Lavanta hayatını değiştirdi

Adana'da tarımla hiç ilgisi olmamasına rağmen hazırladığı projeyle Türkiye birincisi seçilen 36 yaşındaki Yeliz Tok, 5  dönüm alanda lavanta yetiştirmeye başladı.

Ev hanımı olarak yaşamını sürdüren Tok, geçen yıl ziraat mühendisi  olan kız kardeşinin yönlendirmesiyle Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Eğitim  Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığınca desteklenen Tarımda Genç Girişimci  Kadınlar Güçleniyor programına katıldı.

Bugüne kadar hiçbir tarımsal faaliyette bulunmamış, tarla veya bahçe  işiyle uğraşmamış olan Tok, program kapsamında eğitimlere katıldı. Eğitimler  süresince 'Acaba ne yapabilirim?' düşüncesini taşıyan Tok'a, daha önce boş  zamanlarını geçirmek, ev bütçesine katkıda bulunmak için hazırladığı küçük  lavanta keseleri esin kaynağı oldu.

Program kapsamında sadece meyve, sebze, hayvancılık değil çiçek  konusunda da proje hazırlanabileceğini öğrenen Tok, esin kaynağı lavantaları  kullanarak "kadınların herbirinin kelebek" olduğu düşüncesiyle "Lavanta Kokulu  Kelebekler" adlı lavanta yetiştirme projesi hazırladı.

Projesiyle hiç beklemediği halde Türkiye birincisi seçilen Tok, aldığı  yaklaşık 40 bin liralık ödül ile eşinin ailesine ait boş arazide 5 dönümlük  alanda lavanta yetiştirmeye başladı.

İHRACAT YAPMAYI DÜŞÜNÜYOR

İlk yıl biyolojik özelliği nedeniyle hiçbir ürün vermemesi beklenen bahçeden 20 kilo kuru lavanta tohumu elde eden Tok, en azından bunları  değerlendirmek için lavanta keseleri yapıp satıyor. İlk yıldan elde edilen bu  yüksek miktar Tok'u, gelecek yıllar için de ümitlendiriyor. Tok, gelecek birkaç yıldan sonra elde edilecek büyük hasatlarla işini çok daha geliştirmeyi, hatta ihracat yapmayı düşünüyor.

Tok, AA muhabirine, ev hanımı olarak yaşamını sürdürürken, güzel  kokusu nedeniyle çamaşır dolaplarına, uyurken rahatlatıcı özelliği nedeniyle de  yastık altlarına yerleştirilen nakışlı lavanta keseleri yaptığını belirtti.

Ziraat mühendisi kız kardeşinin kendisini Bakanlığın tarımda genç  kadınları desteklediğine dair programa yönlendirdiğini, "En azından bir şeyler  öğrenirim" düşüncesiyle eğitimlere katıldığını anlatan Tok, şöyle devam etti:

TÜRKİYE BİRİNCİSİ SEÇİLDİ

"Orada genelde katılan kadın girişimciler, zaten tarım ve hayvancılıkla uğraşan insanlardı. Hepsi programa katılmadan önce zaten akıllarında ne yapacaklarını belirlemişlerdi. Fakat ben hiç böyle işlerle uğraşmadığım için hayatımda ne tarım ne de hayvancılıkla ilgilenmediğim için bilmiyordum. Eğitimler sınasında evde kendi çapımda yaptığım lavantalı nakış keseleri hazırlarken 'Bu çiçeği neden kendim yetiştirmeyeyim?', 'Kendi ürettiğim lavanta keselere nakış işlemelerine devam edeyim' diye düşünürken böyle bir işe giriştik. Biraz araştırmayla da lavantanın Adana'da yetiştirilebileceğini öğrendim. Şimdi kendi yetiştirdiğimiz lavanta çiçekleriyle süslemelerimize devam  ediyoruz."

Tok, hazırladığı projeden hiç beklemediği halde önce Adana sonra Türkiye birincisi seçilerek para ödülü kazandığını anlattı.

Ödül parasıyla eşinin ailesine ait, tarımda hiç kullanılmamış boş bir araziye 5 dönüm kadar lavanta bahçesi kurduğunu anlatan Tok, "İşe yeni  başladığımız için tarımsal makineler, lavanta tohumunu çıkarmak için makineler,  çevre düzenlenmesi, çit çekmek gibi işlerde paramızı kullandık. Fakat tarlamızın  çiçeklerimizin ilk üç yıla kadar hiçbir getirisi yok. Biz bunu bilerek işe  başladık. 3 yıla kadar da büyük hasat almayacağımız için hiçbir beklenti  içerisine girmiyoruz. 3 yıldan sonra inşallah çok büyük hasat ve gelirler bekliyoruz." dedi.

İLK HASAT UMUT VERDİ

Tok, hiçbir ürün beklememesine rağmen ilk yılda son derece yüksek  sayılabilecek şekilde 20 kilo kuru lavanta tohumu elde ettiğini belirterek,  şunları söyledi:

"Bize ilk yıl lavanta çiçeklerinden hiçbir şey beklemememizi, sadece  bir iki tane koklamak için çiçekler görebileceğimizi söylediler. Fakat biz  beklediğimizin çok çok üstünde güzel miktar olarak çiçekler gördük. Bu yıl ilk  defa 20 kilo kadar bir lavanta hasadımız oldu. Önümüzdeki yıl bunun 4 katını,  daha sonraki yıl onun da 4 katını bekliyoruz. İnşallah üçüncü yıldan sonra  tonlarca lavantalara sahip olacağız. "

Lavanta tohumlarının normalde aktarlara satıldığını ancak bu yılki  hasadın ilk yıla göre çok yüksek olsa da satılmak için az olduğunu anlatan Tok,  bu nedenle elde ettiği tohumları zaten daha önce yaptığı gibi küçük lavanta  keseleri yaparak değerlendirdiğini belirtti.

Lavanta sayesinde ev hanımlığından halihazırdaki duruma geldiğini  anlatan Tok, şunları söyledi:

"Ben kadınların isteyip de başaramayacağı hiçbir şey olamayacağı  düşünüyorum. Bu işlerden anlamayan ben bile işe başlayıp bir tarım işçisi oldum.  Bu tarlada çapasından tut hasadına kadar her işimi yapabiliyorsam, bir kadının  her şekilde istediği her işi yapabileceğini ve her kadının kendi işinin patronu  olması gerektiğini düşünüyorum. Ben de bu işe başladığımda önce 'Acaba yapabilir  miyim?' diye başladım. Fakat şu an kendi işimin patronu oldum bile. Şu an çalışan  işçilerim var ve daha da büyüyeceğime inanıyorum."