Türkiye'nin Ukrayna konusunda veto hakkı var

Haber7 yazarı Taha Dağlı'nın "NATO-Ukrayna denklemi neden hep Türkiye üzerinden okunuyor?" adlı köşe yazısının tamamı;

"Karadeniz'deki gerilimde hep NATO konuşuluyor. NATO ve karşısında Rusya olunca da gündeme gelen soru şu, "Türkiye ikisinin arasında sıkışır mı?"

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky'nin Türkiye ziyareti sonrası Ukrayna tarafı, ısrarla bir konuyu vurgulayıp, durdu. Denildi ki, "Ukrayna'nın NATO üyeliğine destek veren Türkiye'ye çok teşekkür ediyoruz."

Ukrayna'ya kalsa, Türkiye ile stratejik ortaklar. Bunu defalarca söylediler. Ama Türkiye "Ukrayna bizim stratejik ortağımızdır" demedi. Evet çok iyi ilişkilerimiz var ama stratejik ortaklık başka bir şey.

Kremlin'de siyasiler de medya da Zelensky'nin ziyaretini sıkı sıkıya takip etti.
Rus medyasında genel kanı şu yöndeydi, "Türkiye, Ukrayna'nın NATO üyeliğini destekliyor."

Türkiye resmen böyle bir girişimde bulunmadı. Ama ortaya çıkan manzara böyleydi.
Belli ki Rusya söylenmemiş olsa da bazı şeylerin yalanlanmamasından dolayı genel bir kanaat çerçevesi içerisinde Ukrayna'nın NATO üyeliği üzerinden Türkiye'den Rusya'ya bir mesaj verildiği kanısına vardı.
Tabi Kırım'ın ilhak edilmesi meselesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ısrarlı tutumu da bu mesaja dahildi.
Biz hep Türkiye'yi konuşuyoruz ya da birileri hep NATO-Rusya-Ukrayna üçgenini Türkiye'ye bağlama ihtiyacı hissediyor. Ne de olsa Türkiye ile Rusya'nın yakın ilişkileri var, bu tamamen bozulursa bu durum ABD'nin işine yarayacak.

ABD yönetimi son 2 aydır Rusya'ya yönelik tahdit politikası uyguluyor.
Rusya'yı çevrelemeye çalışırken, Türkiye'nin de o çemberin içinde kaldığını da görmekteyiz.
Öncelikli hedefleri Rusya ve hatta Putin ama bu yapılırken doğal olarak Türkiye'ye yönelik bir çevreleme politikasının da ortaya çıktığı aşikar.

Ukrayna, NATO üyesi olmak istiyor.
NATO ittifakına katılırsa, Rusya ile de savaşırsa, bu savaşın NATO-Rusya savaşı olmasının önü açılmış olacak. Peki bu o kadar kolay mı?

Mesela Türkiye veto ederse, Ukrayna ya da Gürcistan NATO'ya giremez.
Rumlar da girmeye niyetli. Ancak Türkiye'nin veto hakkından dolayı bu konu masaya bile getirilmiyor.

Aslında Ukrayna'nın NATO üyeliği sadece Türkiye'ye endekslenmemeli.
Almanya'ya da bir bakılmalı.
Onların da Rusya ile yakınlığı var.
Ukrayna'yı da destekliyorlar.
Ama konu "ya o, ya bu" seçim dayatmasına giderse, Almanya ve hatta Fransa dahi Ukrayna'nın NATO üyeliğini veto edebilir.

Ukrayna NATO'ya üye olmadan, Karadeniz'de savaş çıkarsa NATO buna dahil olur mu?
Teknik olarak bu mümkün.
Ama ittifakın oy birliği lazım.
Yani bir üye veto ederse o zaman 5. Madde işletilemiyor, Ukrayna NATO üyesi olmadığından NATO'nun sözlü ortak tanımıyla sınırlı kalarak, Ukrayna için hep birlikte bir savaşa girilmemiş olunuyor.

Geçen hafta böyle bir tartışma ortaya atılmıştı.
Ukrayna'yı Rus tehdidine karşı koruma amaçlı "Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Gücü" komutası Türkiye'de.
NATO Brüksel'den Ankara'ya bu komuta çerçevesinde bir emir verir ve "git Rusya'ya karşı Ukrayna'yı koru" derse yani "savaş" derse, Türkiye buna mecbur kalabilir, diye bir iddia ortaya atıldı.

Emekli asker ve diplomasi tarihçisi Prof. Ragıp Kutay Karaca'ya bu soruyu sordum.
NATO'nun Türkiye'ye böyle bir emir verme lüksünün olmadığını verse bile Türkiye'nin bu emre uymama hakkının olduğunu kesin bir dille izah etti.

Netice itibariyle Türkiye, her geçen gün kızışan bir denklemin ortasında duruyor.
Ukrayna ile Rusya'nın arasındaki gerilimin ortasında Türkiye'yi tek başına bırakmaya çalışan birileri var.

24 Kasım 2015'teki uçak krizinde ortaya çıkan bir Türkiye-Rusya tablosu amaçlanıyor.
Türkiye'yi iki arada bir derede bırakıp, hata yapmaya sürüklemeye gayret ediyorlar.

Türkiye her iki tarafla da arası iyi olan bir ülke.
Birileri dayatıyor diye bu ikisi arasında seçim yapmaz.
Bir karar verirse bu kendi iradesi ve ülke menfaatleri çerçevesinde olur.
Dahası Türkiye Ukrayna ile Rusya'yı savaştırma ihtimalinden ziyade ikisi arasındaki gerilimi düşürecek, arabuluculuk yapabilecek pozisyona sahip olan tek ülke.
Herkes savaş tam tamları çalarken, Türkiye tansiyonun düşürülmesinde başrol oynarsa da kimse şaşırmamalı."