Biontech mi Sinovac mı daha iyi? Koronavirüs aşısının yan etkileri neler? Aşı yapılan kolda ağrı...

Yaş ve meslek gruplarına göre kademeli olarak uygulanan Sinovac ve BioNTech aşıları ülkemizde hızla uygulanmaya devam ediyor. Randevu esnasın tercih hakkı sunulan Sinovac ve BioNTech aşı tercihini neye göre yapacaklarını vatandaşlar merak ediyor. İşte Sinovac ve BioNTech aşılarına ilişkin merak edilen detaylar...

ABONE OL
GİRİŞ 15.06.2021 11:11 GÜNCELLEME 15.06.2021 11:18 YAŞAM
Biontech mi Sinovac mı daha iyi? Koronavirüs aşısının yan etkileri neler? Aşı yapılan kolda ağrı...

Ülkemizde Koronavirüs ile mücadele için aşılama tüm hızı ile devam ediyor. Çin'in Sinovac aşısı ile Alman BioNTech aşısı birçok hastane ve aşı merkezlerinde uygulanıyor. Yaş ve meslek gruplarına göre kademeli olarak uygulanan Sinovac ve BioNTech aşıları tercih edebiliyor. Şimdi ise vatandaşlar aşı olmadan önce hangi aşının daha iyi olduğunu araştırıyor? Peki hangi aşı daha etkili, yan etkileri neler? İşte merak edilen soruların cevapları...

BioNTech Aşısı Mi Sinovac Aşısı Mı Daha İyi?

Aşı randevusu almak isteyenlere Sinovac veya BioNTech aşılarından hangisi için randevu almak istediği soruluyor. İşte randevu almadan önce iki aşı hakkında bilinmesi gerekenler;

BioNTech Aşısının İçerik Detayı

Pfizer-BioNTech tarafından üretilen COVID-19 aşısı, 16 yaş ve üzeri bireylere yapılmak üzere, 11 Aralık 2020'de acil kullanım onayı alan bir aşıdır. Biontech aşısı mrna (mesajcı rna) tabanlı aşıdır. Hücrelerinize koronavirüsün ‘’spike’’ adı verilen proteinin, nasıl yapılacağına dair talimatları verir. Bağışıklık sisteminiz bu proteini yabancı olarak algılar ve buna karşı antikorlar da dahil olmak üzere bir tepki geliştirir.

BioNTech Aşısının Etkinlik Seviyesi Nedir?

Pfizer/BioNTech Covid-19 aşısının etkinlik oranı Kasım ayında 44 bin kişi üzerinde yapılan klinik araştırmalar sonucu yüzde 95 olarak açıklanmıştı. 1 Nisan tarihinde Pfizer ve BioNTech'ten yapılan ortak açıklamayla aşının etkinlik oranı yüzde 91,3 olarak güncellendi. 

Biontech Yan Etkileri

Çalışmalar sırasında yakından izlenen çok sayıda kişiye dayanarak, hasta güvenlik profili, yan etkiler açısından çok başarılı bulunmuştur. Biontech aşısının yan etkileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Enjeksiyon Yapılan Çevrede Ağrı

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı, kişiye 3 hafta arayla iki doz halinde uygulanır. Bugüne kadar, devam eden bir faz 3 klinik deneye kayıtlı 37.586 katılımcıdan aşıyla ilgili güvenlik verileri toplanmıştır. Aşının en sık bildirilen yan etkisi, enjeksiyon bölgesine ait reaksiyondur. Bu tür reaksiyonlar aşının enjekte edildiği bölgede bazı ağrılara ve başka semptomlara neden olabilir. Bazen enjeksiyon bölgesinde biraz kızarıklık, biraz sıcaklık, hafif şişlik veya sertlik gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz. Bu aşılara ait çok tipik bir durumdur. Böyle semptomlarda hassaslaşabilirsiniz ve kolunuzu hareket ettirirken acı duyabilirsiniz. Enjeksiyon bölgesinde görülen reaksiyonlar, aşıyı alan katılımcıların %84'ü tarafından bildirilmiştir.

Cilt Reaksiyonları

Nadir olarak, insanların aşı olduktan sonra cilt reaksiyonları geliştirdiği görülür. Bu tür reaksiyonlar, enjeksiyon bölgesi çevresinde döküntüler, büyük kırmızı lekeler ve diğer cilt semptomları şeklinde görülür. Araştırmacılar, bu tür semptomların gecikmiş bir alerjik reaksiyondan kaynaklandığına dair kanıtlar bulmuşlardır. Reaksiyonlar genellikle enjeksiyon bölgesinin etrafındaki alanla sınırlı kalır ve ciddi olarak seyretmez. Semptomlar 2 ila 11 gün içinde kaybolur.

Yorgunluk, Baş Ve Kas Ağrısı

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısının yaygın olarak bildirilen diğer yan etkileri arasında yorgunluk, baş ağrısı ve kas ağrısı sayılır. Yorgunluk, aşı olan araştırma deneklerinin kabaca %63'ü tarafından rapor edilmiştir. Baş ağrısı ve kas ağrısı ise araştırma deneklerinin sırasıyla %55 ve 38'ini etkilemiştir. Çoğu durumda, bu semptomlar hafif olarak seyretmiştir ve 1 gün içinde kaybolmuştur. Daha az sayıda katılımcı, aşılamadan sonra titreme, eklem ağrısı veya ateş semptomlarını bildirmiştir. Katılımcıların aşının ikinci dozunu almasının ardından, bu tür semptomları bildirme olasılıkları daha yüksektir.

Ciddi semptomların görülmesi nadirdir. Aşıyı ve plaseboyu aynı şekilde alan kişiler arasında bildirilen ciddi yan etki oranı %0,5'ten azdır ve iki grup arasında önemli bir fark bulunmamıştır. Aşı alan katılımcılarda dört yüz felci vakası rapor edilirken, plasebo alanlarda hiçbir vaka bildirilmemiştir. Ancak bu dört vaka, genel popülasyondaki yüz felci oranı ile tutarlılık gösterir. Başka bir deyişle, yüz felcine Biontech aşısının neden olduğuna dair net bir kanıt bulunmamaktadır.
Aşılara karşı şiddetli alerjik reaksiyonlar çok nadirdir, ancak bunlar aynı zamanda olasıdır. FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) ilk doz Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısına veya içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı şiddetli alerjik reaksiyon gösteren kişilerin aşı olmamasını tavsiye etmektedir.

Sinovac Aşısının İçerik Detayı

Pekin merkezli Sinovac ilaç şirketi tarafından üretilen CoronaVac eski bir aşı üretim tekniği olan inaktif virüs yöntemi ile üretildi.

Eski bir yöntem olan inaktif virüs tekniğinde, enfekte etme özelliğini yitirmiş virüsün enjekte edilmesi suretiyle, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedefleniyor.

Sinovac Aşısının Etkinliği

Sinovac firması tarafından üretilen Coronavac adlı aşı, Çin’de kullanımı onaylanmış olan ve Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı 10’dan fazla ülkede acil kullanım için onaylanmış bir aşı türüdür. Aşının etkinliğine ilişkin Brezilya’da yapılan bir çalışmada semptomları olan veya olmayan kişiler arasında aşının başarı oranı %50,65 olarak tespit edilmiştir. Bununla birlikte Türkiye’de yapılan araştırma sonucunda ise semptomları olan Covid-19 enfeksiyonundan korunmada Sinovac aşısının %91,25 oranında başarı gösterdiği görülmüştür. Aşı uygulaması ile birlikte antijen olarak vücuda verilen zayıflatılmış ve etkisiz hale getirilmiş Covid-19 virüslerine karşı vücut bağışıklık sistemi tarafından T ve B lenfositleri üretilir. Bu hücreler hastalık etkeni olan antijenleri yok eder ve bunlara karşı bağışıklık geliştirilmiş olur. Covid-19 etkenine karşı belirli bir miktarda koruma sağladığı bilinse de Coronavac da dahil olmak üzere hiçbir aşının ne kadar süre ile koruma sağladığı henüz bilinmemektedir. Eldeki bulgulara göre bakıldığında bağışıklığın aylar içerisinde azalarak bir süre sonra yok olduğu düşünülse de bu konudaki araştırmalar halen sürdürülmektedir.

Sinovac Aşısı İçeriği

Ülkemizde ve dünyada yaygın olarak Çin aşısı şeklinde bilinen Sinovac, viral vektör tabanlı bir aşı türüdür. Viral vektör tabanlı aşılarda zayıflatılarak etkisiz hale getirilmiş, hastalık yapma yeteneği bulunmayan virüsler vücuda verilir ve vücudun bunlara karşı antikor üretmesi sağlanır. Bu teknikle geliştirilen diğer Covid-19 aşıları arasında Astrazeneca, Sputnik V ve Sinopharm yer alır. Sinovac aşısı içeriği çeşitli bileşenlerden oluşur ve bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Antijen: Viral vektör tabanlı bir aşı olan Sinovac aşısında aktif bileşen olarak etkisiz hale getirilmiş Covid-19 virüsleri yer alır. Bu virüsler hastalık yapma yeteneğini kaybetmiş olduğundan vücut açısından enfeksiyon riski oluşturmaz. Fakat antijen olarak algılanması nedeniyle vücut tarafından antikor üretimi gerçekleştirilir ve bu sayede bağışıklık gelişir.

Alüminyum hidroksit: Adjuvan (yardımcı) madde olarak aşıların içerisinde çok uzun yıllardır kullanılan alüminyum hidroksit, aşı içeriğindeki virüslere karşı vücudun verdiği yanıtın artırılmasını sağlar.

Sodyum klorür: Tuz olarak da adlandırabileceğimiz sodyum klorür, aşının yoğunluğunu vücut sıvılarına uygun şekilde ayarlayarak en iyi şekilde yayılmasını sağlar.

Sodyum hidroksit: Aşı içeriğinin uzun süre saklanabilmesi için gerekli pH dengesinin ayarlanmasını sağlar.

Monosodyum ve disodyum hidrojen sülfat: Aşının antijenik özelliğini kaybetmemesi için kullanılan maddelerdir.

Su: Aşı içeriğindeki maddeler su içerisinde çözülerek vücuda enjekte edilir.

Sinovac Yan Etkileri

Sinovac aşısının yapılan faz 1 ve faz 2 çalışmalarında herhangi bir ciddi yan etki saptanmamıştır. Bununla birlikte hafif ve orta şiddetli bazı yan etkilerin görülmesi olasıdır. Herkeste görülmemekle birlikte bazı kişilerde gelişebilecek aşı sonrası Sinovac yan etkileri arasında şunlar yer alır:

  • Ateş

  • Aşının yapıldığı kolda ağrı, kızarıklık, şişlik gibi sorunlar

  • Yorgunluk

  • Baş ve vücut ağrıları

  • Titreme

  • İshal

Bu yan etkiler hemen tüm aşı türlerinde görülebilecek, genellikle birkaç günden daha kısa süren ve hafif-orta şiddetli sorunlardır. Yine de herhangi bir ani reaksiyon gelişme olasılığına karşı aşı yapılan kişilerin 15-30 dakika gibi bir süre boyunca bulunduğu sağlık kuruluşundan ayrılmaması gerekir. Alerjik reaksiyon ve anafilaksi riski aşılar için oldukça nadir olarak karşılaşılan bir durumdur. Aşının yapılmasının ardından gelişmesi normal olarak değerlendirilen bu yan etkiler, aslında aşının olması gerektiği gibi etki göstererek bağışıklık sistemini harekete geçirmiş olduğu anlamına gelir. Dolayısıyla olumlu bir durum olarak dahi değerlendirilebilir. Fakat yukarıdaki hafif veya orta şiddetteki semptomların haricinde beklenmeyen bir yan etkinin oluşması veya birkaç günden uzun süren semptomların söz konusu olması halinde sağlık kuruluşlarına başvurularak kontrolden geçmekte fayda vardır. Aşı sonrası merak edilen konulardan bir tanesi koronavirüse yakalanma olasılığının olup olmamasıdır. Yapılan çalışmalar aşı olan kişilerde koronavirüse yakalanma olasılığının büyük ölçüde azaldığını, buna rağmen hastalığa yakalanan kişilerde ise enfeksiyonun hafif belirtilerle atlatıldığı ve yoğun bakım ihtiyacının oluşmadığını göstermektedir. Fakat yeniden enfeksiyona yakalanma ve hastalık etkenini bulaştırma riski devam ettiğinden maske, mesafe ve hijyen kurallarına aşı sonrasında da aynı şekilde dikkat edilmelidir. Uzun vadeli yan etkiler konusunda halen bilimsel çalışmalar yürütülmeye devam etse de henüz elde edilen çalışmalar içerisinde herhangi bir ciddi yan etki raporlanmamıştır. Şu anda dünya genelinde uygulanan aşılar içerisinde canlı aşı yoktur; dolayısıyla aşı içeriğindeki antijenlerin aşı olan kişilerde hastalığa yol açma olasılığından söz edilemez. Sinovac aşısı içeriğinde bulunan etkisiz hale getirilmiş virüsler enfeksiyon oluşturma yeteneğine sahip değildir. Bu nedenle aşı sonrasında hissedilebilecek yan etkiler hastalığa yakalanma şeklinde yorumlanmamalıdır.