Toplu mezardan insan kemiği fışkırdı

 2007 yılında bir stat inşaatı sırasında açığa çıkarılan toplu mezarlıktan adeta insan kemiği fışkırıyor.

Söz konusu mezarlık ve yakınında bulunan müzede "31 Mart Dünya Azerbaycanlılar Soykırım Günü" dolayısıyla anım programı düzenlendi. Programı çerçevesinde Ermeniler tarafından 1918 yılında gerçekleştirilen ve binlerce kişinin hayatını kaybettiği katliamın kurbanları anılıyor. Katliamla ilgili çok sayıda vatandaşın katılımıyla ülkenin bir çok yerinde etkinlikler düzenlendi. Ülke tarihinde söz konusu dönemde gerçekleştirilen katliamın en açık delili olarak da gösterilen toplu mezarlık ve yanındaki soykırım müzesi gün dolayısıyla ziyaretçi akınına uğradı.

Ziyaretçiler, Ermeni askeri birliklerince işkence yapılarak katledildiği bildirilen ve bölgede yaşayan çeşitli etnik gruplara ait toplu mezarlara karanfiller bırakarak dualar okudu. Gün boyu akademisyenler tarafından toplu mezarlık ve müzeyi ziyaret eden vatandaşlara söz konusu dönemle ilgili bilgiler verildi. Toplumun her kesiminden katılımın gözlendiği anım programında ziyaretçilerin daha çok gençlerden oluşması dikkatlerden kaçmadı.

Konuya ilişkin basına açıklamalarda bulunan akademisyen Famil Salmanov, 31 Mart tarihinin yaşanan facialardan dolayı Azerbaycan tarihinde kanlı bir sayfa olarak yazıldığını söyledi. Salmanov yaşanan kanlı olayların tekrar etmemesi ve halk olarak gereken dersin çıkarılması açısından gelecek nesillerin temsilcilerinin sık sık benzer yerleri ziyaret etmeleri gerektiğini vurguladı.

31 MART 1918'DE NELER YAŞANDI

Çarlık Rusyası'nın son dönemlerinde, daha önceden Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş olan Ermeniler, otorite boşluğundan da istifade ederek çevre köy ve kasabalardaki Azerbaycanlıları katlederek topraklarını ele geçirmeye başladı. 1905 yılında itibaren iyi örgütlenen ve silahlanan Ermeniler, başta Bakü olmak üzere tüm bölgelerde karışıklar çıkararak Azerbaycanlıları yıldırma politikası yürüttü.

Rusya'da 1917 yılında yapılan devrimin ardından Bakü'de yönetimi ele geçiren Bolşeviklerin Ermeni lideri Stepan Şaumyan'ın da desteğini alan Ermeni ve Bolşevik çeteleri, Azerbaycanlılara karşı saldırıları artırdı. 1918 yılının 30 Mart ve 3 Nisan tarihleri arasında Bakü, Şamahı, Guba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıkabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve diğer bölgelerde Ermeni ve Bolşevik çeteler tarafından binlerce Azerbaycanlı katledildi.

Ermenilerin katliamı, Osmanlı Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla Nuri Paşa komutasında kurulan Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a yardıma gelmesi ve ülkeyi çetelerden temizlemesiyle son buldu. Azerbaycan'da yıllardır dünya kamuoyunun 1918 yılında Ermeniler tarafından uygulanan mezalim ve katliamı "soykırım" olarak kabul ettirilmesi konusunda çeşitli çalışmalar yürütülüyor. Konuya ilişkin merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 1998 yılında imzaladığı kararname ile 31 Mart tarihinin, "Azerbaycanlılar Soykırım Günü" olarak anılmasına karar vermişti.