Baykal'ın yüzde 52 kriterine ne dediler

Osman AYDOĞAN- Ergun AKSOY- Yaşar ÖNEL

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın, SABAH yazarı Muharrem Sarıkaya'ya yaptığı değerlendirmede, yerel seçimde iktidarın en az 5 puan avantajı olduğunu ileri sürerek çizdiği yeni başarı kriteri siyaseti hareketlendirdi. Kendi partisi için çıta koymayıp oylarının yüzde 26-27 olduğunu söyleyen Baykal'ın, 22 Temmuz 2007'de yüzde 47 oy alan AK Parti için "52'nin üstü başarı, altı başarısızlıktır" tanımı yapması iktidar ve muhalefet sözcüleriyle uzmanlar tarafından gerçekçi bulunmadı. Baykal'ın "Yüzde 52 kriteri" için yapılan yorumlar şöyle:

SİYASİLER NE DEDİ?
'Siyaseti bırakacak'
- Nihat Ergün (AK Parti TBMM Grup Başkan Vekili): Seçim atmosferi Sayın Baykal'ın kimyasını bozmuşa benziyor. Kendi başarısızlığını tartışması gerekirken bizim başarısızlık ölçüsünü konuşuyor. Sayın Baykal, 22 Temmuz seçimlerindeki 'başarısız olursam Rodos'a yüzerim' sözünü tutmadı. Ya yüzmeyi ya da siyaseti bırakmalı.
- Dengir Mir Mehmet Fırat (AK Parti Adana Milletvekili): Genel seçimlerle siyasi seçimler kıyaslanamaz.
Bunun en güzel örneği Özal döneminde ANAP'ın yaşadığı genel ve yerel seçimdir. Kendisi genel seçimlerin altında oy alırsa o zaman ne yapacak, ayrılacak mı?

'Böyle hesap olmaz'
- Mehmet Şandır (MHP TBMM Grup Başkan Vekili): Sayın Baykal'ın hesabına katılmak mümkün değil. AK Parti, yerel seçimlerde seçmenden okkalı bir Osmanlı şamarı yiyecektir.
- Cihan Paçacı (MHP Genel Sekreteri): AK Parti'nin yüzde 47'nin üzerinde alacağı her oy başarılı olduğunu gösterir. 1 puan dahi fazla alsa başarı demektir. Ancak yüzde 47'nin altına düştüğünde vatandaş belirli oranda ikazda bulunuyor demektir. Bu ikazın şiddeti ne olur, bilemiyorum.

'Yorum seçim sonrası'
- Haluk Koç (CHP Samsun Milletvekili): 30 Mart'a kadar seçim bölgemde partim için elimde geleni yaparım. Başarı veya başarısızlık ölçütü için seçim sonrasında değerlendirme yapılır.

UZMANLAR NE DEDİ?

'Gerçek kriter başka'
- Tarhan Erdem (Eski CHP Genel Sekreteri- Araştırmacı): Çok partili seçimlerden bu yana yerel ve genel seçimlerdeki oy oranlarına baktığımızda Deniz Baykal'ın dediği gibi bir kural yok. '5 puan yüksek olmalıdır' sözünden hareketle bir kuram geliştirmek doğru olmaz. Sadece 2004'de AK Parti yüzde 34'den yüzde 41'e çıkmış. AK Parti yüzde 45'in altına, CHP yüzde 18'in altına düşerse başarısızlık saymak yanlış olmaz.

'CHP de iktidar olmalı'
- Erol Tuncer (Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı ve Sosyal Demokrasi Vakfı Başkanı): İl genel meclisi oyları iktidar ve muhalefet için testtir. Yerel seçimlerin her zaman iktidarın lehine sonuç verdiği görülmüyor. Oyları 47'nin altına düşerse iktidar genel seçimlere kadar muhalefetin 'halkın güvenini yitirdin' eleştirisiyle karşılaşır.
Üstüne çıkarsa krize rağmen bu bir başarıdır. CHP için başarı çizgisi iktidar olmaktır. CHP ve DSP'nin toyunun yüzde 30'un altına düşmesi başarısızlıktır.

'Sayıya bakmak gerek'
- Bülent Tanla (Eski CHP Milletvekili-Araştırmacı): Bu seçimdeki oy oranları yanıltıcı olabilir. Partileri aldıkları oy sayısına göre değerlendirmek daha doğru olacaktır. Çünkü 6 milyon yeni seçmenin sağ olduğu iddiaları netlik kazanmış olacaktır. AK Parti bundan önce 16 milyon 300 bin oy aldı. 6 milyon seçmen artıyor buna rağmen altına düşerse AK Parti için başarısızlıktır. Aynı ilke CHP için de geçerli. 7 milyon 300 bin oy alan CHP bunun altında oy alırsa başarısızdır.

Baykal ne demişti?
İktidar için yerel seçimde en az 5 puan oy avantajı bulunduğunu savunan Baykal, "Temmuz 2007'de AK Parti'nin aldığı yüzde 47'nin üzerine 5 puan konulduğunda yüzde 52 eder. İktidar için yüzde 52'nin üstü başarı, altı başarısızlıktır. AK Parti 2004 yerel seçiminde iktidar avantajını kullanıp oyunu yüzde 34'den yüzde 41'e çıkardı. Yerel seçimde iktidar avantajı en az 5 puandır" dedi. Baykal, CHP için ise "Oy oranımız için 'yüzde 26-27 seviyesinde çıkar' diyorlar. Ben bir oran koymam" dedi.

2 kez Menderes 1 kez Demirel geçti

Çok partili siyasal yaşamda, 1950'den bugüne, 15 Milletvekili Genel Seçimi, 8 Milletvekili Ara Seçimi, 12 Yerel Yönetimler Seçimi, 8 Cumhuriyet Senatosu Kısmi Seçimi olmak üzere 43 seçim yaşandı. 29 Mart 2009'da, 13'üncü kez yerel yöneticileri seçmek için sandık başına gidilecek. CHP lideri Baykal'ın "iktidar başarısı" olarak koyduğu yüzde 52 barajı, genel seçimlerde 3 kez aşılabildi.

- Çok partili yaşamın ilk seçiminde, 14 Mayıs 1950'de, eski Başbakan Adnan Menderes liderliğindeki Demokrat Parti (DP) yüzde 53.3 oy aldı. DP, 2 Mayıs 1954'te yapılan seçimde oyunu yüzde 57.7'ye çıkardı. 10 Ekim 1965 seçimlerinde eski Başbakan Süleyman Demirel liderliğindeki Adalet Partisi (AP) yüzde 52.8 oy alarak, tek başına iktidar koltuğuna oturdu.

- 1991'de yapılan genel seçimler sonunda yüzde 27 oy alan DYP ile yüzde 20.7 oy alan SHP koalisyonu kuruldu. 27 Mart 1994'te yapılan yerel seçimlerde iktidar ortaklarından DYP, yüzde 4.4 oranında oyda kalırken, Refah Partisi (RP) yüzde 22.40, ANAP yüzde 21.79, SHP ise yüzde 19.68 oranında oy aldı.

- DSP, MHP ve ANAP koalisyon hükümeti iktidarda iken 18 Nisan 1999'da yapılan yerel seçimlerde ise Fazilet Partisi 23.37, DSP 19.28 ANAP 16.87 oy aldı.

- 3 Kasım 2002'de genel seçimlerde yüzde 34.2 oy alan AKP, 28 Mart 2004'te yerel seçimlerde oyunu yüzde 7.5 artırarak, yüzde 41.67 ile sandıktan çıktı. CHP yüzde 18.23, MHP de yüzde 10.45 oy aldı.