Kıdem tazminatında önemli gelişme

İş akdinin anlaşmalı feshi durumunda ödenen tazminattan vergi alınıp alınmayacağına ilişkin tartışma sona eriyor. Yıllık kıdem tazminatı tavanını (2018 için 5001 TL) aşmayan ödemeler için vergi alınmayacak. Kamuda çalışan 4/B ve 4/C’li çalışanlara, işin sona ermesinin ardından tazminatları üzerinden daha önce kesilen gelir vergisi iade edilecek. İş akdiyle çalışanlar 15 yıl sigorta 3600 gün prim koşulunu yerine getirerek istifa ettiklerinde, emekli olduklarında, askere gittiklerinde, kadın işçiler evlendiklerinde kıdem tazminatı alabiliyor. İşveren haksız yere işten attığında da kıdem tazminatı ödeniyor. Kıdem tazminatında, binde 7.59 oranındaki damga vergisi dışında vergi kesintisi yapılmıyor. Çalışılan her yıl için, kıdem tazminatına esas ücret üzerinden damga vergisi düşüldükten sonra kalan tutar ödeniyor.

KIDEM TAZMİNATINDAKİ UYGULAMAYA AYNEN DEVAM

İşçi ve işverenin karşılıklı anlaşarak iş akdini feshetmesi durumunda kıdem tazminatından farklı ödemeler söz konusu olabiliyor. “Karşılıklı sonlandırma” sözleşmesi veya “ikale” sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar ile iş kaybı tazminatı, iş sonu tazminatı, iş güvencesi tazminatı gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımların vergiye tabi olup olmadığı konusunda belirsizlik yaşanıyor. Maliye Bakanlığı’nın bu konuya ilişkin özelgeleri bulunmasına rağmen, tartışmalar bitmiyor. Konuyla ilgili belirsizliği sona erdirmek amacıyla geçen ay yayımlanan torba yasayla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na hüküm eklendi. Yasada yapılan değişikliğin nasıl uygulanacağına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılındı. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, bununla ilgili tebliğ taslağı hazırladı. Tebliğin kısa süre içinde yayımlanması bekleniyor. Tebliğ taslağına göre, 1475 sayılı İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu çerçevesinde ödenmesi gereken kıdem tazminatları ile 5953 sayılı Basın İş Kanunu uyarınca yapılan ve çalışanın son brüt ücreti üzerinden ödenen 24 aylık tutarı aşmayan kıdem tazminatları, daha önce olduğu gibi gelir vergisinden muaf tutulacak. 1475 ve 854 sayılı kanunlar uyarınca ödenen kıdem tazminatlarında memur maaş katsayısına bağlı olarak her yıl değişen tavan uygulanıyor.

2018 yılında uygulanan kıdem tazminatı tavanı 5.001.76 TL. Söz konusu iki kanun uyarınca tavana kadar ödenen kıdem tazminatları, gelir vergisinden muaf olacak. Tavanı aşan ödemeler ise “ücret” kapsamında değerlendirilerek vergilendirilecek. Örneğin, 1475 sayılı kanuna tabi bir çalışan 10 yıllık hizmeti karşılığı 40 bin lira tazminat alırsa, kıdem tazminatının tamamı gelir vergisinden istisna edilecek. Buna karşılık, 854 sayılı kanuna tabi olarak 20 yıl çalışana 7 bin 500 liralık brüt ücreti üzerinden 150 bin lira kıdem tazminatı ödenirse, bunun 100 bin 35.20 TL’si vergiden istisna tutulurken, 49 bin 964.80 TL’lik kısmından gelir vergisi alınacak. 5953 sayılı yasaya tabi olarak 30 yıl çalışan kişiye 10 bin liralık brüt ücreti üzerinden 300 bin lira kıdem tazminatı

ödenmesi durumunda ise kıdem tazminatının 24 aylığa karşılık gelen kısmı olan 240 bin lira gelir vergisinden istisna edilecek. Kalan 60 bin liralık kısımdan gelir vergisi alınacak.

ANLAŞMALI FESİHTE KIDEM TAZMİNATI TAVANI KRİTERİ

1475 ve 854 sayılı yasalara tabi çalışanlara kıdem tazminatı tavanını aşan ödemeler ile 5953 sayılı yasaya tabi çalışanlara 24 aylık brüt ücretlerini aşan ödemeler gelir vergisine tabi tutulacak. Örneğin, 1475 sayılı İş Kanunu kapsamında 10 yıl çalıştıktan sonra anlaşmalı olarak ayrılan kişiye kıdem tazminatına esas ücreti üzerinden 30 bin TL kıdem tazminatına ilave olarak, 50 bin lira da iş güvencesi tazminatı ödenmişse, bunun 50 bin 17 TL’sinden vergi alınmayacak, kalan 29 bin 982.40 TL’lik kısmından vergi alınacak. 854 sayılı Deniz İş Kanunu’na tabi olarak 10 yıl çalıştıktan sonra ikale sözleşmesi ile şubat ayında işten ayrılan kişiye işvereni tarafından 55 bin lira iş kaybı ödenmiş, ayrıca kıdem tazminatı ödenmemişse bu paranın 4 bin 982.40 liralık kısmı için vergi ödenecek.

CEO’ya ‘rakip firmada çalışmama tazminatı’ da vergiye tabi

İstanbul Vergi Dairesi’nden özelge ile açıklama talep eden bir şirket, edindiği bilgi ve tecrübeyi rakip veya kendi kuracağı bir işletmede kullanarak zarar vermesini önlemek amacıyla iş akdi feshedilen üst düzey yöneticisine, rakip bir işletmede çalışamayacağı veya rakip bir işletme açamayacağına dair sözleşme yaptığını, bu kapsamda yapacağı ödeme için vergi kesintisi yapılıp yapılamayacağını sordu. Özelgede, vergi alınmayacak ödemelerin Gelir Vergisi Kanunu’nun 25. maddesinin 7 numaralı bendinde sayıldığı vurgulandı. “Rekabet yasağının” Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlendiğine dikkat çekilen özelgede, iş akdi feshedilen üst düzey yöneticilere “rekabet yasağı” çerçevesinde yapılan ödemelerin ücret olarak kabul edilmesi ve bu ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi stopajı yapılması gerektiği belirtildi. Rekabet yasağı çerçevesindeki ödemelerde vergi uygulaması, yasa değişikliğinden sonra da aynen devam edecek.

GELİR VERGİSİ % 15-35 ARASINDA ÖDENİYOR

Ücretlilerin 2018 takvim yılı gelirlerinde uygulanan gelir vergisi oranları şöyle: 
14.800 TL’ye kadar 15 
34.000 TL’nin 14.800 TL’si için 2.220 TL, fazlası 20 
120.000 TL’nin 34.000 TL’si için 6.060 TL, fazlası 27 
120.000 TL’den fazlasının 120.000 TL’si için 29.280 TL, fazlası 35 
Not: Vergi oranının hesabında, yıl içinde elde edilen ücret gelirleri de dikkate alınıyor.