Tüm çalışanlara uyarı: Eksik alıyor olabilirsiniz

Kaldırılan vergi iadesinin yerine getirilen AGİ, aslında bir vergi indiriminden ibaret. Eş ve çocuk sayısına göre vergi indirimi artıyor. Bu vergi indirimi, AGİ adı altında ücretlilere her ay geri veriliyor. Eşi çalışmayan ve çocuğu bulunanların AGİ’yi tam alabilmeleri için çalıştıkları iş yerine Aile Durumu Bildirimi formu vermeleri gerekiyor. İşverene bu bilgi verilmeyince veya eksik verilince, AGİ de eksik ödenebiliyor.

Türkiye, yıl boyunca toplanan fişlerin karşılığı vergi iadesi uygulaması kaldırılınca, 2008 yılında asgari geçim indirimi (AGİ) ile tanıştı. AGİ, işçi ve memurların asgari ücrete kadar olan ücretleri için ödenen verginin bir kısmının iade edilmesi anlamına geliyor. AGİ tutarı, her çalışan için, ödediği verginin yarısı oranında oluyor. Buna ilave olarak, çalışmayan eş için yüzde 10, ilk iki çocuğun her biri için yüzde 7.5, üçüncü çocuk için yüzde 10, diğer çocuklar için yüzde 5 oranında vergi indirimi yapılıyor. Yani bu oranlarda AGİ ödeniyor.

AGİ’Yİ ÜÇ YIL EKSİK ALDI

Eşi çalışmayan ve 8 yaşında çocuğu bulunan bir bir vatandaş, 2018 yılında kendisine ayda sadece 152 TL AGİ ödendiğini belirtti. Üç yıldan beri çalışmakta olduğu işyerinde AGİ'sini eksik alan kişi, eksik ödenen AGİ’nin nasıl geri alınabileceğini sordu.

Öncelikle, AGİ’nin neden eksik ödenmiş olabileceğini irdelemek gerekiyor. En önemli sebep, işverenin çalışandan işe girerken Aile Durumu Bildirimi formu almamış olması olabilir. İşveren bunu talep etmemişse bile çalışanların işverene formu doldurup vermesi gerekir. Bir başka sebep ise aile durumu bildirimi yapılmış olmasına rağmen işverenin AGİ’yi çalışanına eksik yansıtması olabilir. Net ücret üzerinden sözleşme imzalayan bazı işverenlerin AGİ’yi eksik ödediğine ilişkin geçmiş yıllarda şikâyetler gündeme geldi. Ancak, 265 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 5. maddesi açık. Söz konusu tebliğde, “Net ücret üzerinden anlaşmak suretiyle çalışanlar da asgari geçim indiriminden yararlanacak olup, hesaplanan vergiden mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarları net ücretleri ile birlikte ücretliye ödenecektir” deniliyor.

BORDRONUZU KONTROL EDİN

AGİ’nin doğru yatırılıp yatırılmadığını anlamak için geçmiş yıllardaki ve güncel bordronuzu, haberimizde yer alan önceki yıllara ilişkin AGİ tablosuna bakarak kontrol edin.

Örneğin, 2018 yılında ödenmesi gereken aylık AGİ tutarı eşiniz çalışmıyorsa 182.66 TL, bir çocuğunuz varsa 205.49 TL, iki çocuğunuz varsa 228.32 TL, üç çocuğunuz varsa 258.76 TL olmalı.

Bu kişinin yıllık AGİ kaybı, 2018’de 639.36 TL; 2017’de 559.92 TL, 2016 yılında da 518.76 TL. Üç yıllık toplam kaybı ise bin 199.28TL’ye ulaşıyor.

HANGİ ÇOCUKLAR İÇİN AGİ ÖDENİR?

Kanuna göre, asgari geçim indiriminde "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları kapsıyor. Nafaka verilen, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar da dikkate alınıyor.

Çocuklar için uygulanan AGİ’den ya anne ya da baba yararlanıyor. Çocuklar kimin üzerinden sosyal güvenlik hizmeti alıyorsa, AGİ’den de sadece o eş yararlanabilir.

AİLE DURUMU BİLGİLERİNİ GÜNCELLEYİN

Burada hemen bir noktanın altını çizmekte yarar var. AGİ’yi hak ettiğinden fazla almak, eksik almaktan daha sıkıntılı durum yaratabilir. Eşiniz çalışmaya başladıysa, çocuk evlenip ayrılmışsa, 18 yaşını veya öğrenci olduğu halde 25 yaşını doldurmuşsa bilgilerin güncellenmesi gerekir. Bilgilerini güncellemediği için hak ettiğinden fazla AGİ alanlar, vergi ziyaı cezasıyla karşılaşabilir ve aldığından kat kat fazlasını ödemek zorunda kalabilir. Yeni bir çocuk doğduğunda da bildirim yapılmalı ki, AGİ ödenebilsin. 

BEŞ YILA KADAR GERİYE DÖNÜK ALINABİLİR

Vergi Usul Kanunu’na göre, hatalı ödenen vergiler, beş yıla kadar geriye dönük olarak alınabiliyor. AGİ’nin ücretliye eksik ödenmesi, ücretli adına hatalı olarak fazla vergi verilmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla, eksik ödenen AGİ, beş yıl geriye dönük alınabiliyor. Beş yılı aşan tutarlar ise alınamıyor.

Bordrosunu kontrol ettikten sonra AGİ’nin eksik ödendiğini tespit eden ücretliler, çalıştıkları şirketin bağlı bulunduğu vergi dairesine yazılı olarak başvurabilirler. Şirketin merkezi başka bir ilde ise dilekçeyi iadeli taahhütlü olarak göndermek de mümkün.

Dilekçeye, nüfus kayıt örneği, hizmet belgesi dökümü, eksik ödemenin yapıldığı yıllara ilişkin maaş bordrolarından örnekler, medeni durum ve çocuk sayısına ilişkin belgelerin eklenmesi gerekir.

ASGARİ ÜCRETLİNİN AGİ’Sİ

Asgari ücretlilerin AGİ’si konusunda bir hususu hatırlatmak gerekiyor. Net asgari ücretin içerisinde çalışanın kendisi için ödenmesi gereken AGİ de yer alıyor. Örneğin, 2019 yılı için net ücret 2 bin 20.90 TL. Bu tutarın 191.88 TL’si, çalışanın kendisi için hesaplanan AGİ’den oluşuyor. Başka bir ifadeyle, AGİ olmasaydı 2019 için net asgari ücret bin 829 lirada kalacaktı. 2019 için evli, bekâr, çocuklu her çalışanın bizzat kendisi için 191.88 TL’lik AGİ ödenecek. Bordrolar kontrol edilirken bu hususlara dikkat edilmesi gerekiyor.