57 bin tutukluya tahliye olma umudu

Cezaevlerinde tutuklu bulunan 57 bin 171 kişi, bugün yürürlüğe giren ve tutukluluk sürelerini belirleyen Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) 102. maddesi kapsamında tahliye olmayı bekliyor.

5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun, 2005'de yürürlüğe girdi. Ancak Kanun'un 12. maddesiyle, CMK'nın tutukluluk sürelerini belirleyen maddesinin 31 Aralık 2010'da yürürlüğe gireceği hükme bağlandı.

CMK'nın bugün yürürlüğe giren 102'nci maddesinde, ''Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok bir yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek altı ay daha uzatılabilir. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi en çok iki yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam üç yılı geçemez'' ibareleri yer alıyor.

Bu hükümlere göre, mahkemeler bu maddede belirlenen azami tutukluluk süresini aşan tutukluları bugünden itibaren tahliye edebilecek.

Ancak ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde tutukluluk süresinin ne kadar hesaplanacağı konusunda farklı fikirler var. Bazı hukukçular tutukluluk süresini 4 yıl, bazı hukukçular ise 10 yıl olarak hesaplıyor.

Bu konuda son sözü Yargıtay'ın söylemesi bekleniyor. Terör suçlarına bakan Yargıtay 9. Ceza Dairesi, ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda tutukluluk süresiyle ilgili hangi hesabın doğru olduğunu önümüzdeki hafta içinde karara bağlayacak. Yargıtay'ın bu kararı, diğer mahkemeler açısından da örnek teşkil edecek.

-TUTUKLULUK SÜRELERİNİ KISALTAN MADDENİN BUGÜNDEN İTİBAREN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ NEDENİYLE UZUN SÜREDİR TUTUKLU BULUNAN BAZI SANIKLARIN AVUKATLARI, MAHKEMELERE BAŞVURARAK MÜVEKKİLLERİNİN TAHLİYESİNİ İSTEDİ

Tutukluluk sürelerini kısaltan 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 102. maddesinin bugünden itibaren yürürlüğe girmesi dolayısıyla uzun süredir tutuklu bulunan bazı sanıkların avukatları, müvekkillerinin bu madde kapsamında tahliye edilmeleri için mahkemelere başvurdu.

Beşiktaş'taki İstanbul Adliyesine gelen kimi sanık avukatları Hatip Mercan ve Ali Rıza Dizdar, bugün yürürlüğe giren CMK'nın 102. maddesi kapsamında tutuklu müvekkillerinin serbest bırakılması için İstanbul 9 ve 10. ağır ceza mahkemelerine tahliye talepli dilekçelerini verdi.

Dizdar, İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinde ''organize suç örgütü kurucuları'' iddiasıyla yargılanan Sedat ve Vedat Şahin kardeşler için verdiği dilekçede, söz konusu maddenin hakimlere tutukluluk süresi için bir sınır getirdiği, mahkemelerin ayda bir incelenecek tutukluluk süresi dışında bu yeni düzenlemede tutukluluk süresine uymak zorunda oldukları, tutukluluk süresinin ağır ceza mahkemelerinin dışındaki suçlarda 1, ağır ceza mahkemelerinde ise 2 yıl olduğu ifade edildi.

Dilekçede, 2005 yılı Eylül ayından bu yana tutuklu olan sanıklar Sedat ve Vedat Şahin kardeşlerin yeni madde kapsamında tahliye edilmeleri istendi.

İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesinde ''uyuşturucu kaçakçılığı yaptığı'' iddiasıyla tutuklu yargılanan Urfi Çetinkaya'nın avukatı Hatip Mercan da mahkemeye verdiği dilekçede, 9 Kasım 2003 tarihinden itibaren tutuklu bulunan Çetinkaya'nın CMK'nın 102. maddesi kapsamında serbest bırakılmasını istedi.

Müvekkilin tutukluluk süresinin 7 yıl 1 ay 25 gün olduğu vurgulanan dilekçede, ''CMK'nın 102. maddesi, tutukluluk süresini müsnet suç itibariyle uzatma süresi dahil 2 ve 3 yıl olmak üzere en çok 5 yıl olacağını düzenlemiştir. Oysa müvekkilin tutuklulukta geçirdiği süre, uzatma süresi dahil en çok tutukluluk süresinden 2 yıl 1 ay 25 gün fazladır'' denildi.

-CMK'NIN 102. MADDESİ-

Tutukluluk sürelerini düzenleyen ve bugün yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 102. maddesi şöyle:

''Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok bir yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek 6 ay daha uzatılabilir. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi en çok 2 yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam 3 yılı geçemez. Bu maddede öngörülen uzatma kararları, cumhuriyet savcısının, şüpheli veya sanık ile müdafinin görüşleri alındıktan sonra verilir.''

Bu maddeyle birlikte değerlendirilen CMK'nın terör suçlarını düzenleyen 252. maddesinde de ''Kanunda öngörülen tutuklama süresi, devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine ve milli savunmaya karşı suçlar ile devlet sırlarına karşı suçlarda 2 kat olarak uygulanır' ifadesi yer alıyor.