2. Abdülhamid’e teşekkür için yapılan sinagog

Arapçadaki harflerle aynı şekilde yazılan Hamid ve Hemdad kelimelerinden yararlanılarak Hemdâd ismiyle kurulan Kadıköy Yeldeğirmeni mevkiinde bulunan ve “İsrailoğullarının şefkati” anlamına gelen Hemdad İsrael Sinagog’unu ilginç kılan bir özellik mevcuttur.

RUMLAR SİNAGOG'A KARŞI ÇIKTI

Bu özellik 1899 yılında yapılan ve İstanbul’daki en eski Sinagoglardan birisi olan Hemdad İsrael Sinagogunun İkinci Abdülhamid’in koruması altında yapılmış olmasıdır. Kuzguncuk yangınının ardından Yeldeğirmeni’ne yerleşen ve gittikçe kalabalıklaşan Yahudiler sinagog yapmak isteyince, aynı yerde kilise yapmak isteyen Rumlar bu karara karşı çıkmıştır.

YAHUDİLERİN TEŞEKKÜRÜ: İSMİNİ HEMDAT KOYDULAR

Olaylar büyüyüp kan dökülünce, İkinci Abdülhamid’in göz doktoru olan Elias Kohen Paşa’nın padişahı durumdan haberdar etmesiyle askerler duruma müdahale etmiş, padişah fermanı ile bu arazi üzerinde sinagog yapılmasına izin verilmiştir. Bunun üzerine Rumlara göre o dönemde oldukça azınlıkta bulunan Yahudiler, Sultan Abdülhamid’e teşekkürlerini sunmak için Sinagogun adını, Arapça köken olan Hamid ile aynı anlama gelen Hemdat koymuşlardır. Yahudiler bununla İkinci Abdülhamid’e olan vefa borçlarını ödemek istemişlerdir.

BÜYÜK OSMANLI HOŞGÖRÜSÜ

Sinagogun içine dair en dikkat çekici ayrıntı, bir benzeri Dolmabahçe Sarayı’nda bulunan gösterişli avizelerdir. Yapı ağırlıklı olarak beyaz mermerle yapılmıştır. Ehal kısmı sedef kakma olup önünde gümüş kandiller asılmıştır. Mermer zeminde çok kıymetli Türk Halıları bulunur. Sinagog içinde suka duvarlarına asılan işlemelerin önüne bazen değerli hahamların resimleri asılır.

Hemdad İsrael Sinegog’u Sultan İkinci Abdülhamid eliyle o dönemde teşekkül eden Osmanlı hoşgörüsünün bir timsali olarak günümüzde dahî arz-ı endam etmektedir.

İbrahim Akkurt