Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü 32 yaşında

Bölgesel bir ekonomik işbirliği örgütü olarak öne çıkan Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ), Türkiye'nin öncülüğünde 25 Haziran 1992'de düzenlenen İstanbul Zirvesi'nde yayımlanan deklarasyonla kuruldu. Örgütün 1994'te hizmete giren "Daimi Sekretaryası" İstanbul’da bulunuyor.

KEİ'de Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Kuzey Makedonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan üye olarak yer alıyor.

Toplam 13 üye ülkesiyle Karadeniz havzasındaki "en kapsamlı bölgesel işbirliği platformu" olarak öne çıkan KEİ, temel kuruluş hedefleri olarak Karadeniz Bölgesi'nde barış, istikrar ve refahı sağlama, dostane ve iyi komşuluk ilişkilerini teşvik etmek misyonuyla hareket ediyor.

KEİ üyeleri, potansiyellerini, coğrafi yakınlıklarını ve ekonomik özelliklerini kullanarak ikili ve çok taraflı ekonomik, teknolojik ve sosyal ilişkilerini çeşitlendirip geliştirmeyi hedefleyerek, Karadeniz'in barış, istikrar ve refah bölgesi olmasını amaçlıyor. Bu çerçevede temel yöntem olarak ekonomik işbirliği ön plana çıkıyor.

Örgütün dönem başkanlığı görevi 6 aylık sürelerle el değiştirirken, 2023'ün ikinci yarısında dönem başkanlığını Türkiye üstlendi. 15 Aralık 2023'te çevrimiçi düzenlenen KEİ Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'nda söz konusu görevin Arnavutluk'a devredileceği bildirilmişti.

Örgüt farklı alanlarda faaliyet gösteriyor
Tek karar organı olarak Dışişleri Bakanları Konseyi'ne sahip olan KEİ'de, çeşitli alanlarda faaliyet gösteren Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi (KEİPA), Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası, Uluslararası Karadeniz Etütleri Merkezi ve KEİ İş Konseyi, örgüte bağlı kuruluşlar olarak görev yapıyor.

Örgüt bünyesinde, ticaret, ekonomi, ulaştırma, enerji, haberleşme, bilim ve teknoloji gibi alanlar başta olmak üzere, çeşitli konularla ilgili çok sayıda çalışma grubu, yardımcı organlar olarak bulunuyor.

Bölgede ekonomik işbirliğini tesis etmenin yanı sıra dış dünyaya da açık bir çalışma yöntemi anlayışına sahip olan KEİ'nin toplantılarına farklı ülke ve kurumlar da katılıyor.

KEİ Genel Sekreteri Büyükelçi Lazar Comanescu, Antalya Diplomasi Forumu'nda (ADF) AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın örgüt üzerindeki etkilerine yönelik, "Gerçek şu ki 2022'de yarım yıldan fazla süre boyunca, örgütümüzün pratikte birçok faaliyetini erteleme eğiliminde olması anlaşılabilir bir durumdur. Ancak üye devletlerin yapıcı tutumları sayesinde örgütün faaliyetlerini yeniden başlatabildik. Şimdi faaliyetlerimize neredeyse tamamen geri dönmüş durumdayız." ifadelerini kullanmıştı.

KEİ'NİN GELECEKTEKİ ROLÜ

TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Doç.Dr Ali Oğuz Diriöz de KEİ'ye ilişkin yaptığı değerlendirmede, örgütün "anlamlı bir girişim" olduğunun altını çizerek, "kazan- kazan" ilişkisini ön planda tuttuğunu vurguladı.

KEİ'de farklı birimlerin yer almasının önemine değinen Diriöz, örgütün ilerleyen süreçte politik konular açısından işbirliği mekanizmaları geliştirebilecek bir kurumsal kimliğe sahip olduğuna da işaret etti.

Diriöz, Türkiye'nin ticari anlamda KEİ'yi daha aktif kullanmayı isteyebileceğini kaydederek, "Rusya-Ukrayna Savaşı, KEİ mekanizmalarını büyük ölçüde etkisiz hale getirmektedir ancak, gelecekte ateşkes sonrası çevre, ticaret ve lojistik gibi ekonomik güven arttırıcı mekanizmalar bakımından da KEİ, bilhassa NATO üyesi olan Türkiye, Yunanistan, Arnavutluk, Bulgaristan ve Romanya gibi ülkeler açısından Karadeniz'in ekonomik önemi bakımından yeni ortak mekanizmalar oluşturulması için uygun bir platform olabilir." diye konuştu.