İşte iade davası nasıl açılır? Hangi durumlarda kazanılır?

4857 sayılı İş Kanununun 20. Maddesi gereğince, geçerli bir neden bulunmadan veya sebep gösterilmeden yapılan fesihlerin geçersiz kabul edileceği kanun maddesi haline getirilmiştir. İş kanunu gereğince haksız yere işini kaybettiğini düşünen işçiler işverenlerine işe iade davası açabilirler.

İşe İade Davası nedir?

İşe iade davası, işçinin işyerinden haklı veya geçerli bir nedene bağlı olmaksızın işverenin keyfi bir nedenle işten çıkarılmasını önlemek için uygulanan bir güvence yoludur. Buna ‘iş güvencesi’ denir. 

İş kanunu gereği iş güvencesine sahip olmanın belirli koşulları vardır. İşçi ve işyerini bağlayan bu koşullar nelerdir? İş güvencesi altında olan çalışanlar iş akdinin feshi sonrasında nasıl bir yol izlemeliler? İşe iade davası süreci nasıl işler?

İşe İade Davası hangi durumlarda açılabilir?

-İşe iadenin gerçekleşebilmesi için iş yerinde çalışan sayısının 30 ya da daha fazla olması gerekir. İşçi sayısı 30’un altındaysa davanın açılması hukuken mümkün değildir.

-İş akdinin, işveren tarafından iş kanununda yer alan gerekçelerin dışında keyfi bir sebeple feshedilmesi durumunda açılır. 

-İşçi, iş akdinin feshinin iş kanununda yer alan sebepler dışında gerçekleştiğini düşünüyorsa davanın açılması mümkündür. Ancak delilleri ibraz etme yükümlülüğü işçiye ait olacaktır.

-İşçinin en az 6 aylık kıdemi olması gerekir. (Yer altı işlerinde çalışan işçi için bu şart gerekli değildir). 6 aylık kıdem hesaplanırken işçinin, aynı işverenin tüm işyerlerinde geçirdiği süreler dâhil edilir.

- İşçinin belirsiz süreli olarak çalışılıyor olması gerekir. Dolayısıyla belirli süreli sözleşme ile çalışan işçinin işe iade davası açma hakkı bulunmamaktadır.

İş Kanunu’nun 18, 19, 20, 21, 22 ve 29. Maddeleri gereğince işverenin bireysel ve toplu işçi çıkarma durumları sınırlandırılmış ve kurallara bağlanmıştır. 

İşverenin iş akdini feshetmesini geçerli sayacak sebeplerden bazıları şunlardır;

-İşçinin beklenenden, iş arkadaşlarından daha az verimle çalışması,

-İş sözleşmesi kurulurken beyan ettiği özellikleri işine yansıtamaması,

-Öğrenme arzusunun bulunmaması,

-Haklı neden sayılamasa da sık sık demirbaşa zarar verme,

-Müsrif davranışlar içerisine girmek,

-Sık sık işe geç gelmek,

-Sık sık tartışma yaratmak,

-Piyasanın daralması, taleplerin azalması,

-Ekonomik kriz,

-İşyerinin daraltılması,

-Bazı bölümlerin kaldırılması

İşe İade Davası ve sonrasında süreç nasıl işler?

-İş akdinin feshi sonrasındaki 1 ay içinde ikametgâhındaki veya işyerine yakın bir yerdeki iş mahkemesine gidilerek dava açılabilir. Yakınlarında iş mahkemesi bulunmayan kişiler Asliye Hukuk Mahkemesi’ne de başvurabilirler. 

-1 ay hak düşürücü süre içinde başvurmayanların sonraki günlerde yapılacak olan başvuruları mahkeme tarafından reddedilecektir.

-İşe iade davası, seri mahkeme usulüne göre 1 ay içinde sonuçlandırılır. Yargıtay 1 ay içinde kesin kararı verir. 

-Temyiz aşamasından sonra işverenin geçersiz feshine karar verilirse, işe iade kesinleşir.
-Mahkeme kararının işçiye tebliğ edilmesini takip eden 10 gün içinde işçi işe başlamak için işverene başvurmak zorundadır. 10 gün içinde başvurmazsa işe iade talebi geçersiz sayılır ve iş akdinin feshi kesinleşir.

-İşveren iade talebinde bulunan işçiye 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır.
-Başvuru üzerine işe almazsa işçiye ‘iş güvencesi tazminatı’ adı altında en az 4 aylık, en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. 

-Ayrıca, mahkeme kararının kesinleşmesine kadar işçinin çalışmadığı süre için işçiye en çok 4 aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir. Maksat çalışmadığı süreçte işçinin mağduriyetini önlemektir.