2014'de Türk Dış Politikası Paneli

Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından Ankara'da "2014'de Türk Dış Politikası" başlıklı panel düzenlendi.

SETA Genel Direktörü Burhanettin Duran'ın moderatörlüğünde düzenlenen panele, Global Siyasi Eğilimler Merkezi (GPoT) Direktörü Mensur Akgün, Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Vügar İmanbeyli, SETA Dış Politika Direktörü Ufuk Ulutaş ve Dışişleri Bakanlığı Diplomasi Akademisi Başkanı Mesut Özcan katıldı.

Panelde 2014'de Türkiye'nin ABD, AB, Rusya ve Ortadoğu başta olmak üzere, ikili ve bölgesel dış politika yaklaşımı ele alındı.

AB ve Kıbrıs sorunu

GPoT Direktörü Mensur Akgün konuşmasında, Türkiye'nin AB ile ilişkilerine ve Kıbrıs sorunundaki gelişmelere değinerek, 2014'de Türkiye-AB ilişkilerinde kurumsal anlamda hiçbirşey olmadığını belirtti.

Kıbrıs konusunda ise pek çok görüşmeler yapılmasına rağmen Rum yönetimi lideri Nikos Anastasiadis'in, "Barbaros" sismik araştırmalar gemisinin Türkiye tarafından Doğu Akdeniz'e gönderilmesini gerekçe göstererek müzakerelerden ayrıldığını anımsattı.

Kıbrıs sorununun çözülmesinin Akdeniz'in güvenliği ve çözülmesi halinde emsal teşkil etmesi açısından önemli olduğunu belirten Akgün, BM'nin elinde şu anda kapsamlı bir mutabakat metninin bulunduğunu kaydederek, şunları söyledi:

"Bu metin, Rumlar tarafından tanınmıyor, o yüzden de birşey ifade etmiyor. Ancak yeni yılın başlarından itibaren,'Barbaros' gemisinin çekilmesiyle müzakereler başlayacak" değerlendirmesinde bulundu.

Akgün, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun, Anastasiadis'i Yunan mevkidaşıyla birlikte hastanede ziyaret etme teklifinin önemli olduğunu kaydederek, "Bu gerçekleşse tabular yıkılacaktı ama Yunanistan'da hükümet yıkıldı. Ocak'ta seçime gidecek Yunanistan'ın böyle bir risk alması mümkün değil. Yeni yılda müzakereler başlamazsa, Türkiye'nin önünde iki devletli çözümden başka bir alternatif görünmüyor" dedi.

Ortadoğu'daki gelişmeler

Dışişleri Bakanlığı Diplomasi Akademisi Başkanı Mesut Özcan, 2014'ün ikinci yarısından itibaren Irak-Suriye bağlamında, en fazla gündeme gelen konunun IŞİD olduğunu belirterek, "Suriye'deki iç çatışmada çok fazla değişme yaşanmadı, ancak Irak'ta yeni hükümetin göreve gelmesiyle, son yıllardaki sorunların aşamalı olarak ortadan kalması için bir süreç başladı" ifadelerini kullandı.

Irak'taki hükümet değişikliğinin adeta "katalizör" görevi gördüğünü kaydeden Özcan, Türkiye-Irak ilişkilerinin yeniden rayına oturmasının iki ülke için de çok önemli olduğunu vurguladı.

Özcan, Suriye konusundaki görüş ayrılığına rağmen İran ile ikili ilişkilerde ciddi bir iniş-çıkış olmadığını belirterek, Arap Baharı sonrasında bölgedeki yeni atmosfere dikkati çekti. Arap Baharı sonrasında Tunus'un diğer ülkelerden biraz ayrıştığını belirten Özcan, "Tunus'ta cumhurbaşkanlığı seçimleri, Türkiye tarafından da memnuniyetle karşılandı ve yaşanan süreçte Tunus, diğer Arap Baharı ülkelerinden ayrıştı" dedi.

Tunus'a karşın Libya'da iki hükümet iki meclisin faaliyet gösterdiğini ve ülkede büyük bir karışıklık olduğunu vurgulayan Özcan, "Libya'daki gelişmeler bölge için endişe kaynağı oldu" değerlendirmesinde bulundu.

ABD ile ilişkiler

SETA Dış Politika Direktörü Ufuk Ulutaş, 2014'de Türk-Amerikan ilişkilerin "Ortadoğu parantezi" içinde değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, 2000'lerin başından itibaren Türkiye-ABD ilişkilerinin hiyerarşisinin değişmeye başladığını söyledi.

ABD ve Türkiye'nin 2014'de en fazla ele aldığı konu başlığının Suriye olduğunu anımsatan Ulutaş, "Türkiye ve ABD'nin Suriye politikasının örtüşmesi mümkün değil. Meselenin genel seyrinde ciddi görüş farklılıları olduğunu gördük. Obama'nın Suriye politikası bir facia" dedi.

Ulutaş, ABD'nin Suriye'deki ılımlı muhalefete destek vermeyi kabul etmemesi nedeniyle bölgede IŞİD gibi yapıların ortaya çıktığını kaydederek, "Özgür Suriye Ordusu'na (ÖSO) bağlı bir muhalif ayda 40-50 dolar aylık alırken, IŞİD 500 dolar aylık veriyor. IŞİD sebep değil sonuç, kaos var diye bu örgütler ürüyor" ifadelerini kullandı.

Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Vügar İmanbeyli ise 2014'de Türk-Rus yakınlaşmasının devam ettiğini ve taraflar arasında enerji ve ticari alanda işbirliğinin öne çıktığını belirtti. İki ülke ilişkilerinde sorun olmadığını kaydeden İmanbeyli, "Ancak Kırım, Kafkaslar, Suriye gibi bölgesel sorunlara yaklaşım farkı bulunuyor" dedi.