Afganistan'da erdem yasası yürürlüğe girdi

Afganistan'da iktidardaki Taliban, halihazırda ahlak polisi tarafından denetlenen şeriat kurallarını daha sıkı takip etmek amacıyla hazırladığı "erdem yasasını" yürürlüğe geçirdi. Afganistan Adalet Bakanlığı, 31 Temmuz'da yürürlüğe giren yasanın detaylarını paylaştı. Kadınlar için örtünme kurallarını ve eşcinselliğin yasaklanmasını da içeren yasanın Taliban lideri Hibetullah Ahundzade tarafından onaylandığı duyuruldu.

Kadınlara, kendileriyle doğrudan akraba olmayan erkeklerin bulunduğu ortamlarda yüzlerini ve vücutlarını gizleme zorunluluğu getiren yasa, Taliban'ın 2021'de iktidara gelmesinden bu yana şeriat hukukuna dayalı davranış kurallarını denetleyen ahlak polisinin yetkilerini de artırıyor. Yasada erkeklere de en az diz hizasında pantolon giymeleri ve çok kısa olmayacak şekilde sakal bırakmaları zorunluluğu getirildi. Aynı zamanda yasa kapsamında eşcinsel ilişkiler, zina ve kumar yasağı ile canlıların tasvir edildiği video veya resimlerin üretilmesi ve izlenmesi yasağı da daha sıkı denetlenecek.

Yasa çerçevesinde ayrıca kaçırılan namazlar ve ebeveynlere itaatsizlik de cezalandırılabilecek. Yeni yasaya göre medya, şeriata uygun olmayan içerikler yayınlayamayacak, Müslümanlara hakaret olarak değerlendirilebilecek konulara da yer veremeyecek.

Ahlak polisi ihlallerde bulunanları önce uyaracak, ardından para cezası ve 3 güne kadar gözaltı ile diğer yaptırımlara maruz bırakabilecek. Eylemlerin tekrarı halinde ise yargı devreye girecek.

Birleşmiş Milletler (BM) Afganistan Yardım Komisyonu (Unama) daha önceki açıklamalarında Afganistan'daki ahlak polisini ülkede "korku iklimi" yaratmakla suçlamıştı.

Daha önce de Afganistan'da Taliban yönetimi sakal bırakmayı reddeden emniyet güçlerini görevlerinden almıştı. İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı tarafından geçtiğimiz günlerde yayınlanan yıllık raporda geçen yıl 13 binden fazla kişinin "ahlaka aykırı eylemleri" nedeniyle gözaltına alındığı bildirilmişti. Raporda, gözaltına alınanların yaklaşık yarısının 24 saat sonra serbest bırakıldığı ifade edilirken gözaltına alınan kişilere yönelik suçlamalar ve cinsiyetleri konusunda ise bilgi verilmemişti.

Taliban'ın Ağustos 2021'de iktidarı ele geçirmesinin ardından Kadın Bakanlığı feshedilerek, İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı kurulmuştu. Ahlak Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası insan hakları kuruluşları tarafından kadınları baskı altına aldığı ve ifade özgürlüğünü kısıtladığı gerekçesiyle eleştiriliyor. BM'nin Afganistan'daki temsilcileri, bakanlığın memurlarının İslami kurallara göre giyinmedikleri gerekçesiyle kadınları gözaltına aldığını bildirmişti. Taliban ise iddiaları "mesnetsiz" olarak nitelendirerek kuralların İslami hukuk ve Afgan gelenekleri ile uyumlu olduğunu savunuyor.

Yıllarca süren Batı askeri varlığının ardından Taliban, Ağustos 2021'de Afganistan'da iktidarı yeniden ele geçirdi ve İslami bir emirlik ilan etti. Bugüne kadar hiçbir devlet Taliban'ı Afganistan'ın resmi hükümeti olarak tanımadı.