Hatay, anemi hastası sayısını azaltmak istiyor

Hatay Halk Sağlığı Müdürü Dr. Ümit Mutlu Tiryaki, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kalıtsal kan hastalıklarından talasemi ve orak hücre anemisinin Türkiye'de özellikle Hatay'da, dünyada ise Akdeniz coğrafyasında sıklıkla görülen ciddi halk sağlığı sorunu olduğunu belirtti.

Talasemi'nin, vücutta kemik iliğinin kan yapmaması dolayısıyla ortaya çıkan bir kan hastalığı niteliği taşıdığını anlatan Tiryaki, orak hücre anemi rahatsızlığının ise kandaki alyuvarlar içinde oksijeni akciğerden vücudun diğer bölümlerine taşıyan hemoglobinin, yapısal bozukluğu nedeniyle alyuvarın şekli ve yapısının bozulması sonucu orak şeklini almasıyla oluştuğunu kaydetti.

Tiryaki, Türkiye'de yaklaşık 6-7 bin talasemi ve orak hücre anemi hastasının bulunduğunu belirterek, bu hastaların yaklaşık 3'te birinin ise Hatay'da yaşadığını ifade etti.

Hatay'da mayıs ayı sonu itibarıyla bin 993 hemoglobinopati hastası olduğunu, 2 bin 38 çift de taşıyıcı aile bulunduğunu anlatan Tiryaki, hasta bebek doğumunu sıfırlamak için Hatay Valiliği, İl Sağlık ve İl Milli Eğitim müdürlükleri, müftülük, Mustafa Kemal Üniversitesi, sivil toplum örgütleri ve sağlık personeliyle, "2013-2017 Hatay İli Hemoglobinopati Kontrol Stratejisi ve Eylem Planı" hazırladıklarını bildirdi.

Tiryaki, hazırlanan strateji ve eylem planıyla çıkarılan hasta ve taşıyıcı envanterinin kendilerine çok büyük avantaj sağladığını ve bu sayede hastaları yakından takip ettiklerini aktardı.

Talasemi hasta ve taşıyıcılarının bebek sahibi olmaya karar verdiklerinde çiftlere danışmanlık yaptıklarını kaydeden Tiryaki, şöyle devam etti:

"Hasta ve taşıyıcı çiftlerimiz çocuk sahibi olmaya karar verdikleri andan itibaren bizim haberimiz oluyor. Bu kişileri takibe almakta, bebeğin sağlıklı mı, hasta mı, yoksa taşıyıcı mı olduğunu yaptığımız çeşitli testlerle öğrenebilmekteyiz. Bu şekilde aileye gerekli bilgiler verilerek mümkünse hasta bir bebeğin doğmasını engellemeye çalışmaktayız. Yaptığımız çalışmalar sonucunda çok sayıda kişiye ulaşmayı başardık. Özellikle dini nikahlı hastalarımızı da kontrol altına aldık. Bu şekilde de doğabilecek bebeklerimiz kontrolümüz altında dünyaya gelmektedir."

- Hastaları akraba evliliği tetikliyor

Tiryaki, Hatay'da talasemi ve orak hücre anemi hastalığı taşıyan çiftlerin akraba evliliği nedeniyle hasta bebek doğumunun tetiklendiğini vurguladı.

Sağlıklı bir bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin evlilik öncesi mutlaka talasemi testi yaptırması gerektiğine işaret eden Tiryaki, şunları söyledi:

"Talasemi hastalığının kesin bir sebebi yok. Neden bu coğrafyada sık bulunduğu bilinmemekte. Ancak genetik geçişli hastalıktır. Çekinik genlerle aktarımı sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu da en çok iki taşıyıcının evliliğinde söz konusudur. Bundan dolayı da yüzde 25 ihtimalle hasta, yüzde 50 ihtimalle taşıyıcı ve yüzde 25 ihtimalle sağlam çocuk sahibi olmak söz konusu oluyor. Türkiye'de bu hastalıklar konusunda çok ciddi bir istatistik yok. Sağlık Bakanlığı'nın verileri halen çok eski veriler olup Türkiye'de 5 bin civarında hasta olduğu söylenmektedir. Ancak kendi ilimizde yaptığımız çalışmalar, yaklaşık 2 bin civarında hemoglobinopati hastası olduğunu göstermektedir. Bu rakamın Türkiye geneline uygulandığında veya ciddi bir istatistiksel çalışma yapıldığında daha yüksek olduğu kesinlikle ortaya çıkacaktır."

Tiryaki, hastaların ancak uygun kemik iliğinin nakliyle sağlıklarına kavuşabildiğine, bu nedenle de toplumun her kesiminin konuya duyarlı olması gerektiğini vurgulayarak, 26 talasemi hastasının kemik iliği nakliyle sağlığına kavuştuğunu bildirdi.