Temiz enerjinin anahtarı Afrika! Dünya devleri hazine için sıraya girdi

Dünya Bankası’nın Mayıs 2025 raporuna göre Afrika kıtası, MinEx veri tabanında kayıtlı 1888 önemli maden yatağı ile dünyanın en zengin mineral sahalarından biri konumunda. Bu yatakların 586’sı aktif maden, 848’i ise fizibilite, geliştirme ya da inşaat aşamasındaki projelerden oluşuyor.

VAZGEÇİLMEZ MİNERALLERİN DÜNYA TEKELİ

Afrika, özellikle temiz enerji dönüşümünde vazgeçilmez olan minerallerin büyük bölümünü barındırıyor.

Kıta;

Platin grubu elementlerinin yüzde 76’sını,

Mücevher elması rezervlerinin yüzde 46,9’unu,

Kobaltın yüzde 50,5’ini,

Manganezin yüzde 66,4’ünü,

Fosfatın yüzde 59,5’ini,

Boksitin yüzde 56,1’ini elinde bulunduruyor.

Ayrıca altın, demir cevheri, uranyum, kömür ve ağır mineral kumları gibi pek çok değerli kaynağın da başlıca üretim bölgeleri Afrika’da yer alıyor.

ELEKTRİKLİ ARAÇ DEVRİMİNİN ANAHTARI: LİTYUM VE GRAFİT

Elektrikli araç bataryalarının temel bileşeni olan lityum ve grafit açısından da kıta öne çıkıyor.

Afrika; grafitin yüzde 57’sini,dünyada henüz tam geliştirilmemiş pek çok lityum sahasını barındırıyor.

Bu nedenle son yıllarda yabancı yatırımların odağı geleneksel altın ve elmas sektöründen, kritik enerji minerallerine kaymış durumda.

KITA’NIN MADEN HARİTASI: GÜNEY LİDER, DOĞU YETERSİZ

Maden sahalarının bölgesel dağılımı incelendiğinde:

Güney Afrika, aktif sahaların yüzde 62,7’sine, geliştirilmemiş kaynakların ise yüzde 76,4’üne sahip.

Doğu Afrika ise yüzde 2,5 üretim ve yüzde 7 geliştirilmemiş kaynak oranı ile kıtanın en düşük payını oluşturuyor.

YABANCI YATIRIMDA YENİ ODAK: LİTYUM VE BAKIR

UNCTAD verilerine göre Afrika ülkeleri, sahip oldukları kaynaklardan elde edebilecekleri gelirin yalnızca yüzde 40’ını kazanabiliyor. Buna rağmen kıtaya yönelik maden arama yatırımları hızla artıyor.

2023’te maden arama yatırımlarının:

Yüzde 55’i Kanada ve Avustralya,

İngiltere, ABD ve Güney Afrika ise diğer önemli yatırımcılar oldu.

Çin, toplam yatırımın yalnızca yüzde 3’ünü yapsa da son 8 yılda işletme aşamasındaki projelere yıllık ortalama 9,4 milyar dolar yatırarak Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ndeki kobalt sektörü ve birçok Afrika ülkesindeki lityum madenlerinde kritik paylar elde etti.

AFRİKA'NIN YER ÜSTÜ KAYNAKLARI DA SON DERECE ZENGİN

Afrika yalnızca yer altı kaynaklarıyla değil tarım arazileri, orman alanları, balıkçılık kaynakları ve iklim çeşitliliği ile de öne çıkıyor.

Kıta, tropikal yağmur ormanlarından çöl kuşaklarına kadar geniş bir iklim yelpazesine sahip.

Ekvator kuşağında muz, kahve, kakao ve palmiye yağı; savan bölgelerinde yer fıstığı, manyok ve sorgum; Akdeniz ikliminde ise zeytin, narenciye ve sebze üretimi yaygın.

YERALTI KADAR YERÜSTÜ DE KIYMETLİ: ORMAN VE BALIKÇILIK ZENGİNLİĞİ

Afrika topraklarının yüzde 21’i ormanlarla kaplı. Bu oran, kıtayı dünyanın en geniş orman alanına sahip üçüncü bölgesi yapıyor. Gabon, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Tanzanya, tropikal yağmur ormanlarının yoğun olduğu ülkeler arasında.

Orman ürünleri, birçok Afrika ülkesinde hem ihracat hem de GSYİH içinde önemli paya sahip.

Afrika’da deniz ve iç su balıkçılığı yılda yaklaşık 24 milyar dolarlık bir ekonomik değer oluşturuyor. Balıkçılık sektörü, kıtanın toplam GSYİH’sinin yüzde 1,3’ünü karşılıyor. Özellikle Batı Afrika kıyıları yoğun balıkçılık faaliyetlerinin merkezi konumunda.