Sultan Bayezid afyon ve içki kullanır mıydı?

Yılmaz, "Sultan Bayezid'in içki ve afyon kullandığını söylemek büyük iftiradır. Taht kavgası esnasında Sultan Cem'in bazı taraftarlarınca ortaya atılan bu iftira bazı tarihçiler tarafından doğru kabul edilerek tarih kitaplarına kaydedilmiştir" dedi.

Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi Mayıs 2014 sayısında "Şehzade Bayezid'in Afyon Meselesi" başlığı ile önemli bir makale yayınlayan Tarihçi-Yazar Yılmaz, bugün halen tarihçiler tarafından tartışılan meseleye açıklık getirdi.

Yazısında, "Sultan İkinci Bayezid, Cem Sultan'la yaşanan taht kavgasında muvaffak olmuş ve Cem Sultan taraftarlarının ciddî manada düşmanlığını kazanmıştır. Bu sebeple onun hakkında tarih kaynaklarını çarpıtarak nakiller yapanlara sıkça rastlanır. Bunlardan en meşhuru ise Sultan Bayezid'in şehzâdelik devrinde Amasya'da bulunduğu sırada afyon ve bazı keyif verici maddeler kullandığı ile alakalıdır" diyen Ömer Faruk Yılmaz tartışmanın kaynağı hakkında şu bilgiyi verdi:

Tartışmanın Kaynağı İsmail Hakkı Uzunçarşılı

"Meselenin kaynağı bir büyük tarihçimiz olan İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın Osmanlı Tarihi isimli eserinde verdiği bilgilerdir. Bu tarihçimizin -ki, bilhassa Osmanlı teşkilat tarihine yaptığı hizmetlerden hiç kimsenin şüphesi yoktur- eserinde yayınladığı bilgileri ele alıp, bir cevap sadedinde değil, bir yanlışı düzeltme anlayışıyla bu makaleyi yayınlamaya karar verdik."

Tarihçi-Yazar Yılmaz makalesinde meselenin aslı konusunda şunları yazdı: "Cem Sultan taraftarları, Şehzâde Bayezid'i babasının gözünden düşürmek için, Fâtih Sultan Mehmed Han'a onun hakkında birtakım uydurma haberler naklediyorlar. Hatta afyon ve keyif verici maddeler kullandığını ve yanındaki adamların Şehzâde Bayezid'i bu hale getirdiğini söylüyorlar. Bunun üzerine Fâtih Sultan Mehmed 5 Nisan 1479 tarihinde Şehzâde Bayezid'in lalası Fenarîzâde Ahmed Bey'e bir mektup yazıyor. Kendisine verilen bu bilgilerle oğlunu korumak isteyen bir baba olarak mektubunda, oğlunun etrafında bulunanların onu afyon ve keyif verici maddeleri kullanmaya alıştırdığını söylüyor ve bunu yapanların derhal cezalandırılmasını emrediyor."

Lalası FenarizadeAhmed Yalanlıyor

Fâtih'in bu mektubuna ilk cevabı yine şehzadenin lalası Fenarizâde Ahmed Bey veriyor ve padişaha, bahsedilen birtakım kimselerin buyurulduğu gibi olmakla birlikte, bu kişilerin anlatıldığı kadar Şehzâde Bayezid ile münasebetleri olmadığını ve gereken tedbirlerin alınacağını söylüyor. Şehzâde Bayezid ise babasına verdiği cevapta bu anlatılanların kesinlikle doğru olmadığını ve hatta bunları uyduranların hakkından Hazret-i Allah'ın geleceğini bildiriyor.

Şehzâde Bayezid Gerçeği Babasına Açıklıyor

Makalede Şehzade Bayezid'in babası Fatih Sultan Mehmed Han'a afyon, içki meselesiyle ilgili verdiği cevaba da değiniliyor ve gerçek şöyle açıklanıyor: "Bayezid'in babasına cevabı aynen şöyledir:'Saadetli eşiğinize yüz sürdükten sonra maruzumdur ki, daha önce şişmanlığı gidermek için bazı ilaçlar kullanıyordum. Sonra bu ilacın zararı faydasından fazla olduğu görülüp (şişmanlığı) yavaş yavaş gidermeye başlayıp azbir şey kalmıştı. Allah'a hamd olsun ki sultanımın uğurlu nefesiyle tamamen ondan kurtulmak müyesser oldu. Amma bu hususta bazı kimseler mübalağa edip kendilerine yakışan kötü fiilleri ve olmayacak hareketleri bize isnat ederlermiş. Bundan Allah'a sığınırım, hâşâ ki kesinlikle böyle değildir. İnşâallah onlara ceza Cenab-ı Hak'tan yetişir. Bugünkü günde padişahımızın devletinde bütün işler gereği gibi intizam bulmuştur, Allah lalalarımdan razı olsun, hizmetlerine devam edip dakika geçirmezler. Her işi azim ve gayretle yerine getirirler.'"

Meselede Çarpıtma, Tahrif ve İftira Var

Tarihçi-Yazar Ömer Faruk Yılmaz makalenin sonunda şunları yazıyor: "Şehzâde Bayezid'in cevabında afyon ve hele mükeyyifat kullanmak gibi bir şeyin söz konusu olmadığı, sadece zayıflatıcı bazı ilaçlar kullanıldığı bildirilmektedir. Bu mektupta çok daha dikkat çekici bir bilgi ise 'Amma bu hususta bazı kimseler mübalağa edip kendilerine yakışan kötü fiilleri ve olmayacak hareketleri bize isnad ederlermiş' cümlesidir ve meselenin özünü ortaya koymaktadır. Evet, bazı kimseler Şehzâde Bayezid'e iftira etmektedirler ve onu kendilerinin işlediği fiillerle meşgul gibi göstermektedirler.
Osmanlı tarihinin çok mühim meselelerinden biri olan içki, afyon ve mükeyyifat kullanılması hususunda maalesef bazen çarpıtma, bazen tahrif ve bazen de iftiralar yapılmaktadır. Şehzâde Bayezid'in bu meselesi de bunlardan biridir.

Sultan Bayezid 7 Yaşında Sancak Beyi Oldu

Sultan İkinci Bayezid Han, sekizinci Osmanlı sultanıdır. Fâtih Sultan Mehmed Han'ın üç oğlunun büyüğü olup, 1448'de Gülbahar Hâtun'dan Dimetoka'da (bugün Yunanistan sınırları içinde) dünyaya geldi. Küçük yaştan itibaren büyük bir ihtimamla yetiştirildi ve devrin en mümtaz âlimleri elinde tahsil gördü. İslâmî ilimlerde, fıkıh âlimi derecesinde bilgisi vardı. İlm-i nücuma vukufu olduğu da bilinmektedir. Yedi yaşında iken, Hadım Ali Paşa nezaretinde
Amasya sancak beyi tayin edildi. Şehzâde Bayezid, Amasya'da yüksek seviyede devlet vazifelilerinden ilmini artırıp, idarecilik bilgilerini geliştirdi. Orada bulunan büyük âlimlerden ilim tahsil etti. Ve nihayet babasının vefâtı üzerine 1481 yılında padişah oldu.