Demans (Bunama) nedir? Demans belirtileri nelerdir? Demans tedavisi var mıdır?

Farklı hastalıklar sonucu görülen ve ileri yaş hastalığı olan demans 50 sonrası sıklıkla görülür. Halk arasında bunama olarak geçen demans hafıza, düşünme ve sosyal aktivilteleri etkileyen bir beceridir. Demans ve alzheimer genellikle karıştırılır. Ancak alzheimer, demansın bir alt türüdür. Aynı zamanda alzheimer, demansın ilerlemiş halidir. Demans kelimesi Latinceden türeyen mens yani zihin kelimesinden ortaya çıktı. Hastalık aniden ortaya çıkmaz. Belirtiler yavaş yavaş yaşanır. Vücudun genelinde yaşanan vitamin ve mineraller eksikliğinden kaynaklı da demans görülebilir. Ayrıca uzmanlar son zamanlarda futbolcuların topa kafa vuruşlarından kaynaklı beyinde hücrelerin ölmesiyle de demans yaşanabileceğini vurguladı. Bu yüzden bazı maçlarda ya da antremanlarda kafa vuruşu yasaklandı. İngiltere, İskoçya ve Kuzey İrlanda Futbol Federasyonu özellikle küçük yaşta futbol eğitimi alanların kafa vuruşu yapmaları konusunda kural çıkarttı. Geçtiğimiz yıllarda İskoçya'da profesyonel oynayan futbolcuların bazılarında ileri yaşlarda demans görülmesi üzerine bu karar alındı. İlk kafa vuruşunu yasaklayan ülke de İskoçya olmuştu. Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre dünya üzerinde demans olanların geneli orta gelirli ülkelerde görülür. Beynin hipokampus bölgesi yani bilgiyi alma ve saklama alanındaki hücrelerin zarar görmesiyle yaşanır. Beyin içindeki sinir hücrelerinin sinyallerindeki zayıflıkta demansa zemin hazırlar. 

DEMANSIN TÜRLERİ NELERDİR?

- Yapılan araştırmalarda beyindeki beta amiloid plak adındaki alanda proteinler ve tau proteinden oluşan lifli yapılar artar. Aynı zamanda bu proteinler sağlıklı nöronlara ve onları birbirine bağlayan liflere zarar verdiği sonucu alzheimer yaşanır.

- En yaygın görülen demans ise vaskülerdir. Bu demans türünde problem çözme ve odaklanma gibi belirtiler görülür.

- Beyinde balon şeklinde biriken proteinlere Lewy Cisimciği demansı denir. Hasta sürekli uyku halinde olur. Rüya ve gerçeği karıştırır. Aynı zamanda hasta halisünasyon görür.

- Beynin ön loblarındaki sinir hücrelerinin hasar almasıyla frontotemporal yaşanır. Bununla beraber hastada kişisel bozukluk ve davranış eksikliği ortaya çıkar. 

DEMANS BELİRTİLERİ NELERDİR?

- Konuşmada aksaklık ve önceden konuştuklarını unutma gibi durumlar yaşar.

- Sosyal ortamlarda iletişim eksikliği 

- Karışılıklı konuşmada ve düşünmede aksaklık

- Görsel hafıza da eksiklik 

- Geçmişe dair hatıralarda kopukluk

- Kişileri, yüzleri ve isimleri kısa sürede unutma gibi belirtilerle gösterir.

DEMANS TEDAVİSİ VAR MIDIR?

Hastalığın teşhisi için herhangi bir test bulunmamaktadır. Bunun için başka yollar vardır. Bu da ilaç tedavisidir. İlaç tedavisi ile demansa neden olabilecek semptomlar azaltılır. Kolinesteraz inhibitörler ilacı beyin içindeki proteinleri dengeler. Uykuyu düzenler. Memantin ise hafızayı güçlendirerek beyin içindeki vitamin eksikliğini giderir. Bunun yanı sıra hasta kesinlikle kendi haline bırakılmadan sürekli gözlem altında olmalı. Aksi halde kaza ve düşme gibi durumlar yaşanabilir. Yaşadığı ortam unutulmayacak tarzda yeniden düzenlenir. Gün içinde sürekli bir şeylerle uğraşarak günlük yapması gereken aktiviteleri unutmaması sağlanır.