Ramazan ayı Boşnaklarda "dolu dolu" geçiyor

Karamürsel İhsaniye köyünde iftar için bir araya gelen kadınlar, sofraların olmazsa olmazlarından olan pita (Boşnak böreği), pura, hurmaşisa, boşnak tatlısı ve içli pide yapmak için saatler öncesinden hazırlıklara başlıyor.

Aralarında Boşnakça konuşan kadınlar, yapılacak yemekler için köy fırınını yakıp, hazırladıkları iftarlıkları burada pişiyor.

Köy kahvesinde toplanan Boşnak erkekler, yaptıkları sohbetlerin ardından Boşnakça maniler söyleyerek eski günleri yad ediyor.

Türkiye Bosna Hersek Kültür Dernekleri Federasyonu Başkanı Ahmet Utaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaklaşık 100 yıl önce Türkiye'ye yerleşen Boşnakların dillerini, oyunlarını ve yemek kültürlerini unutmamaları için çalıştıklarını söyledi.

Ailelerin çocuklarına bu kültürü akrabilmeleri için eğitim ve öğretim faaliyetleri yürüttüklerini ifade eden Utaş, Bosna Hersek'te yaşanan olaylar sonrasında akrabalarını kaybedenlerle temas kurarak bu kişilerin yakınlarını bulduklarını kaydetti.

Utaş, Bosna Hersek'te akrabalarını bulan kişilerin kendilerine çok dua ettiklerini dile getirerek, şöyle konuştu:

"Bu yıl Srebrenitsa soykırımı anma etkinliklerine gittik. Orada arkabalarımla 100 yılı aşkın süredir ilk defa buluştuk. Ramazan Boşnaklar için ayrı bir öneme sahip ve genellikle yoğun geçer. Gündüzleri Kur'an-ı Kerim okunur, akşamları Teravih namazlarına gidilir. Kalabalık aileler, önceden iftar için bir gün belirleyerek bir araya gelir. O günlerde kadınlar köy fırınlarını yakar ve geleneksel Boşnak yemekleri pişilir. Yemekten sonra aile fertleri geçmiş anılarını anlattığı programlar olur. Yaklaşık 50 kişinin toplandığı iftar sofralarında tüm aile bir araya gelir. Bosna ile Türkiye arasında Ramazan kültürü açısından çok az farklılıklar var. Yıllar içinde kültürler etrafındaki yapılardan etkilenerek değişiyor. Bu nedenle biz federasyon çalışmalarına önem veriyoruz ki kültürümüz yozlaşmasın. Fakat Bosna'da ve Türkiye'de birçok özelliğin aynı olduğunu görüyoruz."

Ramazan ayında köylerde geleneksel iftar programları düzenlendiğini belirten Utaş, iftariyelikleri ev hanımlarının hazırladığını ifade etti.

Utaş, dernek ve muhtarlıklarla işbirliği yaparak insanların bir arada iftar yapma geleneği yaşattıklarını belirterek, "En azından dilimiz yaşasın, yemek çeşitlerimiz unutulmasın ve tanıtılsın diye iftar organizasyonlarını sürdürüyoruz" dedi.

"7 yaşında Türkçe öğrendim"

Köy sakinlerinden Halil Akbaba da yıllar önce köylerde Boşnakça'nın daha yaygın olarak konuşulduğunu ifade ederek, zamanla bu yaygınlığın azaldığını söyledi.

Türkçe'yi ilkokulda öğrendiğini dile getiren Akbaba, "Evimizde Boşnakça konuşuluyordu. Biz de çocukken öğrendik. Babam beni Gölcük'teki amcamın yanına gönderdi, onlarda bir süre kaldım ve amcamın çocuklarıyla oynayınca Türkçe'yi öğrendim. Daha sonra ilkokula başladım. Boşnak ve Türk kültürü arasında çok fark yok. Ramazan ayı çoşkulu bir yapıda geçiyor. Köylülerimizle aile fertleriyle bir araya geldiğimiz iftar programları düzenliyoruz. Burada köylüler imece usulü geleneksel yemekler yapar. Coşkulu bir ortamda oruçlar açılır" şeklinde konuştu.

Akbaba, eskiden kadınların ramazan için aylar öncesinden yufka açmaya başladığını belirterek, bunların evde stoklandığını ve daha sonra börek yapılarak tüketildiğini bildirdi.

Günümüzde çok az ailenin yufka yaptığını ifade eden Akbaba, bu geleneğin genç nesiller tarafından yeteri kadar benimsenmediğini kaydetti.

Akbaba, çocuklarının Başnakça'yı çok iyi bilmediğini kaydederek, "Anlıyorlar ama konuşamıyorlar. Bu dil gelecekte ne olacak bilmiyorum, 6 yaşında köyden Karamürsel'e indiğimde Türkçe bilmiyordum. Bonakça eskiden o kadar yaygındı. Bazı köylere gittiğimde çocuklara Boşnakça bilip bilmediğini soruyorum, çoğu bilmiyorum diyor" ifadesini kullandı.

"Eski ramazanlar yok"

Eski ramazan aylarının günümüzde yaşanmadığını belirten Nezahat Özturan da ramazanda diğer günlerden farklı olarak mukabele okunduğunu söyledi.

Akrabaların katıldığı iftar programlarını sıkça düzenlediklerini ifade eden Özturan, "Ramazanın gelmesi bizi heyecanlandırıyor. Bizde ramazana hazırlık aylar öncesinden başlar. Yufka ve erişte makarna yapıyoruz. Toplu iftar günlerimizde pogaça yoğuruyoruz.Hurmaşisa ve Boşnak böreği yaparız" diye konuştu.

Özturan, büyüklerinden gördükleri gelenek ve görenekleri çocuklarına aktardığını dile getirerek, evde Boşnakça konuştuklarını için torunların da bu biraz anladığını bildirdi.