, suç niteliği taşıyan içerikleri zamanında silmeyen sosyal ağlar için para cezaları öngörülüyor.
Ağır ve sistematik ihlallerde, şikayet mekanizması sorumlusuna 5 milyon euroya kadar, sosyal medya platformuna da 50 milyon euroya kadar çıkabilen para cezaları uygulanabiliyor.
Yasa, sosyal ağlarda nefret söylemi, sahte haberler, hakaretler, tehditler, insanları suça veya şiddete teşvik eden yasadışı içeriklerle mücadeleyi hedefliyor.
İNGİLTERE
İngiltere'de sosyal medya platformlarındaki içerikler üzerindeki denetimin artırılması konusu Şubat ayında 14 yaşındaki genç bir kızın Instagram'da şiddet içeren görüntülere baktıktan sonra yaşamına son vermesinin ardından gündeme geldi.
Hükümet, medya denetim kurumu Ofcom'un sosyal medya platformları üzerindeki denetim yetkisinin artırılabileceğini açıkladı.
Ancak bu düzenlemenin detayları ve denetim yetkisinin verileceği kurumun Ofcom olup olmayacağı henüz kesinleşmiş değil.
Konuyla ilgili süreç halen devam ediyor. Yapılacak düzenlemeler kapsamında, teknoloji şirketlerinin platformları üzerindeki içeriklerden ve diğer kullanıcıların zararlı içeriklere karşı korunmasından sorumlu tutulması öngörülüyor.
Ayrıca, şiddet içeren, terör bağlantılı, siber zorbalık ve çocuk istismarı gibi kategorilere girebilecek içeriklerin hızlı bir şekilde kaldırılması talep ediliyor. Buna uymayan şirketlere ise ceza uygulanması da planlanıyor.
AVUSTRALYA
İlk düzenleme, 2014 yılında televizyon sunucusu Charlotte Dawson'ın Twitter üzerinden maruz kaldığı siber zorbalığın ardından yaşamına son vermesinin ardından yapıldı.
İkinci düzenleme de Yeni Zelanda'da Mart 2019'da iki camiye düzenlenen ve sosyal medyadan canlı yayınlanan saldırıların ardından yapıldı.
Nefret Uyandırıcı Şiddet İçeren Materyal Kanunu ile sosyal medya şirketlerin içerik kaldırma taleplerine uymaması halinde yöneticilerine üç yıla kadar hapis cezası verilmesi öngörülüyor. Ayrıca şirketlere de küresel cirolarının yüzde 10'una kadar para cezası kesilebilecek.
AVRUPA BİRLİĞİ
Avrupa Birliği (AB), özellikle terör propagandasını önlemeye yönelik yeni, bir dizi kısıtlayıcı önlem almaya hazırlanıyor.
Böylece, sosyal medya platformlarının radikal fikirlerle ilgili içerikleri bir saat içerisinde kaldırmamaları halinde para cezası kesilmesine olanak tanınması öngörülüyor.
AB'de yürürlükte olan Genel Veri Koruma Düzenlemesi (GDPR) ile aralarında sosyal medya platformlarının da bulunduğu teknoloji şirketlerinin kullanıcıların verilerini depolaması ve kullanımına yönelik düzenlemeler getiriyor.