Kayıplar aranırken vicdanlar suskun

Srebrenitsa Katliamı'nın üzerinden 20 yıl geçti. Bölgede bugüne kadar 130 toplu mezar bulundu. 1995'teki katliamda öldürülen 8 bin 372 kişiden 7 bininin cesedine ya da ceset parçalarına ulaşıldı. 1372 kişi ise hâlâ kayıp. Tüm Bosna'da ise kayıpların sayısı 7 bini buluyor. 

Bölgede en son 2012 yılında akü fabrikasının yakınlarında beş kişinin cesedinin bulunduğu bir toplu mezar ortaya çıkarıldı. Aralarından biri bebekti. Doğrudan katledilmeseler de ilaçsızlık, doğum sonrasındaki olumsuz koşullar gibi nedenlerle öldükleri belirlendi.

Kayıpların bulunması için katlimın bizzat failleri veya tanık olanların bilgisine ihtiyaç var. Ancak bu kişiler bilgileri, özellikle de kamuoyuna açık bir şekilde paylaşmayı reddediyor. Bosna-Hersek Kayıp Arama Enstitüsü Sözcüsü Leyla Çengiç, “Vicdanları yok söylemeye. Toplu ve bireysel mezarlar hakkında bilgi sahibi olanlar, ana sebep olarak vicdan eksikliğinden bilgiyi paylaşmıyor” diyor.

2013 yılında 435 ceset parçasının bulunduğu, ülkenin kuzeyindeki Tomaşitsa toplu mezarının yeri hakkındaki bilgi eski bir Sırp Cumhuriyeti askeri tarafından verildi. Bölge halkının da uzun yıllar bildiklerini gizlediğini ifade eden Çengiç, “1992 yılında kamyonlarla insanlar getirilirken sokaklardan kan akıyordu. Toprağın altında o kadar insanın yattığını biliyorsun ama söylemeye vicdanın yok” şeklinde konuşuyor.