Satranç okullarda zorunlu oluyor

 
Ermenistan'ın okullarda satrancı zorunlu hale getirme kararı, bu oyunun çocukların akademik performansı ve davranışlarına etkisini tartışmaya açtı.

Bundan böyle ülkede altı yaş üzerindeki her çocuk, satranç öğrenecek. Yetkililer zorunlu derslerin "öğrencilerin zeka gelişimini ve eleştirel düşünme yeteneğini teşvik edeceğine" inanıyor. Ermenistan'ın satranç merakının kökenleri gerilere gidiyor.

 Ulusal spor gibi

Ülkede satranç ustaları sanat ya da spor dünyasının yıldızlarından farksız, posterleri yol kenarlarında dev ilan tahtalarını süslüyor. Nüfusu sadece 3 milyon 200 bin olsa da Ermenistan'dan çıkan oyuncular, Rusya, Çin, ABD gibi oyuna damgasını vuran ülkelerin temsilcilerini sıkça alt ediyor. Ermenistan ulusal satranç takımı 2006 ve 2008 yıllarında da Uluslararası Satranç Olimpiyatlarını kazandı. Ülkenin satranç federasyonunun başkanı ise bizzat Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan. Şimdi satranç çılgını ülke oyunu tüm okullara yaymak için yaklaşık 1,5 milyon dolarlık bir yatırım başlatıyor.

Satrancın faydalarına bilimsel destek

Satranç destekçilerinin arkasında bilimsel araştırmaların verileri var. ABD'de Dr. Stuart Marguilies tarafından yürütülen iki yıllık bir araştırma, satrancın ilkokul düzeyinde okuma ve okuduklarını anlama alanlarında performansı yükselttiğini gösteriyor. Kendisi de satranç ustası olan Profesör Peter Dauvergne'in yaptığı bir araştırma ise oyunun IQ puanını yükselttiği, sorun çözme becerisini güçlendirdiği, hafızayı geliştirdiği, yaratıcı düşünceyi beslediği sonucuna vardı.

İngiltere'de yürütülen okullarda satrancı yaygınlaştırma girişiminin yöneticisi Malcolm Pein, küçük yaştaki çocuklar için faydaların saymakla bitmediğini düşünüyor. "Satranç sadece çocuklara düşünme becerisi kazandırıp konsantrasyonu hafızayı ve hesap becerisini geliştirmekle kalmıyor; aynı zamanda çocuklara attıkları adımların sonuçlarına katlanmak gerektiğini öğretiyor" diyor. "Oyunun ayrıca sosyal etkileri var. Çocuklar el sıkışarak oyuna başlıyor, sınıf nispeten daha sessiz ve disiplinli oluyor"

Pein, oyunun her yaşta ve her düzeyde paylaşılabileceğine de dikkat çekiyor. "Yürüyemeyen birisi birinci sınıf bir atletle yarışamaz ama dört yaşında bir çocukla 104 yaşında bir usta satranç oynayabilir. Üstelik çoğu zaman geri planda kalan sessiz, ufak tefek çocuklar bu şekilde parlayabiliyor." Satranç her türlü gelir grubu için de fazla masrafı olmayan bir oyun. İngiliz ustalardan Raymond Keene de ilkokulun başlamak için iyi bir yaş olduğuna inanıyor. Dahası "satranç çocuklar için alışkanlık yapan, yararlı bir ilaç gibi. İnternette bile oynansa diğer oyunlardan veya televizyondan çok daha iyi" diyor.

Buna karşılık oyunu öğrenmeyi zorunlu hale getirmeye karşı. Bazı eğitim uzmanları da müfredatların ne kadar yüklü olduğuna dikkat çekiyor; "satranç eklenecekse başka bir şey çıkarılmalı" diyor. Buna karşılık satranç için müzik ya da diğer sanat derslerinden vazgeçmenin daha büyük bir kayıp olacağı görüşü yaygın.