İngiltere'den Çin hamlesi!

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, İngiliz Bakan'ın, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi'nin davetiyle, 18-19 Ekim'de başkent Pekin'de temaslarda bulunacağını duyurdu.

İngiltere'deki yeni hükümetten bir bakanın ilk kez Çin'i ziyaret edeceğine dikkati çeken Mao, tarafların, iki ülke liderlerinin ağustosta yaptığı telefon görüşmesinde, karşılıklı stratejik güvenin güçlendirilmesi, diyalog ve işbirliğinin geliştirilmesine dair vardıkları mutabakatı hayata geçirmek üzere görüşmeler yapacağını ifade etti.

Sözcü Mao, Çin'in İngiltere ile birbirini ortak olarak görerek açık işbirliğini sürdürmeye, karşılıklı fayda hedefiyle ikili ilişkilerin istikrarlı ve sürdürülebilir gelişimi için birlikte çalışmaya hazır olduğunu vurguladı.

Mao, Çin ve İngiltere'nin, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin daimi üyeleri ve dünyanın iki majör ekonomisi olarak istikrarlı ve sürdürülebilir ilişkiler kurmasının, hem iki ülkenin çıkarına hizmet edeceği hem de küresel sorunlara müşterek uluslararası yanıt verilmesine, dünya barışına ve kalkınmasına katkı sağlayacağını kaydetti.

İŞÇİ PARTİSİ HÜKÜMETİ İLİŞKİLERDE YENİ SAYFA HEDEFLİYOR 

İngiliz Bakan Lammy'nin Çin'deki temaslarında, İngiltere'nin son 10 yıldaki Muhafazakar Parti iktidarında giderek bozulan ilişkileri yeniden normalleştirmeye ve özellikle ekonomik alanda işbirliği geliştirmeye odaklanacağı öngörülüyor.

Çin-İngiltere Ekonomik ve Finansal Diyaloğu'nun yeniden başlatılması, İngiltere'ye yeni Çin yatırımlarının çekilmesi, Lammy'nin gündem başlıkları arasında yer alıyor.

İngiltere'de Muhafazakar Parti hükümetlerinin, özellikle 2016'da başbakanlığı devralan Theresa May döneminden itibaren giderek bozulduğu gözlenmişti. İki ülke arasında, Hong Kong'un özerkliğinin ve demokratik kurumlarının aşınması, Sincan ve Tibet'teki insan hakları sorunları başta olmak üzere anlaşmazlıklar giderek derinleşirken üst düzey temaslar azalmıştı.

İngiltere Parlamentosu, 2021'de Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur azınlığa "soykırım" uyguladığına dair kararı kabul etmiş ve aynı yıl İngiliz hükümeti Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei'in ülkede 5G hücresel iletişim altyapısı kurmasını yasaklamıştı.

GÜVENLİK ENDİŞELERİ 

Öte yandan İngiltere'de de yakın dönemde Çin'in ülke içindeki faaliyetlerine ve ekonomik güvenliğe ilişkin endişelerin arttığı gözleniyor.

Eski Başbakan Rishi Sunak liderliğindeki Muhafazakar Parti hükümetinin Mart 2023'te güncellediği "Güvenlik, Savunma, Kalkınma ve Dış Politika Bütünleşik Strateji Belgesi"nde, Çin'in hem güvenlik hem değerler bakımından İngiltere'nin görmeyi istediği uluslararası düzene "çağı tanımlayan bir meydan okuma" oluşturduğu belirtilerek, Çin'e yönelik yaklaşımın "değişerek ilerlemesi" gerektiği vurgulanmıştı.

Belgede, "Pekin ile iklim değişikliği gibi sorunlarda işbirliği için ortaklarımızla çalışmayı sürdüreceğiz. Fakat Çin Komünist Partisinin zorlama ve bağımlılıklar yaratma girişimlerine diğerleriyle birlikte karşı çıkacak, ülkemizi, demokrasimizi ve ekonomimizi koruyacağız." ifadelerine yer verilmişti.

İngiltere Parlamentosunun İstihbarat ve Güvenlik Komitesi de Temmuz 2023'te yayımladığı raporda, Çin'in İngiltere'nin ekonomisi, siyaseti, sivil altyapısı ve akademisine nüfuz ederek "devlete karşı topyekün saldırıya giriştiği", İngiliz hükümetinin buna karşı koruma mekanizmaları geliştirmekte yetersiz kaldığı uyarısı yapmıştı.

Eski Başbakan Rishi Sunak, göreve başladıktan sonra Kasım 2022'de yaptığı konuşmada, Çin ile ilişkilerde "işbirliğinin altın çağının noktalandığını", İngiltere'nin bundan böyle "ekonomik güvenliğe odaklanması gerektiğini" vurgulamıştı.