Ekonomik göstergelerin bozulduğu milat!

7 Haziran seçimlerinde sandıktan tek parti iktidarının çıkmaması sonrası ekonomik göstergelerde başlayan bozulma ve tüm güven endekslerinde yaşanan sert düşüşün temeli ‘Gezi eylemleri’ ile atıldı.

Tüm dünyayı kıskandıran büyüme rakamlarına imza atan, faizi, işsizliği, enflasyonu tek haneye düşüren AK Parti Hükümetleri’nin başarısına gölge düşürmek üzere organize edilen ‘Gezi’ eylemleri ve ardından 17-25 Aralık darbe girişimi ile devam eden süreçte Türkiye ekonomisini krize sokma girişiminin faturası ekonomik aktivitelerle birlikte tüm halka mal oldu.

İŞ BULMAK ZORLAŞTI

Piyasadaki durgunluk esnafı, memuru, işçiyi herkesi vurdu. Kredi faizleri yükseldi, dolardaki artış başta halkın tükettiği ürünler olmak üzere tüm fiyatlara yansıdı, ekonomideki yavaşlamayla kişi başı gelirde düşüş yaşandı. Doğrudan yatırımlardaki artışın yavaşlaması istihdam artışını sınırlarken, işsizlerin iş bulması zorlaştı.

İHRACAT DURDU

İhracattaki azalış irili ufaklı birçok şirketi etkiledi. 2013 yılında 12.5 milyar dolar seviyesinde olan doğrudan yatırım girişi 2015 yılında 9.7 milyar dolar (yıllıklandırılmış) seviyesine geriledi. Türkiye ekonomisinin lokomotifi olan ihracatta son 2 yıldır gerileme yaşanıyor. 2012 yılında 152.5 milyar dolar olan yıllık ihracat son açıklanan eylül ayı verilerine göre yıllık olarak 145.5 milyar dolara geriledi. Gezi öncesi 2 liranın altında olan dolar, 3 lirayı geçerken, tek haneye düşen faizler, tekrar çift haneye çıktı. Dış borçlanmanın maliyeti arttı. Türkiye 2013 yılında dünyada en yüksek enflasyonun olduğu ülkeler listesinde 27. sırada bulunurken 2014 yılında 21. sıraya yükseldi.

Büyüme durdu, faiz fırladı

- BÜYÜME: Türkiye ekonomisindeki büyüme hızını Gezi eylemleriyle başlayan süreç ile 17-25 Aralık operasyonları baltaladı. 2013 yılında yüzde 4.2 oranında büyüyen Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 2.9 oranında ancak büyüdü. Bu yıl ise yüzde 3’ün altına inebileceği belirtiliyor.

- İŞSİZLİK: İşsizlik oranı Gezi öncesi hızla tek haneye düştü. Türkiye’de işsizlik tek hanede tutulmasına rağmen Gezi eylemleri öncesinde 2,3 milyon işsiz sayısı Haziran 2015 itibariyle yüzde 2.8 milyona yükselmiş durumda.

- FAİZ: Gezi öncesi Hazine yüzde 5.93 ile borçlanırken, gösterge tahvilin faizi tek haneye düşerken, şimdi faiz yüzde 11.89 ile Temmuz 2009’dan bu yana en yüksek seviyede.

- ENFLASYON: Enflasyon yüzde 7.14 seviyende olmasına rağmen yüzde 5 hedefinden uzakta.

- DÖVİZ: Türkiye ekonomisine yönelik operasyona küresel ekonomideki gelişmeler ve siyasi belirsizlikte eklenince doların ateşi sönmüyor. Gezi parkının olduğu 2013 yılını 1.90 seviyesinden kapatan dolar kuru bugünlerde 3 liranın üzerinde bulunuyor.

- İHRACAT: Gezi parkı ile 17-25 Aralık operasyonları Türkiye’yi karalama kampanyasına dönüşünce bu gelişme ihracatı da olumsuz yönde etkiledi. 2012 yılında 150 milyar dolarlık sınırı aşan ihracat miktarı gerileme sürecine girdi. 2015 yılı için 173 milyar dolarlık hedef konulmasına rağmen gerçekleşmenin daha düşük olacağı belirtiliyor.

- DIŞ BORÇLANMA MALİYETİ: Dış borçlanmanın maliyeti ise katlanarak artıyor. 2013 yılında yüzde 4.3 seviyesine kadar gerileyen dolar cinsi döviz borçlanma maliyeti Eylül ayı itibariyle yüzde 4.7 seviyesine yükseldi.

- TOPLAM KAMU BRÜT BORÇ STOKU: 2013’te 623.4 milyar TL olan toplam kamu brüt borç stoku ise Temmuz 2015 itibariyle 672.8 milyar lira seviyesine çıkmış durumda. Bu da brüt borç stokunun faizlerin etkisiyle yaklaşık 50 milyar lira arttığını gösteriyor.

- DOĞRUDAN YATIRIMLAR AZALDI: Türkiye ekonomisinde son 3 yıldır yaşanan Gezi olaylarının hasarı, doğrudan yatırım girişlerine de olumsuz yansıdı. 2013 yılında 12.5 milyar dolar seviyesinde olan doğrudan yabancı yatırım girişi 2015 yılında 9.7 milyar dolar (yıllıklandırılmış) seviyesine geriledi.