Araç alım satımında yeni dönem başladı: Ödeme yöntemini değişti

Türkiye'de motorlu kara taşıtı ticareti yapan işletmeleri ilgilendiren yönetmelik sil baştan yeniden yazıldı. Suistimallerin önüne geçilmesi için yapılan düzenlemeler kapsamında garanti kapsamına giren hususlar, ekspertizlerin sorumlulukları, bayilerin fiyatları sabitlemesi gibi değişiklikler yapıldı.

Yapılan düzenlemeyle birlikte oto galerilerinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatının bulunmasına ilişkin madde kaldırıldı ve böylece oto ticaret merkezleri yerine herhangi bir dükkanda otomobil ticareti yapılabilecek.

YETKİ BELGESİ DETAYI

Sadece galericilere verilen yetki belgesine yönelik kesin kural getirildi. Yetki belgesi olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapılamayacak.

Bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışı yapılması halinde, aksi Ticaret Bakanlığı'nda tespit edilmedikçe her bir satış ticari faaliyet kabul edilecek.

Yetki belgesi, işletmenin bulunduğu yerdeki il müdürlüğü tarafından Bilgi Sistemi üzerinden verilip, yenilenip ve iptal edilecek.

Yetki belgesinde asgari olarak, MERSİS numarası ve MERSİS'e kayıtlı işletme adı ve adresi ile ticaret unvanına veya ESBİS'e kayıtlı işletme adı ve adresi ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarasına veya yabancı kimlik numarasına yer verilecek.

Yetki belgesi, her bir işletme için ayrı ayrı düzenlenecek ve devrolmayacak.

DİSTRİBÜTÖRLERE DÜZENLEME

Distribütörlerin haksız ticari uygulamaları ve yükümlülükleri kapsamında, distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek.

Distribütörler, yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak, fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak, yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak, distribütörler, tavsiye edilen taşıt satış fiyatının elektronik ortam üzerinden erişilebilir olmasını sağlayacak.

FİYAT SABİTLENECEK

Yetkili satıcıların yükümlülüklerinde de değişikliğe gidildi. Tescilsiz motorlu kara taşıtına ilişkin vergilerin alıcı tarafından ödendiği andan itibaren taşıtın satış fiyatını arttırmamak ve alıcıya taşıt fiyatını sabitleme hakkını bildirmek, alıcının vergileri ödediği tarihten itibaren on beş gün içinde taşıtı alıcıya teslim etme şartı bulunacak.

Motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edilen iş yerinde sigorta, finansman, aksesuar, yedek parça satışı, servis ve satış sonrası hizmetler gibi faaliyetler dışında ticari faaliyette bulunulmayacak.

EKSPERTİZ RAPORLARI

TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan illerde faaliyet gösteren işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacak.

Ekspertiz raporu ücreti, satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde işletme tarafından ödenecek. Ekspertiz raporu, ilgili standarda göre verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek.

Üç nüsha düzenlenen raporun iki nüshası satıcı işletmeye verilecek. Rapor, satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl süreyle saklanacak. Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu olmayacak.

Ekspertiz raporunda asgari olarak, taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi, model yılı ve kilometresi, ekspertiz raporunu düzenleyen ticari işletmenin hizmet yeterlilik belgesi ve MERSİS numaraları ile MERSİS'e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ekspertiz raporunu düzenleyen esnaf ve sanatkâr işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi numarası ve ESBİS'e kayıtlı işletme adı ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası,

Ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesi numarası ile MERSİS numarası, MERSİS'e kayıtlı ticaret unvanı ve işletme adı veya ESBİS'e kayıtlı işletme adı, işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası, ekspertiz raporunu alan işletmenin yetki belgesinin bulunmaması durumunda, yetki belgesinin bulunmadığı hususu, TSE'nin ilgili standardı ile belirlenen diğer hususlar yer alacak.

EKSPERTİZLER SORUMLU TUTULACAK

Ekspertiz işletmesi, ekspertiz raporundaki bilgilerin taşıtın gerçek durumunu yansıtmamasından sorumlu olacak.

Taşıtın gerçek durumuna aykırı ekspertiz raporu düzenleyen ve Ticaret Bakanlığı'nda yapılan uyarıya rağmen aynı takvim yılı içinde bu aykırılığı tekrarlayan ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi Bakanlıkça yapılan bildirim tarihinden itibaren on gün içinde TSE tarafından iptal edilecek.

Hizmet yeterlilik belgesi iptal edilen ekspertiz işletmesine ve ekspertiz işletmesinin sahibi ile işletmeyi temsile yetkili olanların sahibi veya temsile yetkili olduğu diğer ekspertiz işletmelerine iptal tarihinden itibaren bir yıl süreyle yetki belgesi verilmeyecek. Aldatıcı ve yanıltıcı ekspertiz raporları ile ilgili olarak tüketicilerin 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ayıplı hizmete ilişkin hakları saklı tutulacak.

Bakanlık, TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip işletme sayısını ve taşıt türleri itibarıyla ekspertiz hizmetinin yaygınlaşmasını dikkate alarak ekspertiz raporu alma zorunluluğu bulunan diğer araç sınıflarını, ekspertiz raporunda yer verilecek diğer bilgileri, TSE hizmet yeterlilik belgesi verilecek ekspertiz işletmelerinde ve bu işletmelerde çalıştırılan kişilerde aranan nitelikleri,Ekspertiz raporu düzenleyenlerin yükümlülük ve sorumluluklarını, hizmet yeterlilik belgesi ile ekspertiz raporu ücretinin üst sınırını ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile üst meslek kuruluşlarının görüşünü alarak belirlemeye yetkili olacak.

İKİNCİ EL OTOMOBİLDE GARANTİ İŞLEMLERİ

Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak.

Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometre olarak belirlendi. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle karşılayabilecek.

Motor, şanzıman ile elektrik ve elektronik sistemleri gibi parçalarda garanti süresi veya kilometresi içinde meydana gelen arızalar azami kırk beş iş günü içinde giderilecek. Bu sürenin tespitinde taşıt sahibinin arızalı taşıtı işletmeye teslim ettiği tarih veya ilgili il müdürlüğüne yazılı başvurusu üzerine il müdürlüğünce işletmeye yapılan bildirim tarihi dikkate alınacak.

İl müdürlüğüne yapılan başvuruya, satış sözleşmesinin bir örneği ile arızaya ilişkin belgeler eklenecek. Arızanın giderilmesine ilişkin masraflar işletmeye ait olacak.

Garanti süresi veya kilometresi içinde arızalanan taşıtın işletmeye veya işletmenin belirleyeceği onarım noktasına teslim edilmesi halinde işletme tarafından, arızalı taşıtın teslim alındığına dair iki nüsha belge düzenlenerek bir nüshası taşıt sahibine teslim edilecek. Bu belgede asgari olarak; taşıtı teslim edenin adı, soyadı ve imzası, taşıtı teslim alanın adı, soyadı ve imzası, taşıta ilişkin şikâyet ve talepler, taşıtın markası, ticari adı, cinsi, tipi ve model yılı, taşıtın arıza bildirim ve işletmeye teslim tarihi yer alacak. İşletmeler belirtilenlere ilave garantiler verebilir.

GARANTİSİ DEVAM EDEN ARAÇLARA GARANTİ SÜRESİ VERİLEMEYECEK

6502 sayılı Kanunun 56'ncı maddesi kapsamında üretici veya ithalatçı garantisi devam eden taşıtlar hakkında işletmelere garanti verme zorunluluğu olmayacak.

GARANTİ KAPSAMINA NELER GİRMEYECEK?

Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar, satış sırasında alıcı tarafından bilindiği işletme tarafından belgelendirilen arıza ve hasarlar, ekspertiz raporunda belirtilen arıza ve hasarlar, taşıtın olağan kullanımı nedeniyle kayışlar, egzoz, amortisör, debriyaj, ön dişli takımı, fren balataları ve pabuçları, diskler, contalar gibi parçalarda meydana gelen aşınma ve yıpranmalar, garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça; bujiler, katalitik konvertörler, hava filtresi, yağ filtresi, yakıt filtresi, cam silecek lastikleri, klima devresinin doldurulması için kullanılan maddeler, ilave edilen yağlar, soğutma sıvıları, fren sıvıları ve diğer katkı maddeleri, garanti kapsamındaki bir parçada meydana gelen arızanın doğrudan sonucu olarak hasar görmedikçe veya zayi olmadıkça, koltuk aksesuarlarının temizlenmesi ve onarılması dâhil olmak üzere kaportanın ve kabinin olağan bakımı için yapılan masraflar, kaporta işleri, süslemeler, paspas, lastikler, jantlar, akü, farlar, park lambaları, camın ve farların kırılması veya çatlaması, parça değişimi yapılarak veya yapılmaksızın düzenli önleyici işlemler, kontroller ve ayarlamalar,

İkaz lambaları sistem arızası gösterdiği halde taşıtı kullanmaya devam etmenin veya bilerek veya bilmeyerek uygun olmayan yakıtın kullanılmasının sebep olduğu arızalar, hatalı kullanım, kaza, hırsızlık, hırsızlık girişimi, yangın, infilak, vandallık veya doğal afetler nedeniyle hasar gören veya zayi olan parçalar, taşıtın ihmal edilmesinin veya uygun olmayan bir şekilde kullanılmasının veya taşıtın gereği gibi çalışması için lüzumlu olan sıvıların donmasının sebep olduğu arızalar, bakım işlemlerinin muayene ve bakım planına uygun olarak yapılmaması nedeniyle meydana gelen arızalar, satış sonrasında taşıta yapılan herhangi bir eklenti nedeniyle oluşan hasar ve arızalar, tescil belgesinde "Trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır." şerhi bulunan taşıtlar garanti kapsamına alınmayacak.

6 AY 6 BİN KİLOMETRE VURGUSU

İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, motosiklet, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/1/2025 tarihinden önce doğrudan veya dolaylı olarak yapamayacaklar.