Erdoğan'dan 'sistemde revize olur mu' sorusuna cevap

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bosna Hersek'te gerçekleştirilen Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Zirve Toplantısı sonrası, dönüş yolunda uçakta gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.

Erdoğan'ın açıklamaları şu şekilde:

8-9 Temmuz tarihlerinde Bosna Hersek'in ev sahipliğinde yapılan Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci Zirve Toplantısı bizim açımızdan son derece başarılı şekilde sonuçlandı.

Zirve oturumları ve liderlerin yemeğinin yanı sıra bir dizi ikili görüşmeleri de bu arada  gerçekleştirmiş olduk. Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Slovenya, Bulgaristan cumhurbaşkanlarıyla görüşmelerim oldu. Bütün bunların yanında her üç konsey üyesiyle de görüşmeler gerçekleştirdik.

"2020-2021'DE BU ZİRVEYİ TÜRKİYE YAPACAK"

Türkiye'nin burada olması zirveye ayrı zenginlik kattı. Balkan ülkelerinin tamamını kapsayan tek bölgesel işbirliği platformu olan zirvenin bölgede bizim açımızdan stratejik önemi var. 2020-2021 dönemine biz talip olmuştuk. Burada da bu kabullenilmiş oldu. 2020-2021’de inşallah bu zirveyi Türkiye olarak biz yapacağız.

"BARIŞ YOLU'NU BİR TÜRK FİRMASI YAPACAK"

Balkanlarda ekonomi, ticaret, ulaştırma, alt yapı ve yatırım konularını gündeme getirdik. Bunların arasında en önemlisi Belgrad-Sarayova arasında yapılacak otoyol. Bu konuda bir adım daha attık. Birkaç ay içinde artık buradaki çalışmalar bir Türk firması tarafından başlayacak. Özellikle Sırbistan ve Bosna-Hersek arasındaki bu yol aynı zamanda bir de “barış yolu” havasını taşımış olacak.

"LOBİLERDE ÇOK CİDDİ ÇALIŞMALAR YAPIYORUZ"

Ayrıca bölgenin Avrupa-Atlantik mekanizmalarına entegrasyonuna verdiğimiz desteği de ifade ettik. Bu sürece verdiğimiz desteğin bir tezahürü olarak bu konuda yapılan birçok lobide, çalışmada bütün arkadaşlarımız çok ciddi gayret içinde. Bu konuda başta Dışişleri Bakanlığımızın gayretleri var. Bu lobilerle de oralarda bu ülkeler kendilerine bir yer edinme imkanı yakalıyorlar.

Dönem başkanlığımızda bölgesel sahiplenme ve kapsayıcılık temalarını öne çıkaracağız. Bunun için de şimdiden hazırlıklara başlıyoruz. Ayrıca düzensiz göç ve beyin göçünün önlenmesi konularına da ağırlık vereceğiz. Bu başlıklar çerçevesinde Balkan politikamızı güçlendirerek ve alana yayarak uygulamaya devam edeceğiz.

"BALKANLAR'DAKİ MEVCUDİYETİMİZ BAZILARINI RAHATSIZ EDİYOR"

Bizim Balkanlardaki mevcudiyetimiz ve etkinliğimiz hem tarihi ve kültürel hem de jeopolitik ve stratejik unsurlara dayanmaktadır. Bazıları bizim buradaki varlığımızdan rahatsızlık duyabilir. Fakat ne biz ne bu bölgenin yabancısıyız ne de gizli bir gündemimiz var. Amacımız Balkanlarda barış, istikrar refah ve güveni sağlamaktır.

"BÖLGEDE KİMLERİN NE TÜR OPERASYONLAR YAPTIĞINI GAYET İYİ BİLİYORUZ"

Buna mukabil bölgeyi istikrarsızlaştırmak için kimlerin ne tür operasyonlar yaptığını da gayet iyi biliyoruz. Zaman zaman gündeme getirilen bize ve kurumlarımıza yönelik algı operasyonların arkasında da zaten bu gerçek yatıyor.

Zirve münasebetiyle yaptığımız ikili görüşmelerde de özellikle bu dostlarımızın ne tür taleplerinin olduğunu bizzat kendilerinden öğrenme, dinleme fırsatını bulduk. Burada Bosna-Hersek Halklar Konseyi Başkanı, Arnavutluk, Slovenya ve Kuzey Makedonya cumhurbaşkanları ve Bulgaristan başbakanı ile yaptığımız görüşmeyle de aramızdaki ikili ilişkilerde ticaret hacmimizi çok daha ileri taşımaya yönelik hedefleri belirleme imkanını yakalamış olduk. Yine ikili ilişkilerimizi ele almak suretiyle ortak hedeflere nasıl yürüyebileceğimizi konuştuk. Bu çerçevede de önümüzdeki dönemde Balkan ülkelerine de ziyaretlerim olacak.

"BEN SEMBOLİK ZANNETMİŞTİM, MEĞER DEĞİLMİŞ"

Programım sonunda Srebrenitsa soykırımında şehit edilen kardeşlerimizin uğurlama törenine katıldık. Ben önce sembolik zannettim. Meğer sembolik değilmiş. Hepsinin kemiklerini bulmuşlar. Adeta nakli kubur yapıyorlar. Srebrenitsa’ya götürmek suretiyle onların definleri gerçekleştirilmiş olacak. 24 yıl önce tüm dünyanın önünde yaşanan, 8 bin 373 masum insanının hunharca katledildiği bu soykırımı biz de unutmayacağız, unutturmayacağız. Bu konuda Bosna-Hersekli kardeşlerimizin yanında olduğumuzu ortaya koymuş olacağız.

"S-400 KONUSUNDA SIKINTI YOK"

SORU: S-400 sadece acil durumlarda mı kullanılacak? Teknoloji transferi konusunda Rusya ile tam bir iş birliği yapılıyor mu?

Öncelikle bir defa ortak üretim noktasında bizim Rusya ile sıkıntımız yok ve Sayın Putin ile bu işi ilk görüşmeye başladığımız andan itibaren bu konuda mutabakatımız var. Ortak üretime de inşallah geçeceğiz. Herhangi bir sıkıntı yok. Bu spekülasyonlar maalesef bizim S400 alımından vazgeçmemizi isteyenlerin ileri sürdüğü bir tezdir. Bundan vazgeçin diyorlar, böyle bir şey söz konusu değil.

Diğer soruya gelince; böyle bir alım veya böyle bir yatırım niye yapılır? Bize nerede, nasıl gerekli olursa biz de bunu tabi ki aynı şekilde kullanma imkanına, hakkına sahip olacağız. Bu bir hava savunma sistemi. Böyle olduğuna göre, eğer birileri bize bir saldırı yaparsa bu saldırı karşısında biz de bu savunma sistemimizi devreye sokacağız. Böyle bir yatırıma bunun için giriyoruz.

Biz şu ana kadar en idealini yakalayabilmek için -kendimiz bir defa çalışmalarımızı yapıyoruz o ayrı- ama bir de Patriotlarla ilgili çalışmamızı Obama döneminde başlattık. Fakat Sayın Obama maalesef bize hep “Kongre izin vermiyor” dedi. “Kongre izin vermiyor” diye diye bu döneme geldik. Şimdi Sayın Trump bunu bildiği için buradan hareketle haklılığımızı teslim etti ve “Bunların hepsi Obama’nın yanlışları” dedi. Çok da ağır ifadeler kullanıyor ve "Haklısın" dedi. En sonunda hakkımızı teslim etti ve bütün medyanın önünde de kendi mesai arkadaşlarına da bunu söyledi. Patriot olayı bundan dolayı ilerlemedi ki Sayın Trump'ın döneminde de bu iş sarktı. Burada da yine “tamam verdik, veriyoruz” diyemedi. Bize mesela şimdi de uygun şartlarda böyle bir şeyi vermeye kalksaydılar biz Patriot da alabiliriz, çeşitlendirebiliriz ama burada kazan-kazan esasına göre hareket edeceksek… Tabi ki Türkiye de kendi ülkesinin güvenliği ve ülkemizin güvenliğinin ötesinde hele hele bir de bunu pazar olmak anlayışıyla değil, üretir hale gelebilmek anlayışıyla da başından beri adımlarımızı attık. Şu anda da S400 konusunu Sayın Putin ile her görüştüğümüzde "Başından itibaren nasıl anlaştıysak öyle devam edecektir” demiştir.

DOĞU AKDENİZ'DE TÜRKİYE'NİN STRATEJİSİ

SORU: Doğu Akdeniz'de kısa, orta, uzun vadede stratejimiz nedir?

Şu an zaten süreç başladı. Bir taraftan bölgede arama çalışmalarımız devam ediyor, bir taraftan sondaj gemlerimiz bölgeye yönlendirildi. Gerek Fatih gerek Yavuz şu anda bölgede onlar da çalışmalarına başlayacak. Biz oralarda birilerinin alanı üzerinde çalışma gayreti içinde değiliz. Orada özellikle de Kuzey Kıbrıs’taki Türk kardeşlerimizin hakları neyse bu hakları savunmak üzere adımımızı atıyoruz.

Oradaki tüm alanların hepsinde Kıbrıs’ta yaşayan insanların hakkı var. Bu hak nedir? Hepsi oradan çıkan nema, ister su ürünleri olsun ister petrol olsun, bunlar üzerinde eşit oranda hak sahibidirler ve biz onların bu hakkını korumak için çalışıyoruz.

SORU: AB ile göçmenler konusunda yeni müzakere olur mu?

Şu anda AB’de zaten yönetimler değişti. İşbaşı yaptıkları andan itibaren yeni yönetimlerin yaklaşımı nasıl olacak göreceğiz. Bu konu ile ilgili olarak Dışişleri Bakanımızın orayla münasebetleri önem arz ediyor. Verilen söz 3 artı 3 milyar avroydu. Süreler geçti. Uluslararası kuruluşlar aracılığıyla AFAD ve Kızılay’a verilen 2 milyar 250 milyon avro para var. Bizim yaptığımız harcama 37 milyar dolar. Böyle bir tablo var. Bunu kimle konuşursak AB ülkelerinin hepsi “Sizin bu yaptıklarınız hiçbir şeyle mukayese edilemez, gerçekten siz dünyada örneği olmayan işler başardınız” diyor. İyi güzel ama biz 37 milyar dolar harcama yaptık. Hiçbiriniz taşın altına elinizi sokmuyorsunuz. İkili görüşmelerde farklı, sırtımızı dönünce farklı konuşuyorsunuz.

"YAKIN MARKAJIMIZI SÜRDÜRECEĞİZ"

Şu anda biz yine bir taraftan Dışişleri Bakanlığımız aracılığıyla yakın markajımızı devam ettireceğiz. Netice alırız almayız o ayrı mesele. En son G20 zirvesinde gündeme getirdiğimiz konu şuydu: Suriye'nin kuzeyindeki koridor meselesi var. Sayın Trump ve Sayın Putin başta olmak üzere görüşmelerimizde kendilerine şunu söyledik: “Bu terör koridorunu bir barış koridoru haline getirmeliyiz. Yani çadırlarda, konteyner kentlerde kalan mültecileri buralarda yapacağımız konutlara taşıyabiliriz. Biz burada inşaatına girebiliriz ama sizler de bu konuda mali desteği verecek olursanız… Burası aynı zamanda güvenli bölge olmuş olur. Burada 40 km bir derinlikten bahsettik. Yeter ki burada hava noktasından işin korunması, lojistik destek konusu, bunların halledilmesi; öbür taraftan da bu konutlarını yapımı…

Burada iki şey yapılabilir. Bu konutlar belli ölçülerde olabilir. Mesela onların yerel mimarisiyle yapılmış 500 metrekarelik bahçeli konutlar olabilir veya normal konut olur ama ortak kullanım alanı olarak tarıma ve hayvancılığa yönelik adımlar atılabilir ki bu insanlar balık tutmayı zaten bilen insanlar aslında. Böylece bu insanlar tekrar kendi topraklarında süratle asıllarına dönebilirler. Hastanesiydi, okullarıydı bunların hepsini yapmak suretiyle, nasıl Cerablus’a 330 bin kişi döndüyse, şimdi Afrin’de bu tür dönüşler var. Aynı şeyi buralarda yapmak suretiyle bir an önce bunu başlatalım diyoruz ama hiçbiri iyi niyet ifadelerinden öteye gitmiyorlar. Biz de şu anda bu işin propagandasını onlara karşı yapıyoruz, süreci de takip ediyoruz.

KILIÇDAROĞLU'NUN REFERANDUM MESAJI

SORU: Kemal Kılıçdaroğlu seçim sonrası tartışma başlattı, partili cumhurbaşkanı olmasın anayasa değişikliğini konuşalım, parlamenter sisteme geçelim dedi...

Bu konuyla ilgili biz referandum yaptık. Bu referandumla beraber yeni yönetim sistemine geçtik. Bu parlamentoda verilen bir karar değil, halka gidilerek verilen bir karar ve halkımız bu işe yüzde 52’nin üzerinde evet demek suretiyle kararı verdi. Şimdi bununla birlikte çok farklı sürece başlatmış olduk.

"PARLAMENTER SİSTEMDE ÇOK BEDELLER ÖDEDİK"

Bu süreçte de tabi ki eksiklikler olabilir ama parlamenter demokrasi olarak gelen sürecin içinde bu ülkenin neler çektiğini, ne bedeller ödediğini de biliyoruz. Bu ülkede 8 ayda bir hükümetlerin değiştiği dönemler oldu. Artık biz bunları yaşamak istemiyoruz. Çok daha seri kararların alınabildiği, çok daha seri adımların atılabildiği bir dönem ve uluslararası alanda da güven telkin eden bir yapıyı istiyoruz. Nitekim şu anda sene-i devriyesindeyiz, daha bir yıl oldu ve konuyla ilgili çalışmalarımızı kararlı şekilde sürdüreceğiz.

Sayın Kılıçdaroğlu her şeyden önce yenile yenile doymayan pehlivan gibi bir durumun içerisinde. Eğer bir demokratsa milletin verdiği bir karara saygı duyması lazım. Bu iş bitti. Biz kalkıp da ayda bir, senede bir referanduma gidemeyiz. Referandumun farklı alanlarda sık sık yapıldığı ülkeler var. Örneğin İsviçre öyle şeyler oluyor ki bakıyorsunuz bir şehirde herhangi bir konuda referanduma gidiyor ama bunlar anlık, günlük meseleler. Burada bir ülkenin yeni yönetim sistemini halka soruyorsunuz ve halk bir karar ortaya koymak suretiyle tavrını belirliyor.

"KILIÇDAROĞLU SÖZÜNÜ TUTMALI"

Şimdi şöyle bir yürüyelim, bakalım nasıl netice alıyoruz, bunları görelim. İki kavram çok önemli; güven ve istikrar ama şimdi Sayın Kılıçdaroğlu’nun bu yaklaşımı güveni de ve istikrarı da tehdit ediyor. Onlar buna yardımcı olsunlar.

Bir de diyor ki “CHP’li hangi belediye işçiyi atarsa karşısında beni bulur”. Bunca işçiler şu anda CHP’li belediyelerden atılıyor, yürüyüşler yapılıyor. Biraz sözümüzün arkasında duralım.

"BU ÜLKEDE CHP'Lİ İL BAŞKANLARININ VALİLİK YAPTIĞI DÖNEMLER OLMUŞTUR"

Partili cumhurbaşkanı da zaten yeni yönetim sisteminin içinde olan ifade. Bu bizim gökten zembille indirdiğimiz bir ifade değil. Bu da bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda da cumhurbaşkanının aynı zamanda partisinin başında olması mümkündür. Biliyorsunuz bu ülkede CHP’li il başkanlarının valilik yaptığı dönemler olmuştur. Onun bununla benzer hiçbir yanı yok. Bunu halka götürüyorsun. Orada CHP’nin il başkanının o ilin valisi olması ise bir dayatmadır. Bu ülke bunları da yaşadı.

SİSTEMDE REVİZYONA İHTİYAÇ VAR MI?

SORU: Yüzde 50+1 meselesi… Belediye başkanlarında olduğu gibi en çok oy alan partinin hükümet kurma ve Cumhurbaşkanı seçme şeklinde bir revize düşünülebilir mi?

Şu anda böyle bir şey söz konusu değil. Bizdeki yapıda ittifaklar oluşturuldu. Bu ittifaklar oluştuğu için belediye başkanlıklarında yüzde 50 artı 1 söz konusu olmuyor. Burada en fazla oyu alan seçimi kazanmış oluyor. Bizim şu anda gündemimizde böyle bir şey yok. Belki bu konuda geçmişe yönelik bazı değerlendirmeler yapılabilir. Bu konuda ittifakların oluşumu bundan sonraki süreçte nasıl olur; belki bunun üzerine değerlendirmeler yapılabilir ama bu tabi her partinin masaya yatırıp üzerine çalışacağı konulardır.

SORU: Sistemde revizyona ihtiyaç var mı?

Yeni yönetim sistemiyle ilgili çeşitli bilgilerin, yaptığımız istişarelerde ortaya çıkacak düşüncelerin analizini yapmak suretiyle böyle bir şey varsa biz de ileri süreriz. En azından Cumhur İttifakındaki ortağımız Sayın Bahçeli ile bir değerlendirme yaparız. Diğerleri aynı şekilde böyle bir değerlendirmeye girerler mi girmezler mi bilemiyorum. Buna göre de adımlar atabiliriz.

SORU: MKYK toplantısı var, parti yönetiminde bir değişiklik için bir olağanüstü kongre kararı çıkar mı?

Asla böyle bir şey söz konusu değil. Sipariş üzerine kongre yapılmaz. Olağanüstü kongreye gidecek şartların oluşması lazım. Bizim böyle bir kongreye gitmemiz için önce ilçe kongrelerinden başlarız, il kongreleri yaparız, ardından da büyük kongreye gideriz.

SORU: Binali Bey ile ilgili bir tasarrufunuz olacak mı?

Binali bey benim yol arkadaşım, dava arkadaşım. Nerede, nasıl değerlendirme hususu olacaksa bunların da yapı içindeki gelişmelere bakarak değerlendirmeleri yaparız. Ama benim bir dava ve yol arkadaşım olarak bu denli yetişmiş, kaliteli bir arkadaşımızı tabi ki kenarda bırakmak gibi bir şey düşünülemez.

SORU: Geçtiğimiz günlerde Reyhanlı'da bir patlama meydana geldi, bir örgüt bağlantısı tespit edildi mi? Bizimle paylaşabileceğiniz herhangi bir bilgi var mı bu olayla ilgili?

Reyhanlı olayında boyutları itibarıyla bir defa o üç kişinin ölüm olayı var. Daha sonra bunun takibinde de bazı gelişmeler oldu. Hatta ardından Mihraç Ural olayı oldu. Bütün bu gelişmelerle birlikte yeni bir gelişme daha var. Dolayısıyla gerek Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığımız gerek Silahlı Kuvvetlerimiz şu anda yakın süreç içerisinde bu olayların takibini yapıyor. İyice açıklığa kavuştuktan sonra bunları konuşmamız daha isabetli olacaktır diye düşünüyorum.