En az 2 bin lira maaşla bin eleman aranıyor

rofesyonel Halı Temizleyicileri ve Yardımlaşma Derneği (PHTYD) Başkanı ve Akdeniz Halı Temizleme Fabrikası sahibi Azem Kökez, 45 yıl önce kuru temizleme ile sektöre adım attığını kaydetti.

39 yıl önce Antalya’da hiç olmayan halı temizleme sektörüne giriş yaptığını hatırlatan Kökez, halı temizleme kültürünün olmaması nedeniyle ilk zamanlarda büyük zorluk yaşadığını kaydetti.

‘Eski köye yedi adet mi getiriyorsun’, ‘halı temizlenir mi’ diye tepkiler aldığını anımsatan Kökez, o dönemdeki 5 sinemaya 13 yıl boyunca reklam vererek kentte halı temizleme kültürünü kazandırdığını anlattı.

"Dünyaya makine ihraç ediyoruz"

1970 yılında Türkiye’de yaklaşık 15 halı temizleme işletmesinin olduğunu ifade eden Kökez, “Halı temizleme diye bir sektör yoktu. Ama bu sektörün kurumsal kimliğe kavuşması gerekiyordu. Tüm illeri gezdim, işletmeleri gördüm. Antalya merkezli tüm ülkeyi kucaklayıcı Profesyonel Halı Temizleyicileri ve Yardımlaşma Derneği’ni 2006 yılında kurduk. Ben açtığımda 15 işletme vardı, son dönemde 17 bini buldu. Yan sanayisi, ilaç, makine, etiketiyle birlikte 1 milyon kişiye istihdam sağlayan sektör haline geldik. Sektörün kurumsal kimliğine kavuşmasıyla birlikte makineleşmeye geçmeliydik. Avrupa’dan tam otomatik bir makine ithal ettik. Bunu kendimize göre revizyon ettik ve üretimine başladık. Şu an dünyanın 5 kıtasına tam otomasyon makine ihracat eder hale geldik” ifadelerine yer verdi.

"Sağlıklı halı şampuanı ürettik"

İnsan sağlığına zarar vermeyen bitkisel bir halı şampuanı üretmeyi de başardıklarını belirten Azem Kökez, “Tam otomatik makinenin yanında halı şampuanı ve kimyasallarını dünyanın farklı ülkelerine ihraç eder duruma geldik. Ayrıca ekip çalışması sonucu bürokrasiyi aşıp meslek dalı olduk, okullaşma dönemi başladı” diye konuştu.

Antalya’da 480’in üzerinde halı temizleme işletmesi olduğunu kaydeden Kökez, bunlardan 11’inin ruhsatlı çalıştığını geri kalanının merdiven altı olduğunu ileri sürdü.

"Türkiye’deki işletmelerin yüzde 80’i merdiven altı"

Yaz mevsiminde merdiven altı halı temizleyiciliğinin çoğaldığını dile getiren Kökez, “Artık fason halı yıkama türedi. En büyük mücadelemiz fason yıkamacılığı önlemek. Bunlar yaz sezonunda meydana çıkarlar, bir işletme vardır, onun üzerinden 7-8 adet fason yıkama yapan işletmeler vardır. Sadece birinin evrakları tamdır, diğerlerinin kaydı yoktur. Hepsi kaçaktır. Bizim bir istihdamımız var ama devletimize katkısı yok. Ülke genelindeki 1 milyon çalışanın yüzde 90’ı sigortasız. Türkiye genelindeki işletmelerin yüzde 80’i merdiven altı. Bizleri belediye, maliye, SGK’nın denetlemesi gerekir. Kaçak işletmelerden ülkemiz zarar ediyor. Herkesin kayıt altına girmesini, herkesin kazanmasını istiyoruz ama çok da başarılı olamıyoruz. Benim işletmemi gelsin denetlesinler. Ben dernek başkanı olarak örnek olmalıyım, eksiğim varsa cezamı çekerim” dedi.

"Evde en çok halıyla temas ediyoruz"

Halı temizliğinde en önemli noktalardan birinin ilaç kalıntısı olduğuna dikkati çeken Kökez, "İlacın içindeki kimyasalların ne olduğunu bilmez gerekir. Sağlık Bakanlığının onayından geçen ilaçları kullanmalıyız. Bize vatandaş halısının temizlenmesi, sağlıklı olması için veriyor. Kişinin evinde, bebeği, yaşlısı, hastası olabilir. Evde en çok temas ettiği, teneffüs ettiği halıdır. Uygunsuz ilaç kullanarak vatandaşa en büyük zararı veriyorsun. Biz bunun mücadelesini veriyoruz ama çok da başarılı olamadık. Denetim mekanizmasında sorun var” şeklinde konuştu.

"Dahili adresi ve telefonu olmayan yere halı vermeyin"

Merdiven altı halı yıkamacılarının cep telefonları ve unvanları olmasına rağmen asla adreslerinin olmadığını vurgulayan Kökez, “Cep telefonuna kaçamak cevap veriyorlar. Bu yıl içinde 3 firma, Antalya’dan 100 binin üzerinde halının çalındığını bilmesi gerekir. Vatandaş halısını veriyor ama geriye alamıyor. Kayıt dışı ile bunun için mücadele ediyoruz. Adresi ve dahili telefonu olmayan, makbuz vermeyen bir yere halınızı vermeyin. Broşürlerdeki görsel ve ucuz fiyatlara aldanmayın. Normal halının metrekaresinin fiyatı 7-8 lira ama piyasada 2-3 liraya yıkayanlar var. Vatandaşımıza bir şey diyemeyiz. Ama dikkatli olmaları gerekir” dedi.

İşçi sıkıntısı

İşçi bulmada büyük sıkıntı yaşadıklarını kaydeden Kökez, “Antalya’da sezonda 1000’e yakın elemana ihtiyacımız oluyor. Bizim personelimiz zaten ucuz maaş çalışmaz. Çünkü elinde bir mesleği var. Personelimiz en düşük 2 bin liraya çalışır. Vatandaşımız ilk önce turizme gitmek istiyor. Geliri fazla olmasına rağmen çağın mesleği dediğimiz halı temizlemeye işçi bulamıyoruz. Nüfus arttıkça bizim sektöre olan ihtiyaç artıyor” diye konuştu.

"Vatandaşı mağdur etmek bize de zarar verir"

Türkiye’de kurumsal olarak en fazla müşteri profilinin kendisinde olduğunu ifade eden Kökez, “40 yıl içinde 580 bin kayıtlı müşteriye ulaştım. Tüm meslektaşlarımıza kapımız açık. Mesleki eksikliği olan herkese destek vermeye hazırız. Halının cinsini bilmeyen asla meslektaş olamaz. Onlarca çeşidi olan her halıyı aynı şekilde yıkayamazsınız. Halıyı yıkayamamak, vatandaşa mağdur etmek bana da zarar herkese zarar” dedi.

Kökez, yasalara uygun şekilde aynı sektörde 5 yıl çalışan bir personele ustalık belgesi alabilme kolaylığını getirdiklerini de müjdeledi.