Kuzey Kore, Rusya'nın yanında Ukrayna savaşına mı girdi?

BARTU EKEN - KANAL7 DIŞ HABERLER SERVİSİ

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy hafta başında ulusa sesleniş konuşması gerçekleştirdi. Rusya'nın saldırılarına karşı ülkesini savunmak için uzun menzilli füzeler istedi. Daha fazla silah tedarikine ihtiyaç olduğunun altını çizdi. Ancak Zelenskiy'nin konuşmasında söylediği bir cümle oldukça büyük bir yankı buldu.

Zelenskiy, Kuzey Kore'nin Rusya'yı desteklemek için Ukrayna'ya asker göndermeye başladığını söyledi. Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, Moskova'nın 2022 başlarında Ukrayna'yı geniş çaplı işgalini başlatmasından bu yana; Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in en önemli müttefiklerinden biri haline gelmişti.

Zelenskiy'nin açıklamasının zamanlaması da dikkat çekici. Ukraynalı ve Güney Koreli yetkililerin 11 Ekim'de gerçekleştirdiği görüşmelerin istihbarat paylaşımını da içerdiği değerlendiriliyor. Seul yönetiminin gerçekleştirdiği saha araştırmasının ardından Kiev'e, Kuzey Koreli askeri mühendislerin ciddi bir çalışma içinde olduğu bilgisini verdiği iddia ediliyor. Bilhassa Rusya'nın balistik füze ve top mermisi ihtiyacının doğrudan ya da dolaylı yollardan Kuzey Kore tarafından karşılanması seçeneği üzerinde duruluyor. Ayrıca Kuzey Kore'nin özel birliklerinin Ukrayna doğusundaki çatışmalara katıldığı ifade ediliyor.

Ukrayna medyasına bağlı InterFax ve KyivPost, 3 Ekim'de Rus işgalindeki Donbas'ta Kuzey Kore ordusu mensubu altı askerin öldürüldüğünü, üçünün de yaralandığını bildirdi. İstihbarat dayandırılan bilgiye göre Kuzey Koreli askerler söz konusu bölgede Rus ordusundan askerlerle deneyim paylaşımı için bulunuyordu. Nitekim Rusya'nın Ukrayna'da savaşa gönderdiği birliklerin büyük bir bölümü özel birliklerden ziyade; Çeşitli ülkelerden gelen gönüllüler, paralı askerler, Rusya hapishanelerinden çıkan suçlular, erler ve Çeçen milislerden oluşuyor. Putin bu stratejiyi hem iktidarının eleştirilmemesi hem de tecrübeli askerler kaybının en aza indirilmesi için uyguluyor. Dolayısıyla Kuzey Koreli tecrübeli askerlerin söz konusu birliklere "danışmanlık" hizmeti vermesi mantıklı gözüküyor.

RUSYA ÖNCE SAVUNMA PAKTI ANLAŞMASI İMZALADI ARDINDAN İDDİALARI REDDETTİ

Kremlin "özel operasyon" bağlamında Kuzey Kore'den askeri destek aldığı iddialarını yalanlıyor. Putin'in sözcüsü Dimitri Peskov Moskova'da gazetecilere verdiği demeçte, Trumpvari bir yorumda bulundu. "Bunlar sahte haberler" değerlendirmesi yaparak konuyu kapattı.

Ancak, Rusya'nın Mart ayında düzenlenen BMGK toplantısındaki "Kuzey Kore" vetosu oldukça dikkat çekiciydi. Toplantıda, Kuzey Kore'ye nükleer programı nedeniyle uygulanan yaptırımları denetleyen ve raporlayan BM Kuzey Kore Yaptırım Komitesi Uzmanlar Grubu'nun görev süresinin uzatılması amaçlanıyordu. Kremlin aldığı veto kararıyla bu çalışmaların önüne geçerek Kim Jong Un yönetimine tehlikeli bir konuda esnek hareket etme imkanı tanıdı.

Kısa bir süre sonra da  iki ülke arasında savunma paktı anlaşması imzalandı. Anlaşmanın taraflarından birine saldırı olması durumunda diğer ülke, o ülkeye askeri yardımda bulunacak. Dolayısıyla uluslararası meşruiyet anlamında, Ukrayna'nın Kursk taarruzu örnek gösterilerek, Kuzey Kore'nin Rusya savunmasına katılması problem yaratmayacak.

RUSYA KUZEY KORE'YE İHTİYAÇ DUYUYOR MU?

Rusya'nın Kuzey Kore'ye net olarak ihtiyaç duyduğunu söylemek abartılı bir söylem olabilir. Fakat iki sene boyunca gerçekleştirilen yoğun bombardıman, elbette, yenileri üretilene kadar bir mühimmat açığı oluşturma riskini beraberinde getiriyor. Kremlin yönetimi Ukrayna'ya verilen desteği hafife almanın bedelini ilhak ettiği Herson toprakları başta olmak üzere; Birçok bölgeden geri çekilmek zorunda kalarak ödemişti.

Bu durum uluslararası arenada Rus Ordusu'nun kabiliyetini ciddi anlamda sorgulatmış; ABD'nin "Rusya tüm Ukrayna'yı 1 hafta içinde işgal edebilir" iddialarını çürütmüştü. Yine de unutmamak gerekir ki, Rusya Ukrayna'da ne kadar büyük bir direnişle karşılaşmış olursa olsun; Savaşı yakın bir coğrafyada yürütmenin ikmal avantajına ve kendi istediği zaman barış anlaşması imzalama imkanına ve caydırıcılığına halen sahip.

Her ne kadar bombardımanlarda siviller yaşamını yitirmiş de olsa, Putin, Ukrayna halkının tamamıyla nefretini kazanmak istemiyor. Zira eğer operasyon kalıcı hale gelir ve diğer bölgeler gibi ilhak projeleri hayata geçirilirse, Rus Ordusu'nun güvenliği sağlanmak durumunda. Ukrayna'nın direnişiyse partizanlarla sınırlandırılmak isteniyor. Dolayısıyla Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırıları pazar yerleri, alışveriş merkezleri gibi yerlerden ziyade, daha çok altyapı sistemleri ve askeri noktalara odaklanıyor. Bu doğrultuda Rusya'nın Kuzey Kore'nin desteğine hayır dememesi oldukça normal.

İLİŞKİLERDE KISA SÜREDE HIZLI İLERLEME KAYDEDİLDİ

Bu sorunun yanıtını vermek için öncelikle Kuzey Kore yönetiminin dünya siyasetindeki konumuna yakından bakmak gerekiyor. Pyongyang nükleer silahlarıyla, Batı karşıtı açıklamalarıyla, ülke içindeki sıra dışı düzeniyle eleştirilerin hedefinde ve izole edilmiş durumda. Yakın tarihe kadar Rusya ve Çin gibi komşuları da başta olmak üzere Kim Jong Un'a mesafeli bir yaklaşım sergiliyordu. Fakat Ukrayna Savaşı bu ilişkilerin gelişmesinde bir milat noktası oldu. İki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir dönem başladı.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu 2023 Temmuz ayında Kuzey Kore'ye ziyaret gerçekleştirerek askeri geçit törenine katıldı. Ardından Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong Un, Eylül ayında Rusya'nın Vladivostok kentinde Rus lider Putin'le bir araya geldi. Ziyarette, Jong Un’a nükleer kapasiteli silah ve mühimmat fabrikalarını yöneten üst düzey askeri yetkilileri de eşlik etti. 2024 yılına gelindiğindeyse, Putin iade-i ziyaret yaparak, 24 yıl sonra ilk kez Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'a gitti.

KUZEY KORE'NİN RUSYA İTTİFAKIYLA ÇIKARI NE?

Rusya'nın on milyonlarca top ve roket mermisine sahip olduğu iddia edilen Kuzey Kore'den alması beklenen desteğin askeri olacağını söylemek mümkün. Peki Kuzey Kore'nin bu ittifaktan çıkarı ne olacak? Pyongyang için en önemli konu dünya siyasetindeki izolasyondan kurtulmak...

Böylece diğer ülkelerle ticaret yaparak ekonomisini geliştirmeyi planlıyor. Zira Kuzey Kore dış ticaretinin %92'sini Çin Halk Cumhuriyeti'yle yapıyor ve durumu değiştirmeyi amaçlıyor. Kuzey Kore ithalatının büyük bir bölümünü, maden cevherleri, silah, tekstil ürünleri, tarım ürünleri ve balıkçılık ürünleri oluşturuyor. İhracattaysa, petrol, makineler ve makine aksamları ön planda. Dolayısıyla Rusya'nın önderliğinde, Kuzey Kore'nin dünya siyasetinde meşruluğunu artırmayı planladığını söylemek mümkün.

Öte yandan Rusya'nın Ukrayna'da kullandığı bomba yüklü insansız hava araçları savaşların denklemini değiştirmiş durumda. Zira düşük maliyetle gerçekleştirilen saldırılar, milyon dolarlık tanklara, hava savunma sistemlerine, helikopterlere geniş çaplı zarar verebiliyor. Güney Kore'ye giden yolları patlatarak gerilimi yükselten Kuzey Kore yönetiminin; Olası bir taarruz ya da savunma planında Rusya'nın kamikaze İHA'larından faydalanacağını beklemek olası..