Dünya devi ideal petrol fiyatını açıkladı

SOCAR Türkiye Üst Yöneticisi Zaur Gahramanov, Türkiye'nin en büyük doğrudan dış yatırımcısı konumunda bulunan SOCAR Türkiye'nin Kovid-19 salgınıyla mücadele sürecinde aldığı aksiyonları ve planları AA muhabirine anlattı.

SORU: Enerji sektörü de Kovid-19 salgınından fazlaca etkilendi. Bu süreçte ne tür önlemler alıyorsunuz?

ZAUR GAHRAMANOV: STAR Rafinerimiz tam kapasite devreye girmişti ve iyi  bir süreç yakalamıştık. Maalesef Kovid-19 bizim projelerimizi de etkiliyor. Şu  anda en önemli konu tüketim. SOCAR olarak biz 15 ülkede çalışıyoruz ve tüketimde  yüzde 50-60’ı bulan düşüş yaşanıyor. Uçuş yasakları sebebiyle jet yakıt tüketimi  de çok azaldı. Yeni bir rafineri olduğu için sahip olduğumuz teknoloji bize  üretim esnekliği sağlıyor. Biz de jet yakıtı üretimimizi mart ayı itibarıyla  dizele çevirdik. Dizel tüketiminde de son bir ayda yüzde 15 düşüş oldu. Sosyal  izolasyon devam ettiği sürece bu düşüş de sürecek. Hesaplamalarımıza göre,  tüketimdeki düşüş yüzde 40'ı bulursa bizim de rafinerinin kapasitesini yüzde  10-15 düşürmemiz gerekecek. Tabii ki olmamasını umut ediyoruz ama her türlü  senaryoya hazırız. Bizim bir avantajımız da rafinerimizin petrokimya ayağının  olması. Petrokimya tesisimizde üretim şu anda iyi gidiyor. Ama tüm üretimimize  baktığımızda bu durum 2-3 ay daha sürerse, bizim de bazı adımlarımızı atmamız  gerekecek.

SORU: Jet yakıtı üretiminin ne kadarı dizel üretimine dönüştürüldü?

ZAUR GAHRAMANOV: Bu dönüşüm sürecini bir hafta gibi bir sürede  tamamladık. Rafinerimizin yıllık jet yakıtı üretimi 1,7 milyon ton. Bunu mart ayı  itibarıyla dizele çevirmeye başladık.

SORU: Dizel hariç başka ürünlere dönüşüm olabiliyor mu?

ZAUR GAHRAMANOV: Olabiliyor. Jet yakıtını dizele çevirirken ek  petrokimya hammaddesi çıkıyor. Bizim rafineri ve petrokimya tesislerimiz entegre  olduğu için ilave olarak çıkan petrokimya hammaddesini Petkim'e gönderip  işliyoruz.

SORU: Rafineri dışındaki yatırımlarınız için senaryolarınız neler?

ZAUR GAHRAMANOV: Türkiye'de enerjinin tüm alanlarında varız. Bütün  alanlarda da Kovid-19'un etkisini görüyoruz. Doğal gaz tarafında biraz daha  farklı bir denge ortaya çıkıyor. Sanayinin gaz tüketimi düşse de insanlar evde  kaldığı ve gaz tükettiği için bir dengelenme oluşuyor.

Petrokimya sektöründe ise tüketimde bazı düşüşler yaşıyoruz.  Petrokimya açısından baktığımızda son günlerde tıbbi malzeme üreticilerinin  hammadde ihtiyacı arttı. Şimdiye kadar bu taleplerin tümünü biz karşıladık ve  bundan sonra da karşılamaya devam edeceğiz. Petrokimya üretimimizin yüzde 50'sini  ağırlıklı olarak Almanya, İtalya, İspanya olmak üzere Avrupa ülkelerine ihraç  ediyorduk ama bu ülkeler Kovid-19'dan en fazla darbe alanlar arasında. Bu yüzden,  bizim ihracat rotamız da değişti ve doğu ülkelerine kaydık. Umuyoruz ki  Kovid-19'dan sonra eski pazarlarımıza dönebiliriz fakat bu süreçte yeni yollar  üretmemiz gerekiyor. Yeni bir dünyada yaşıyoruz. Kovid-19'dan sonra ekonomik ve  siyasi bakımdan da çok yeni bir dünyada yaşayacağız. Biz de buna hazır olmalıyız.  Ekonomik kriz 3-4 ay sonrasında çok daha derin olacak.

SORU: Sizin ikinci bir petrokimya yatırımı planınız vardı. O projenin  takviminde bir değişiklik oldu mu?

ZAUR GAHRAMANOV: Yatırım takvimimizde bir gerileme olacak. Bilindiği  gibi petrol fiyatlarının 20 dolar seviyesine kadar düşmesiyle herkes gibi biz de  etkilendik. 20-30 dolar bandındaki fiyatların bizim ve partnerlerimizin de  yatırım planlarına büyük etkisi oldu. İkinci petrokimya tesisimizin son yatırım  kararını 2020'nin sonunda vermeyi planlıyorduk fakat düşen petrol fiyatları  sebebiyle ikinci petrokimya projemiz için nihai yatırım kararını 2021'in son  çeyreğine erteledik.

SORU: Petrol fiyatlarının hangi seviyede olması gerekiyor ki üretici  ve tüketici ülkeler için sürdürülebilir bir piyasa ortaya çıksın?

ZAUR GAHRAMANOV: İnanıyoruz ki 45-55 dolar arasındaki fiyatlar  Amerika, Suudi Arabistan ve Rusya'nın yanı sıra diğer ülkeler için de ideal  seviye. Bu fiyatlar oluşsa, geleneksel petrol üretimi yapan ülkelerin tamamı için  doğru bir fiyat olabilir. Amerika'nın ürettiği kaya petrolünde de maliyetler  varil başına 30-35 dolar seviyesine geliyor. Onlar da optimizasyon yaptılar. Bu  sebeble, 45-55 dolar bandı tüm kesimler için ideal seviye olacaktır.

SORU: Petroldeki talep ve arz dengesinin sağlanması için neler  yapılabilir?

ZAUR GAHRAMANOV: Kovid-19'un da etkisini göz önüne aldığımızda, şu  anda petrol üretiminde günlük 10 milyon varil kesintisi yeterli değil. Bazı  uzmanlar 30 milyon varil kadar talepte azalma olabileceğini öngörüyor. Tabii ki  günlük petrol üretiminde en az 10 milyon varil kesinti yapıldığında, piyasadaki  dengesizliğin yok edilmesini sağlayabilir ve fiyatların sabitlenmesine yardımcı  olabilir.

SORU: Türkiye'de bu süreçte yaşanan ekonomik gelişmeleri nasıl  değerlendiriyorsunuz?

ZAUR GAHRAMANOV: Öncelikle şunu söylemek istiyorum ki; Türk devleti  hem sosyal refahı sağlamak, tüketimi ve orta ve küçük üreticiyi desteklemek için  çok önemli adımlar attı. Bizim gibi büyük şirketleri desteklemek adına,  yatırımlarımızı devam ettirebilmemiz için de çok doğru adımlar atıldığını  söyleyebilirim. Biz Türkiye ekonomisine inanıyoruz. Bu krizden sonra orta ve  küçük işletmelerin desteklenmesi çok önemli olacak. 2,3 milyon orta ve küçük  işletmenin faaliyetleri durdurduğu belirtiliyor. O yüzden, hızlı bir şekilde bu  işletmelerin desteklenmesi ve bu işletmelerin yeniden ekonomiye girmesi çok  önemli. SOCAR olarak biz de çalıştığımız şirketlerle daha uzun vadeli bir  fiyatlama stratejisini uygulamaya geçirdik. Biz 15 ülkede faaliyet gösteriyoruz  ve bu ülkeler arasında en sağlam yatırım ortamı Türkiye'de bulunuyor. Bu sadece  bugün için geçerli değil, her zaman için geçerli. Biz Azerbaycan devlet şirketi  olarak Türkiye'ye 16 milyar dolarlık yatırım yaptık ve bu yatırımlar devam  edecek.

Sosyal medyada bazı gruplar tarafından bizimle ilgili bir algı  yaratılmaya çalışılıyor. Palmali Grup ismindeki bazı taraflarca bize yönelik bir  algı yaratma süreci var ama bu şirketin sahibinin bizimle hiçbir ilişkisi,  ortaklığı bulunmamaktadır. Bu şirketle Londra'da mahkemelik olduk. Bizim onlara  borcumuz yok, onların bize borcu var. Buna rağmen böyle bir algı oluşturma  peşindeler. Biz, Azerbaycan şirketi olarak Türkiye'deki yatırımlarımıza aynı  şekilde devam edeceğiz.