TİKA ile Bosnalı anneler tarımsal ekonomiye katkı sağlıyor

TİKA tarafından Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkelerinde başlatılan "Balkanlar ve Doğu Avrupa Ülkeleri Gıda ve Yaşam Güvenliğini Destekleme Programları” kadınları üretimin önemli aktörü haline getiriyor.

Kırsal alanda kadının güçlenmesine, aile ekonomisine katkı sağlamasına ve kadınların ekonomik bağımsızlığına destek olan programların alt bileşeni olarak Bosna Hersek'te "Örtü Altı Üretiminin Geliştirilmesi Projesi'' uygulandı ve 60 Boşnak aile işletmesine sera ve sulama sistemi kurularak tarımsal üretime adım atmaları sağlandı.

Bosna Hersek'te işgücünün yaklaşık yüzde 30'u tarım sektöründe istihdam ediliyor. Bu proje ile tarım sektöründe seracılık ve örtü altı üretimi teşvik ediliyor. Sürdürülebilir tarımsal destek projelerinin farklı bölgeleri kapsayacak şekilde çeşitlendirilmesi ve ihtiyaç sahibi ailelere destek sağlanması amaçlanıyor. 2020 yılında kırsal alanda yaşayan kadınların güçlendirilmesi ve yaşam kalitelerinin artırılması kapsamında Bosna Hersek'in Bihaç, Vitez, Bugojno, Gorazde, Bratunac, Livno, Bosanska Kostajnica ve Prijedor şehirlerinde yaşayan toplam 60 aileye TİKA tarafından sera ve sulama sistemi desteğinde bulunularak, kurulan seralar ile kırsal alanda yaşayan kadınların yıl boyunca üretmelerine ve kendi ihtiyaçlarını Örtü Altı Üretim Modeli ile kendilerinin kazanmasına imkân sağlandı.

Proje ile aileler hem kendi ihtiyaçlarını karşılayacak hem de üretimden pazara arz sistemini kurarak aile işletmeleri ekonomiye gelir kazandıracak. Vitez şehrine bağlı Ahmiçi köyünde uygulanan projede görev alan Boşnak anne Tahiba Ahmiç, "Sağlanan destekten dolayı köyümüz kadınları adına TİKA'ya teşekkürlerimi sunarım. Üretime katkı yapmamıza imkân sağlayan bu proje sayesinde bölge kadınları kendilerine olan özgüvenlerinini tekrar kazandılar. Ayrıca ekonomik olarak güçlenmemize büyük etkisi oldu” dedi.

Projede görev alan bir diğer Boşnak anne Semra Ribo, “Kendi ayaklarımızın üzerinde durabilmek, kendimiz kazanmak, yetiştirmek ve sonucunda düzenli bir gelirinin olmasını görmek güzel bir şey. Bu imkânı tanıyan Türkiye'ye çok teşekkür ediyorum. Sınırlı da olsa gerçekleştireceğim üretimin ülke ekonomisine katkı sağlayacağını bilmekten dolayı ayrı bir heyecan duyuyorum” dedi.

Bosna Hersek'te Covid-19 pandemisine karşı güçlü tarımsal refah

Bosna Hersek'in doğusunda kırsal bölgelerde yaşayan halkın refah seviyesinin yükseltilmesine yönelik gelir getirici faaliyetleri içeren çeşitli tarım ve hayvancılık projelerinin uygulanmasına devam eden TİKA, Balkanlarda tarımsal kalkınmayı, göçün engellenmesi, çiftçi ve üreticilerin ekonomik olarak refaha kavuşarak güçlendirilmesi ve bunun yanında tarımsal üretimin çeşitlendirilmesi maksadıyla bu güne kadar “Bosna Hersek'te Topraksız Dikey Tarım Uygulamaları ile Kentsel Emekli ve Engelli Nüfusun Yaşam Kalitesinin Artırılması”, “Organik Ceviz Yetiştiriciliği ile Yoksulluğun Azaltılması ve Kırsal Kesimdeki Kadının Güçlendirilmesi”, “Örtü Altı Yetiştiriciliğin Yaygınlaştırılması ile Kadınların Kalkınmaya Katılımının Desteklenmesi”, “Aile Çiftliği ile Bosna Hersek'te Koyun ve Keçi Genotipin Oluşturulması ve Popülasyonun Artırılması Yoluyla Kırsal Yoksulluğun Azaltılması”, “Kırsal Alanda Güvenilir Arı Ürünleri Üretimi ve Pazarlanması” projelerini başarı ile uyguladı. Covid-19 pandemisine karşı en savunmasız ülkeler arasında bulunan ve Mart 2020 sonu itibarıyla yaklaşık 100 bin kişinin farklı sebeplerden dolayı işsiz ya da çalışamaz duruma geldiği Bosna Hersek'te 2019 yılında toplam tarım üretiminin 2018 yılına göre yüzde 7,3 oranında gerilediği biliniyor.

Bu kapsamda TİKA hem Covid-19 pandemisinin etkilediği hem de 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşın sonuçlarını en ağır biçimde hisseden bölgelerden Gorazde, Pale Praça, Rogatica (Zepa), Breza, Vareş, Maglaj, Gornji Vakuf, Sapna, Teoçak ve Çeliç Belediyelerinde 500 aileyi doğrudan tarımsal üretime geçirerek üretime kadınları bir yandan dahil edip, diğer yandan ise 65 yaş üstü ailelerin geçimlik tarımsal üretiminin desteklenmesi ve sürdürülebilir gıda güvenliğinin sağlanması için farklı 287 aileye kaliteli tohum desteği vererek kaliteli üretimi ve dikey tarımsal uygulamaları sağladı.