Kıbrıs'ta çözüm için kritik adım

Kıbrıs'ta çözüm müzakerelerinin başlaması için Rumların şart koştuğu ortak açıklama konusundaki kriz aşıldı. Tarafların büyük ölçüde anlaştığı, ortak metnin kısa süre içinde kamuoyuna duyurulacağı belirtiliyor.

Krizin temelini egemenlik oluşturuyordu. Türk tarafı ortak açıklamada kurulacak yeni devlette egemenliğin Türk ve Rum halklarından kaynaklanacağı, bir tarafın diğerine tahakküm edemeyeceği yönünde bir öneri sunmuştu. Bu öneri metinde aynen yer aldı.

Ayrıntılı ortak açıklama, kurulması amaçlanan Birleşik Kıbrıs devletinin ana hatlarını çiziyor ve bir anlaşma taslağına benziyor. Ortak açıklama özünde müzakerelerin temel çerçevesini de çiziyor. Son bölümü açık bırakılan 8 maddelik ortak açıklama, bugüne kadarki müzakere süreçlerinde hiç rastlanmamış ölçüde, sorunun özüne ilişkin birçok detay barındırıyor.

Türk ve Rum liderlerin ortak metne son şeklini vermesinin ardından Kıbrıs'ta 1 yılı aşkın süredir askıda bulunan çözüm müzakerelerinin yeniden başlayacağı ifade ediliyor.

Taraflar müzakereleri başlatacak ortak metin konusundaki krizi aşmak için 3 aydır çaba harcıyordu ancak başarılı olamadılar. Müzakereleri yürüten Birleşmiş Milletler'in arabuluculuğu da sonuç vermedi.

Sonunda Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri'yle birlikte devreye girince Rumlar ikna oldu.

Krizin aşılmasında salı günü adaya gelerek liderlerle görüşen Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland'ın arabuluculuğu etkili oldu. Krize son noktayı Nuland koydu, Amerikalı diplomatın liderlerle temaslarının hemen ardından ortak metin netlik kazandı.

NTV'nin ulaştığı ortak açıklamanın taslağında özetle, Kıbrıs'ta çözüm müzakerelerini yeniden başlatacak şu ifadeler yer alıyor:

1) Liderler, Kıbrıs'taki mevcut durumun kabul edilemez olduğu, çözümsüzlüğün uzaması halinde bunun gerek Türklere gerekse Rumlara olumsuz etkileri olacağı hususunda hemfikirdir. Liderler çözümün sadece iki halka değil tüm bölgeye olumlu etkiler yapacağına inanmaktadır.

2) Liderler bütünlüklü çözüm müzakerelerine başlamaya ve bunu sonuç alıcı şekilde götürmeye kararlıdır. Müzakerelerde anlaşmazlığı oluşturan tüm konular masada olacak ve birbiriyle bağlantılı müzakere edilecektir. Liderler çözüme ulaşmayı ve anlaşmayı iki halkın eşzamanlı referandumlarına sunmayı amaçlamaktadır.

3) Kıbrıs'ta varılacak çözüm, iki toplumlu, iki bölgeli, siyasi eşitliğe ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına dayalı bir federasyon olacak. Birleşik Kıbrıs, Avrupa Birliği'ne ve Birleşmiş Milletler'e üye, tek uluslararası kimliği, tek vatandaşlığı ve tek egemenliği bulunan bir devlet olacak. Egemenlik Türk ve Rum halklarından kaynaklanacak, Birleşik Kıbrıs vatandaşları, aynı zamanda Türk ve Rum kurucu devletlerin de vatandaşı olacak. Federal devletin yetkileri, anayasayla belirlenecektir. Kurucu devletler, kendi bölgelerinde kendi yetkilerini Federal devletten bağımsız olarak kullanacaktır. Yetki ve güç paylaşımı konusundaki tüm anlaşmazlıklarda Federal Yüksek Mahkeme yetkili olacaktır. Taraflardan hiçbiri diğerine tahakküm edemeyecektir.

4) Birleşik Kıbrıs Federasyonu, varılacak anlaşmanın iki halkın eşzamanlı referandumlarında onaylanmasıyla hayata geçecektir. Devleti iki eşit kurucu devletin oluşturduğu anayasada yer alacaktır. İki bölgeli, iki toplumlu AB normlarına uygun federal yapı tüm adada geçerli olacak ve bu yapı hiçbir şekilde değiştirilemeyecek biçimde korunacaktır.

5) Kıbrıs çözüm müzakerelerinde tüm konularda anlaşmadan, hiçbir konuda anlaşma sağlanmamış sayılacaktır.

6) Liderlerin özel temsilcileri her konuda her zaman müzakere edecektir. Liderlerle gerekli olan sıklıkta biraraya gelecek, karar verme iradesini oluşturacaktır. Yalnızca liderlerin uzlaştığı bir anlaşma referanduma sunulacaktır, hakemlik olmayacaktır.

7) Taraflar müzakerelerin sonuca ulaşması için birbirlerini suçlamadan kaçınarak, kamuoyunu olumsuz etkileyecek açıklamalar yapmayarak olumlu bir atmosfer oluşturmaya çalışacaktır. Süreç içinde Kıbrıs'ın birleştirilmesi hedefine ivme kazandıracak güven yaratıcı önlemleri hayata geçirmek için çaba sarfedeceklerdir.