Zürih'teki 3 saatlik krizin ayrıntısı

 Türkiye ile Ermenistan arasındaki protokollerin imzalanması aşamasına, Türk ve Ermeni tarafların son anda konuşma metinleri üzerindeki anlaşmazlıkları nedeniyle birkaç saat süren belirsizlik ve heyecanlı anlarla gelindi.

Türk diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, kriz, Türk heyetinin imzaların atılacağı Zürih kentine gelmesi, hatta Zürih Üniversitesi'ne girmesinin ardından çıktı.

İsviçre Dışişleri Bakanı Calmy Rey, imza öncesinde bir araya geldiği Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'na, Ermeni tarafının, Davutoğlu'nun konuşma metnine dair bazı itirazları olabileceğini, iki tarafın konuşma metinlerindeki bazı hususların birbiriyle örtüşmediğini aktardı.

Edinilen bilgiye göre, Davutoğlu'nun konuşmasında Kafkasların topyekün barış ve huzur bölgesi olması gerektiği ve bu çerçevede de Karabağ sorununun da çözümlenmesi gerektiğine işaret eden ifadeleri, baştan beri Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesinin Karabağ sorunu ile bağlantılandırılmamasını isteyen Ermenileri rahatsız etti. Ermenilerin bu ifadelerin çok uzun olduğunu söyledikleri metinden çıkartılmasını istemeleri üzerine Türk tarafı da bunu kabul etmeyerek, karşılığında Nalbantyan'ın konuşma metnini tartışmaya açtı.

Türk heyetinin, Nalbantyan'ın konuşmasında tarihi olaylara atıfta bulunduğu ifadelerin çıkartılmasını istemesi ve tarafların pozisyonlarında geri adım atmamaları üzerine imza töreni çıkmaza girdi.

Bu sorunun ardından heyetler arasında mekik diplomasisi başlarken, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ile İsviçre Dışişleri Bakanı Calmy Rey etkin rol oynayarak, tarafları ikna etmeye çalıştı.

Türk ve Ermeni heyetlerin konuşma metinlerinde değişikliğe gitmek istememeleri üzerine Türk tarafı konuşmaların hiç yapılmaması önerisi getirdi. Ermeniler ise konuşmalarını yapmakta ısrarcı davrandı. Edinilen bilgiye göre, Ermenileri bu ısrarlarından döndüren ise Clinton ile Calmy Rey oldu. Sıkıntının aşılmasının ardından konuşmaların hiç yapılmamasına ancak protokollerin imzalanmasına karar verildi.

Bununla birlikte Ermenistan tarafının yazılı ya da sözlü bir açıklama yaparak, bunu telafi etmek isteyebilecekleri belirtiliyor.

Tüm süreçte konuk olarak Zürih'te bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner'in daha çok Türkiye'nin görüşlerini destekler tutumda oldukları öğrenildi.

İmzaların tehlikeye girmesi sırasında Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ı telefonla arayarak durum hakkında bilgilendirdi.

Bu arada Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi sürecinde çok emeği geçen eski Dışişleri Müsteşarı, Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan'a katkılarından dolayı plaket verildi.