Küresel petrokimya sektöründe daralma öngörüsü

SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Anar Mammadov, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının petrol sektörüne etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Kovid-19 salgını döneminde küresel ekonomi ve enerji sektöründe yaşanan durağan süreç, yeniden canlanmaya başlıyor. Geriye dönüp baktığınızda Kovid-19 sürecini şirketleriniz açısından nasıl değerlendirirsiniz?

Bu bizim için beklenmeyen bir durum oldu. Tabii ki tüm dünyayı etkilediği gibi ülkemize ve ülkemizde çalışan tesislere de negatif etkisi oldu. Petkim ve STAR Rafineri, Türk ekonomisi için stratejik tesisler. Biz bunu da dikkate alarak çok hızlı bir acil eylem planı oluşturduk ve hayata geçirdik. Türkiye'de ilk Kovid-19 vakası 11 Mart'ta açıklandı ama biz 5 Mart'ta tedbirlerin birinci fazına başlamıştık. Tesislerimizde dezenfektan kullanımına başladık, sosyal mesafe kurallarını uyguladık, yurt dışına seyahatleri yasakladık. Yurt dışından geri dönen çalışma arkadaşlarımızı 2 haftalık karantinaya aldık ve vakaların sayısı ülkemizde arttıkça 18 Mart'tan itibaren çalışma düzenimizi değiştirdik. Bu tarihten itibaren mümkün mertebe saha ve ofislerimizdeki çalışan sayısını azalttık. Sahada üçlü vardiyadan ikili vardiya modeline geçtik ve sahamızda çalışan müteahhitlerin sayısını azalttık. Bütün bu yaşanan olumsuzluklara rağmen Aliağa Yarımadası'nda çok iyi neticeler aldığımızı düşünüyorum. Artık biz normale dönüş sürecini başlattık. Bu zor dönemde yarımadamızda geçen yıl başlattığımız entegrasyon sürecinin de büyük faydasını gördük. Globalde tedarik zincirlerinde bozulma söz konusu oldu ama Petkim'in fabrikaları ham maddelerini STAR'dan aldığı için artık yurt dışına bağımlılığımız çok daha azaldı. Neticede ülkemiz için çok önemli ve stratejik olan tıbbi malzemelerin ham maddesinin üretimine kesintisiz devam ettik.

Bu süreçte ürün talebi ve satışlarınızda nasıl bir değişim yaşandı?

Ürün talebi olarak baktığımızda, uçuşların sayısında ciddi şekilde düşüş olduğu için jet yakıtında talep neredeyse sıfıra yakın oldu ama bizim bir üstünlüğümüz var. STAR Rafineri çok yeni ve modern bir konfigürasyona sahip olduğu için üretilen jet yakıtının tamamını hemen motorine çevirebildik. Dolayısıyla STAR Rafineri, bu dönemde üretimine yüzde 100 kapasiteyle devam etti. Genelde STAR ve Petkim olarak Türkiye piyasasına hizmet ediyoruz ve piyasa çok büyük olduğu için talep tarafında büyük sorunlar yaşamadık.

Normalleşme süreciyle beraber üretiminizde Kovid-19 salgını öncesi programınıza dönüş başladı mı?

Evet. STAR Rafineri'nin özelliği esnek olabilmesi. STAR'da gerçekten operasyon tarafında çok büyük esneklik gösterebiliriz ve piyasa taleplerine çok hızlı cevap verebiliriz. Son zamanlarda az miktarda da olsa jet yakıtı üretimlerini tekrar başlattık. Uçuşların sayısı yavaş yavaş arttığı için biz de piyasanın ihtiyaçlarını karşılamak için çok hızlı bir şekilde böyle bir değişiklik yaptık. Müşterilerimizin ihtiyaçlarını her zaman yüzde 100 karşılamaya hazırız.

Hem Kovid-19 salgını hem de Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı ülkelerin yılın başında üretim kesintisi konusunda karar alamaması gibi çeşitli etkenler küresel petrol fiyatlarını öngörülemez hale getirdi. Petrol fiyatlarındaki düşüş bu süreçte sizi nasıl etkiledi?

Bu herkes için sürpriz oldu. Bu dalgalanma bizi iki taraflı etkiledi. Bir yandan biz Azerbaycan devlet petrol şirketinin bir iştirakiyiz ve Azerbaycan devlet petrol şirketini tabii ki bu petrol fiyatların düşüşü negatif şekilde etkiledi. Öte yandan Türkiye'de petrol üretmiyoruz, petrol ithal edip STAR Rafineri'de işliyoruz. Bizim için Türkiye’de önemli olan petrol fiyatları değil, rafineri marjları. Petkim tarafında ise aslında petrol fiyatlarının düşüşü pozitif oldu. Bizim temel ham maddemiz nafta olduğu için petrol fiyatları düşerken naftanın fiyatı da ciddi şekilde aşağıya indi. Bu da bizim petrokimya tarafında karlılığımızı artırma imkanı yarattı.

Petkim'in, petrokimya üretimi geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 24 arttı ve tüm zamanların en yüksek üretim rakamına ulaştı. Petkim için 2020 yılı beklentileriniz neler?

2019, bizim için üretim ve satışlar açısından çok iyi bir yıl oldu, 2020 farklı. Petrokimya ürünlerinde fiyatlarda globalde çok ciddi daralma bekliyoruz ve izliyoruz. Bu artık bir gerçek. 2020 yılının ilk çeyreğinde 2019'un ilk çeyreğine göre Petkim'in üretiminde yüzde 2'ye yakın artış izledik ama şu anda geleceği öngörmek çok zor. Biz Petkim'in tecrübeli ve güçlü ekibiyle birlikte elimizden geleni yapıyoruz. Teknik açıdan da çok iyi bir şirketiz. Bizim beklentilerimizin genel duruma göre pozitif olduğunu söyleyebilirim.