Enerjide tarihin en büyük krizi patladı: Türkiye hamlesinin karşılığını alacak

Haber7.com /Fuat Öner

Dünya Avrupa'dan başlayan bir enerji kriziyle karşı karşıya. Enerji üretiminde kömür kullanımının azaltılması ve çevreci politikaların etkisiyle, doğal gaza bağımlılığın artması, Kovid-19 pandemisinin etkisinin azalmasıyla yükselen küresel talebi karşılayacak arz sıkıntısının doğmasına sebep oldu. Enerjide yaşanan krizi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez şu sözlerle özetlemişti: "30 yıldır bu sektörün içindeyim. Böylesini görmedim"

DOĞALGAZ 1800, KÖMÜR 270 DOLAR SEVİYESİNDE

Yetersiz arz ve artan taleple yükselişe geçen doğal gaz ve kömür fiyatları dünyada kırmızı alarma sebep oldu. Doğalgaz fiyatları 200 dolardan 1800 dolara çıkarken kömürün tonu ise 50 dolardan 270 dolar seviyesine çıkarak son 15 yılın zirvesini gördü. 

ÜLKELER ELEKTRİK KESİNTİLERİNE BAŞLADI

Doğalgaz, kömür ve elektrikte fiyatlar rekor yükselişler gelirken bazı ülkelerde fabrikalar yeterli enerji bulmadığı için üretimlere ara vermeye bile başladı. Dünyanın en büyük enerji tüketicisi konumunda bulunan Çin'de arz talep dengesizliğinden kaynaklanan enerji krizi nedeniyle sert tasarruf tedbirleri alan hükümet, Pekin ve Şangay gibi nüfus yoğunluğu yüksek şehirler dahil olmak üzere ülkede planlanmış elektrik kesintileri uyguluyor. Hindistan ise bazı eyaletlerde planlı elektrik kesintilerine başladı. 

TÜRKİYE ENERJİ KRİZİNDEN NE KADAR ETKİLENECEK?

Peki enerjide kırmızı alarm verildiği bu dönemde Türkiye'de durum ne? Türkiye doğalgaz ve elektrikli bir sıkıntı yaşayacak mı? Türkiye enerji fiyatlarında neler yaşanacak?

Haber7.com'un Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı kaynaklarından edindiği bilgilere göre, Türkiye bu kışı sorunsuz atlatmak için adeta seferberlik başlatmış durumda.

Türkiye, başlattığı Milli Enerji ve Maden Politikalarının kazanımlarını bu küresel kriz dönemde daha iyi hissedecek.

Türkiye'nin elektrik kurulu gücü, 2002 yılında 31.846 MW iken bu kapasite yıllık ortalama %6,1 oranında artarak Ağustos ayı sonu itibarıyla 98.493 MW’a ulaşmış durumda. Bu kapasitede özel sektörün yaptığı yatırımların oranı oldukça yüksek. 

TÜRKİYE DÜNYADA 9. SIRADA: YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI BÜYÜK AVANTAJ

Bu kurulu güçte dikkat çeken diğer bir nokta ise yenilenebilir enerjideki durum. Türkiye  2020 yılında yenilenebilir enerji kurulu gücünü en çok artıran Dünya’da dokuzuncu, Avrupa’da dördüncü ülke konumuna yükseldi. 

Mevcut kurulu gücün %64,7’sine karşılık gelen 63.689 MW’ı yerli, %53,2’sine karşılık gelen 52.353 MW’ı yenilenebilir kaynaklardan oluşuyor. 2020 yılında Türkiye'de üretilen elektrik enerjisinin %57,4’ünü yerli, %42,4’ü de yenilenebilir kaynaklardan elde edilmiş durumda.

Genel enerjide ise %70’lerin üzerinde seyreden ithal kaynaklara bağımlılık oranını %70’in altına inmiş durumda. Birincil enerjide net ithalat oranı %68,9 seviyesinde. 

DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE FİYAT ARTIŞLARI
İTALYA'DA %274, ALMANYA'DA %183, TÜRKİYE'DE SADECE %70

Sadece Eylül ayında bazı Avrupa başkentlerinde hane halkı elektrik ve gaz fiyatlarındaki artış…
 

Amsterdam’da geçen ay yüzde 15. Atina’da yüzde 14, Bükreş’te yüzde 5, Oslo’da 19 gibi fiyat artışları var.   Londra, Paris, Almanya’nın bazı bölgelerinde ise bu rakam daha yukarılarda.
 

Doğal gazda Romanya’da yüzde 23, Yunanistan’da yüzde 13, Kopenhag’da yüzde 12, Brüksel’de yüzde 10, Sofya’da yüzde 10, Amsterdam ve Londra’da yüzde 9 fiyat artışı tüketicilere yansıtılmış durumda.
 

Spot piyasalarda ise İtalya’da elektrik fiyatları yıllık baza yüzde İtalya'da 274, İspanya’da yüzde 234, Yunanistan’da yüzde 229, Bulgaristan’da yüzde 201, Almanya’da yüzde 183, Fransa’da yüzde 165 ve İngiltere’de yüze 145 artış durumda. Türkiye’de ise fiyat artışı yüzde 70 seviyelerinde…

YENİ FSRU GEMİSİ HİZMETE GİRİYOR

Şu an devrede olan İzmir-Aliağa ve Hatay-Dörtyol'da iki adet Yüzer Depolama ve Yeniden Gazlaştırma Terminali'ne (FSRU) ek olarak önümüzdeki günlerde, Ertuğrul Gazi adındaki yeni FSRU gemisi işletmeye alınacak.

2018 yılında faaliyete geçen Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Deposu tesisi ve TANAP doğal gaz boru hattı projesi faaliyetlerine devam ediyor. Ayrıca mevcut depolama ve LNG terminallerinde bazı genişleme projeleri de sürüyor. 

Enerjideki bu önemli yatırımlar sayesinde, doğal gaz sistemine toplam giriş kapasitesi 350 mcm/günü aşmış durumda. Türkiye, 2023 yılına kadar depolama kapasitesini 11 bcm'e, giriş kapasitesini 400 mcm/güne çıkarma hedefine emin adımlarla ilerliyor.

TÜRKİYE YENİ KRİZE KARŞI TEDBİRLERİNİ ALDI

Türkiye, enerji arzında kesinti yaşanmaması ve vatandaşlara makul fiyatlı enerji tedarikinin sağlanması adına bir dizi önlemi hayata geçirdi.

- Kış döneminde oluşabilecek yüksek doğal gaz talebini karşılayabilmek amacı ile yer altı doğal gaz depolarında dolum işlemleri tüm hızıyla devam ediyor.

- Türkiye uzun dönemli kontratların yanı sıra kısa dönemli anlaşmalarla da doğal gaz tedarik edebiliyor. Bu sayede mevcut 4 tane LNG terminalinin kış döneminde kesintisiz çalışabilmesi adına yeni adımlar atılıyor.

- İkincil yakıtla çalışan santrallerin yedek yakıt depoları kış döneminde olası aksaklıklara karşı tam kapasite dolduruldu ve santraller kesintisiz ve yüksek kapasitede çalışabilmesi için gerekli bakımlar yapıldı.


 

TÜRKİYE'DE DOĞAL GAZ VE ELEKTRİK FİYATLARINDA YÜKSELİŞ OLACAK MI?

Uygulanan yerli ve yenilenebilir enerji politikaları sonucunda dışa bağımlılık azalmasıyla beraber küreselde artan fiyatların etkisinin minimize edilmiş durumda.

Geçtiğimiz günlerde konu ile ilgili açıklama yapan Bakan Dönmez "Devlet olarak ciddi anlamda bir fedakarlık yaparak gerektiğinde sübvansiyon yapmak suretiyle vatandaşımıza bunu en az şekilde yansıttık. Yılbaşından bu zamana Türkiye’de nihai tüketicilerdeki doğal gazda fiyat artışı ilk 6 ayda yüzde 6 yapılmıştı her ay yüzde 1’lik bir artış söz konusuydu. Temmuz’da bir yüzde 12’lik bir artış oldu, yani toplamda işte yüzde 18 gibi bir artış var. Elektrikte ise Ocak’ta yüzde 6 fiyat artışı olmuştu, Temmuz’da da bir yüzde 15 fiyat artışı oldu, orada da yüzde 21 civarında bir fiyat artışı var. Sayın Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi Ülkemizde maliyetlerin hepsini hane halkına ve küçük tüketiciye, esnafa yansıtmıyoruz. Doğal gaz ve elektrikte devlet neredeyse faturanın yarısını karşılıyor. Bir fedakarlık yapıyoruz dün Sayın Cumhurbaşkanımız da ifade etti, bu çerçevede yine bu uygulamalar devam edecek." dedi.