Facebook, WhatsApp... Boşuna bedava değiller! Tehlike sanılandan çok daha büyük

Haber7/ Fuat Öner

Teknoloji devlerinin topladığı kişisel veriler WhatsApp’ın son gizlilik güncellemesi ile tekrar gündeme geldi ve geniş kitleler tarafından sorgulanmaya başlandı. Aslında bu uygulamalar çıktığı ilk yıllardan beri bu verileri topluyor ve işliyor. Ancak son yıllarda daha sıkı tutulan Kişisel Verileri Koruma Kanunları sayesinde bize haber vermek zorun kaldılar. Öyle ki Slikon Vadisi'nde özellikle sosyal medya platformlularında çalışan birçok mühendis etik kaygılar ve endişeleri nedeniyle işlerinden ayrıldı. Bu mühendislerden çoğuna göre her şey başladığında güzeldi ama iş kontrolden çıktı ve bilgi çağından yanlış bilgi çağına geçtik.

Uzun süredir teknoloji devleri kullanıcıların verilerini topluyor. Zaten kurdukları sistem tamamen bunun üzerine kurulu; Kişisel veriyi paraya çevirme…

ASIL ÜSÜN SİZSİNİZ

Google, Youtube, Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi dünyanın en büyük teknoloji devleri insanlığa bedava hizmet eden hayratlar değil. Uzmanların da dediği gibi ‘Bir şey bedava ise ürün sensin’

DAHA ÇOK VERİ DAHA ÇOK PARA DEMEK

Bu ücretsiz uygulamalar ve sosyal medya platformları tamamen kişisel veriyi paraya çevirme üzerine kurulu. Sizden topladığı verileri nakit karşılığı direk satmıyor ama toplanan verileri reklamlar ve uygulamalarda daha fazla zaman geçirmeniz için yapay zekânın desteği ile çok değerli bir şey haline dönüştürüyor.

Ancak bu iş görüldüğü kadar masum değil. Çünkü daha fazla ve daha detaylı veri daha çok para demek. Hayatta kalmak ve daha çok büyümek isteyen şirketler ise daha çok veriyi alma ve işleme yarışına girmiş durumda.

GÜNÜMÜZÜN PETROLÜ KİŞİSEL VERİLER

Öyle ki artık toplanan bu verileri dünyanın en değerli madeni olarak görülüyor. Dünya Ekonomi Formu’nda (WEF) bu konu gündeme geldi ve bu toplanan veriler petrolle kıyaslandı. 

“SİLİKON VADİSİ'NİN EN BÜYÜK ŞİRKETLERİ KULLANICILARINI SATIYORLAR”

35 yıllık bir teknoloji yatırımcısı olan Roger McNAMEE durumu şöyle özetliyor; Silikon Vadisi'nin ilk 50 yılında endüstri, donanım ve yazılım üretiyor ve müşterilere satıyordu. Küçük, basit bir işti. Son on yıldır ise Silikon Vadisi'nin en büyük şirketleri kullanıcılarını satıyorlar. Biraz klişe olacak ama kullandığımız ürünlere para ödemediğimiz için o parayı reklam veren öder. Yani müşteri reklam verendir. Biz satılan ürünüz.

BÜTÜN MESELA O EKRANA NE KADAR SÜRE BAKTIĞINIZ

Bilinmesi gereken ilk şey bu platformlarda çevrimiçi olarak yaptığınız her şeyin görülüğü ve ölçüldüğü olmalı. Uygulamaları açtığınızda anda yaptığınız her hareket hesaplanıyor. Örnek vermek gerekirse tam olarak hangi resimlere daha çok baktınız, hangi tarz videoları daha uzun süre izliyorsunuz. Zaten bütün mesele ne kadar süre baktığınızda…

SOSYAL MEDYA DEVLERİNİN SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?

Teknoloji şirketlerinin 3 ana hedefi vardır: Meşguliyet, yani kaydırmaya devam etmeniz. Büyüme hedefi: Sizin sürekli kullanıcı haline gelmeniz. Ve son olarak reklam hedefi… Bu rakamların sürekli artması için sizden toplanan veriler işlenerek algoritmalarla destekleniyor ve sonuç; kimsenin elinden düşürmediği akıllı telefonlar…

VERİLERİNİZ SATILARAK DEĞİL İŞLENEREK PARAYA DÖNÜŞTÜRÜLÜYOR

Pek Çok insan verilerin satıldığını düşünse de yanılıyorlar. Zaten bu verileri elden çıkarmak bu şirketlerin ticari çıkarlarına uymuyor. Peki bu verilerle ne yapıyorlar? İşte asıl önemli nokta burası. Teknoloji devleri bu verileri toplayarak yapay zekada işliyor ve bizi bizden daha iyi tanır hale gelerek alışkanlıklarımızı ve satın alma eğilimlerimizi etkiyor. Bunu en iyi yapan ise en çok kazanan haline geliyor.

TEKNOLOJİ DEVLERİ SİZİ SİZDEN DAHA İYİ TANIYOR

Eski bir Slikon vadisi çalışanı sistemi şöyle anlatıyor; Bu verilerle sizin bir modelinizin üretildiğini düşünün. Bu model bir kez üretilince kişinin yapacaklarını tahmin de edebilir hale geliyorsunuz. İnsanların ne zaman kendilerini yalnız hissettiklerini ve zaman depresif olup olmadıklarını bile bilen bu sistemler verileri işleyerek siz daha sayfayı aşağı kaydırmadan size sunacağı ve sizin daha çok vakit geçirmenizi sağlayacak gönderiyi oraya koyuyor.

Hangi saatte nereye gideceğinizi hangi tarz videoları izlemeye devam edeceğinizi ve sizi hani tür duyguların tetiklediğini ön görebilir ve bir sonraki sayfada sizi çok rahat manipüle edebilir. Bu sayede de siz bir sonraki videoyu bir sonraki reklam izler ve alışveriş yapabilirsiniz…

ASIL BÜYÜK TEHLİKE SESSİZ SEDASIZ GERÇEKLEŞİYOR

Bazı uzmanlara göre ise bu platformlarda asıl amaç davranış ve algılarınızda siz bile farkına varmaktan değiştirmek. Hareketlerinizi, düşüncelerinizi, kim olduğunuzu değiştirmek. Çünkü para kazanacakları tek yer burası. Şöyle ki, Reklam verenin isteği reklamın başarılı olmasıdır. Bunun için ise en önemli şey verilerdir. Şirketler reklam verenlere bu başarıyı sağlamak için o verileri işiyor ve sizin alışkanlıklarınızı değiştirerek reklamların başarılı olmasını sağlıyor. Cambridge Analytica skandalını hatırlayalım. 50 milyon Facebook kullanıcısının verileri işlenerek siyasi eğilimleri etki altına alındı. Bu skandal gösterdi ki kişisel veriler ülkelerinin kaderini bile değiştirebilecek kadar önemli.

WHATSAPP'TAN GÜNCELLEME AÇIKLAMASI

WhatsApp'ın kullanıcılarına yönelik "zorunlu güncelleme" kararının ardından, kullanıcılar alternatif mesajlaşma uygulamalarına akın etti. Dünyanın en büyük mesajlaşma uygulaması WhatsApp, Türkiye ve dünyada hiç beklemediği boykotla karşılaştı.  WhatsApp, güncellenen ve uygulamanın kullanımına devam edilmesine yönelik 8 Şubat'a kadar onaylanması gereken gizlilik sözleşmesiyle ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada, "işletmelerin WhatsApp üzerinden müşterileriyle iletişimlerine yardımcı olmak adına, gizlilik politikamızı güncelliyoruz. Bu sayede, işletmeler ana şirketimiz Facebook üzerinden güvenli hosting hizmeti alma seçeneğine sahip olabilecekler" denildi.