Suriye'de Esad devri bitecek mi? İngiliz basınından kritik iddia!

• Haber7

7 Ekim 2023 yılından bu yana Gazze’de yaşanan soykırımın ardından İsrail- Lübnan’da Hizbullah ile girdiği ateşkes sürecinde Suriye’de hareketlilik yaşandı. 27 Kasım günü El- Kaide bağlantılı Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ile muhalifler arasında silahlı çatışma çıktı ve 2016 yılında terk edilen Halep 2 günde rejim karşıtları tarafından ele geçirildi.

Suriye’de yaşanan karışıklık sonrası ABD olayla ilgili herhangi bir bağlantılarının bulunmadığını belirtmiş, İran ise ABD ve İsrail’i suçlamaya devam etmişti.

BEŞAR ESAD RUSYA'YA MI SIĞINDI?

Yaşanan son gelişmeler ışığında ise Suriye’de darbe yapıldığı iddialarının ardından Beşer Esad’ın Rusya’ya kaçtığı iddiaları gündeme geldi. Halep'in ele geçirilmesinden sonra rejim ordusu şehirleri terk etmeye başladı.

Daily Mail’de yer alan habere göre ise Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın büyük bir utanç kaynağı olduğunu yazarak, Rus güçlerini komuta eden Korgeneral Sergey Kisel’in de muhaliflerin başarısının ardından görevden alındığını duyurdu.

İngiliz ordusu eski istihbarat subayı Albay Philip Ingram ise yaptığı açıklamada Rusya açısından işlerin kötüye gittiğini ve bunun belirtisi olarak ise  generallerin tek tek görevden alındığını, Rus ve Suriyeli yetkililerin muhaliflerin saldırılarına hazırlıksız yakalandıklarını ifade etti.

KREMLİN SÖZCÜSÜ PSKOV İDDİALARI YALANLAYAMADI

Beşar Esad rejimi karşıtı silahlı gruplar ise Hama kentine giriş yaparken Esad’a darbe girişimi yapıldığı, Esad’ın ise karısı ve çocuklarıyla birlikte hafta başından itibaren Rusya’ya kaçtığı iddiaları dünya basınında geniş yankı buldu.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Esad hakkında açıklama yaparak, "Suriye lideri Beşar Esad'ın Rusya'ya gelip gelmediği sorusunu yanıtsız bırakıyorum. Bu konuda yapacak bir açıklamam yok. Ancak Suriye'nin Halep şehri etrafında yaşanan son olayları Suriye'nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine yapılmış saldırı olarak değerlendirdiğimizi belirtmek isterim. Beklentimiz Suriye güçlerinin bölgede kontrolü ele geçirmesi ve anayasal düzeni sağlamasıdır" dedi.

RUSYA'DAKİ ÖZEL MALİKANESİ ORTAYA ÇIKMIŞTI

Rus yetkililer Esad’ın akıbeti hakkında herhangi bir açıklama yapmazken 24 Temmuz 2024 tarihinde Türkiye Gazetesi'nin haberinde, Vladimir Putin ile Esad Moskova’da görüntülenmiş, sonrasında ise bir daha basına herhangi bir fotoğrafı yansımamıştı. Nerede olduğu bilinmeyen Suriye Devlet Başkanı Esad’ın ise St. Petersburg’da özel bir malikanesi olduğu ortaya çıkmıştı.

Öte yandan Esad’ın Tahran’la yaşamış olduğu gerilim sonrasında İran’ın kendisine suikast düzenleyerek iktidarına son verme korkusu içinde olduğu, bu nedenle Rusya ile samimi ilişkiler kurduğu biliniyor.

İngiliz eski istihbarat subayı Albay Ingram, Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle askeri olarak bölgede yeterli olmadığını belirterek 'son sekiz yıldır cephede çok çok az ilerleme kaydedildi’ diyerek Esad rejiminin muhaliflerin girişimi sonrasında büyük bir darbe aldığını belirtti.

RUSYA VE ESAD’IN ARASI BOZULACAK MI?

Rusya 24 Şubat 2022 yılında Ukrayna’yı işgal ederek ‘özel askeri operasyon’ ilan etmiş, askeri alanda yaptığı harcamaların ardından Suriye’ye yardım edip edemeyeceği merak ediliyor. İran, Hizbullah’ın Lübnan’daki yenilgisi sonrasında İsrail’e karşı dengesinin altı üstü olmasından sonra Esad destekçileri iki ülkeden yardım görememesi halinde zor günler yaşayabilir.

Ancak Suriye’deki yaşanan gelişmeler ve Esad rejiminin Halep’ten geri çekilmesi sonrasında istihbarat subayı Ingram tarafından Rusya ve Vladimir Putin'in  prestij kaybı yaşayabileceği ifade edildi. Rus istihbaratının da HTŞ’nın planlı saldırısını önceden bilememesi de Rusya’da sıkıntılara yol açabileceği gibi Suriye’ye eskisi kadar kaynak ayıramayacağı dile getiriliyor.  Uzmanlar Rusya’nın Suriye’deki varlığının da Halep saldırısında etkili olamadığını ancak hava saldırıları ile karşılık vermesi durumunda bölgedeki olayların seyrinin değişmesinin an meselesi olduğu ifade ediliyor.

ESAD TÜRKİYE İLE YAKINLAŞABİLİR Mİ?

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett ise; "Esad rejiminin BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararında belirtilen siyasi sürece katılmayı reddetmeye devam etmesi ve Rusya ile İran'a bel bağlaması, Suriye'nin kuzeybatısında Esad rejimi hatlarının çökmesi de dâhil olmak üzere, şu anda ortaya çıkan koşulları yaratmıştır" ifadelerine yer verildi.

Ortadoğu uzmanları da Rusya’nın ve İran’ın Esad’a verecek desteğinin tükendiğini belirterek Suriye’nin iki ülkeye de bel bağlaması sonrasında yaşadığı başarısızlığın ardından Türkiye ile yakınlık kurma girişiminde olabileceği belirtildi.

Syria TV, X hesabından yaptığı açıklamada, Esad rejimine bağlı bulunan bir heyetin Hama ve Halep’te yaşanan saldırılara ilişkin Türkiye’ye geleceğini açıkladı. Ayrıca Beşar Esad’ın ise Türkiye ile Suriye arasında arabulucu olması için Mısırlı yetkililerle irtibata geçtiği ancak Mısır’ın da teklifi reddettiğini yazdı. Syria TV ise yaptığı paylaşımı sonrasında yalanlayarak sosyal medya hesabından sildi.

İRAN CUMHURBAŞKANI PEZEŞKİYAN'DAN AÇIKLAMA

Son yaşanan saldırılar sonrasında İran Haber Ajansı’nda yer alan kaynaklara göre, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan mecliste konuşma yaptı ve, ‘komşu ülkelerinin sınırlarında gözümüz yok’ diyerek diyalog haline girerek savaştan kaçındıklarını belirtti.  Ayrıca Pezeşkiyan İslam ülkelerindeki kaostan İsrail ve Amerika’nın faydalanmasını engellemek için krizlere müdahale etmeleri gerektiğini de ifadelerine ekledi.