Seçim öncesi ekonomiye 3 koldan suikast!

7 Haziran seçimlerine sayılı günler kala bazı bankalar, piyasayı kilitleyen uygulamalarıyla adeta ekonomiye üç koldan suikast düzenlemeye başladı.

Hedefte ihracatçılar, esnaf ve KOBİ'ler var. İhracatın düşmesini bahane eden bazı finans kuruluşlarının borcun vadesi gelmeden akreditiflere el koyduğu belirtiliyor. POS cihazlarında vade ve komisyonları son 15 gün içinde fahiş oranlarda artıran bankalar, esnafı da nakit akışı dengesiyle vurdu. Piyasayı kilitleyen en büyük sıkıntı ise kredi faizlerinin 10-15 günlük süreçte 0.50-1 puan arasında yükselmesi oldu.

AKREDİTİFE EL KOYDU

Edinilen bilgilere göre, bir banka Anadolu'da üretim yapan ve oldukça da tanınan bir tekstil firmasının 6 ay sonraki borcu için ihracattan gelen akreditif parasına el koydu. Banka firmaya "6 ay sonra bize olan kredi borcunu ödeyemezsin diye endişe ettik" gerekçesini gösterdi. Bankanın uygulaması kanuna aykırı. El konulan parası için işadamının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'na şikâyette bulunduğu öğrenildi. Kurumun konuyla ilgili incelemesi sürüyor. Başka bankaların da benzer uygulamalarda bulunduğu belirtiliyor. 2015'e düşüşle başlayan ihracatı da bahane eden bankaların, birçok firmanın kredisini 'erken çağırma' veya 'yüksek faizden yenileme' gibi kozları da öne sürdüğü belirtiliyor.

KREDİ FAİZİ 1 PUAN ARTTI

Piyasada kredi faizleri 10-15 günlük süreçte yüzde 0.50 ila 1 puan arasında yükseldi. Bankalar, faiz artışına gerekçe olarak artan enflasyon ve kur ile seçimleri gösteriyor. Kredi ile mevduat faizi arasındaki makas da ciddi oranda daraldı. Özellikle KOBİ'lerin kullandığı borçlu cari hesapta faiz oranları yüzde 13'e kadar çıktı. Buna dosya, işlem ücretleri ve sigorta gibi masraflar da eklendiğinde giydirilmiş maliyet rekor düzeylere ulaşıyor. Bankalar 100 çekten artık sadece 30'unu teminat olarak kabul ediyor.

POS'UN VADESİ 55 GÜNE ÇIKTI

Bankalar POS cihazlarında da piyasayı kilitleyecek uygulamalar başlattı. Vade ve komisyon oranları neredeyse kriz dönemlerindeki seviyeye taşındı. Geçen yıl 25 ila 35 günlük vadelerle çalışan POS makinelerinde bu süre 45, hatta bazı aylarda 55 güne kadar çıktı. Vade uzatma uygulamalarını şirketlere bildirmeyen bankalar, esnafın borç ödeme takvimini altüst etti. POS komisyonları da son bir ayda arttı. Bazı firma sahipleri yeni banka arayışına girerken kimi de yüksek faizle kredi almak zorunda kaldı. Uygulama özelikle satışlarının yüzde 80'i POS'a bağlı olan restoranları ciddi oranda etkiledi. Artan gıda fiyatları nedeniyle sıkıntılı günler geçiren restoranların nakit akışı iyice bozuldu.

Murat Akyüz (İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı):

Bankalar kendi ipini çeker

Akreditife el konulduysa bunu endişeyle karşılıyorum. Çünkü bankaları ayakta tutan ihracatçılardır. Bu zamana kadar şirketler ihracatlarını garanti altına almak için bankalarla iyi ilişkiler kurdu. 'İhracat düşüyor' diye böyle bir uygulamaya girmeleri kendi iplerini çekmeleri anlamına gelir.

Adnan Dalgakıran (Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Başkanı):

Hepimiz aynı gemideyiz

İhracatçı firmalar çok değerli. Birçoğu dünyada saygın yerlerde. Bu nedenle bankalar bu süreçlerde ihracatçı firmaların yanında olmalı. Hepimiz aynı gemideyiz. Ne yazık ki, kulağımıza haksız uygulamalar gelmeye başladı. Bankalar, uzun vadede karışılıklı güven ilişkisini korumak zorundalar.