İnternetin zehirli elma şekeri

Siber güvenlik duayenlerinden Murat Lostar’la internette güvenli bir ortam yaratmak için neler yapılabileceği konusunda görüştük

İnternetin hayatımızda olmadığı zamanlarda çocuklar bol bol sokakta oynar, her sokağa çıkışlarında bir tembih listesi onları beklerdi: Şuralara gitme, buralara dikkat et, arka sokaklardan geçme, tanımadığın insanlardan bir şey alma... bugün pek çok ebeveyn, çocuklarını sokağa saldıkları gibi internete salıyor. Çocukların göz önünde olması iç rahatlatıyor fakat acaba onlara internetin arka sokakları ve elma şekerli amcaları konusunda yeterince bilgi veriliyor mu? 

Siber güvenlik uzmanları, internetin sokaktan farkı olmadığını, hatta daha fazla güvenlik önleminin alınması gerektiğini söylüyor. Geçen hafta patlak veren “Avataria” skandalı, bunun son çarpıcı örneği. Facebook’ta yer alan ve çocukların da rahatça girebildiği Oyun, bir Ekşi Sözlük üyesinin çocuğuna musallat olan kötü niyetli kullanıcıyı ifşa etmesiyle gündeme geldi. Canlı karakterlerin birbirine ilişki teklif edip yatağa dahi girebildikleri oyunun çocuk istismarına olanak verdiği fark edildi. 

Anne-babaların çocuklarının online güvenliği konusunda paniğe kapılmadan önce yapabileceği pek çok şey bulunuyor. Dikkatli olunduğunda onlara güvenli bir ortam yaratmak mümkün. Türkiye’nin siber güvenlik duayenlerinden Murat Lostar’la neler yapılabileceği üzerine görüştük. Lostar’a göre çocuk istismarı, diğer siber saldırılardan daha yaygın değil. Ancak çok hassas bir konu ve büyük çaba ve dikkat göstermek gerekiyor. 

Çocukları sosyal medyadan ve oyun platformlarından uzak tutmaksa bir çözüm değil, ortaokul öğrencilerini ve daha büyükleri, bilinen ve özellikle sınıf arkadaşlarının çok kullandığı sosyal medya platformlarından uzak tutmamak gerekiyor. Açıklama yapmadan yasaklamak, merakı ve özeni ARTırarak gizlice girmesine neden oluyor. Lostar kötü niyetli kişilerin, özellikle anonim olabilecekleri ve çocuklarla başta sanal ortamda, daha sonra da gerçek hayatta iletişime geçebilecekleri ortamları tercih ettiğini anlatıyor. Günümüzde daha çok Facebook öne çıksa da Periscope, SnapChat gibi görüntülü paylaşım ortamları da kötüye kullanılabiliyor. 

Aşırı korumacı bir tavır çocuklarda tepki yaratabiliyor

Sanal ortama karşı evhamlı ve aşırı korumacı olmak çocuklarda tepki yaratabiliyor, bunun yerine bir pedagoğa danışmak ve sınıf arkadaşlarının ebeveynleriyle düzenli iletişim içinde olmak daha yararlı. Murat Lostar alınabilecek en etkili önlemin çocukları bilinçlendirmek olduğunu savunuyor. Yaşına göre art niyetli yaklaşan birisini nasıl fark edebileceği hakkında fikir vermek, bir sıkıntı veya terslik hissettiğinde gelip anne-babasına korkmadan, çekinmeden anlatabileceği açık bir aile içi iletişim ortamı yaratmak en büyük güvenlik kalkanını oluşturuyor. 

Not: Lostar söz konusu yazılımları ve güvenlik ayarlarını anlatan, ayrıca faydalı ek bilgiler içeren bir blog post’unu haberimize özel olarak hazırladı: www.lostar.com/2016/04/cocuklarimiz-ve-siber-guvenlik.html 

Anne ve babalara  10 güvenli tavsiye

- Çocuğunuzu sohbet odalarında veya paylaşım sitelerinde kişisel bilgilerini paylaşmaması gerektiği konusunda bilgilendirin.

- İnternette oynadığı oyunları öğrenin. Raporlama yazılımıyla, sosyal medya ve oyunlar sırasındaki iletişimini takip edin.

- Sosyal medyaya fotoğraf koymaması konusunda uyarın.

- Çocuğunuzun fotoğraflarını sosyal medyaya koymayın ya da sadece sizin tek tek izin vereceğiniz kısıtlı kişilerin görmesini sağlayın.

- Çocuğunuzun sosyal medya hesaplarını birlikte kontrol edin. Bu hesapları, sadece arkadaşlık kurduğu kişilerin göreceği şekilde ayarlayın.

- Düzenli ve dönemsel olarak arkadaş listelerini kontrol edin. Şüpheli kişiler bulursanız yetkililere haber verin.

- Düzenli olarak internetteki kötü niyetli kişiler ve davranışları hakkında çocuğunuzla sohbet edin. Böyle davranışlar hissettiğinde size bilgi vermesini söyleyin.

- Çocuğunuzun yaşına göre internet servis sağlayıcısından güvenli internet uygulamasını açmayı talep edin.

- Herhangi bir tehlike fark ettiğinizde bunu mutlaka adli ve idari makamlara bildirin.

- Çocuğunuzla açık ve rahat iletişim ortamı yaratın. Herhangi bir rahatsızlığında, suçluluk hissetmeden, saklamadan, size gelip konuyu anlatabilmesini, konuşabilmesini sağlayın. (Bu madde sadece siber tehditler için değil, okulda, serviste, sokakta hatta aile içinde yaşanabilecek kabadayılık ve istismar risklerine karşı da çok önemlidir.)

Sanal ortamı yazılım ve ayarlarla güvenli hale getirebilirsiniz

Çocuğunuza musallat olan birisini fark ettiğinizde önce çocuğunuzla konuşup potansiyel tehlikeleri anlatabilir ve ihbarweb.org.tr üzerinden yetkililere haber verebilirsiniz. Sanal ortamda şüpheli durumlara karşı çocukların ziyaret ettikleri siteleri, iletişimlerini, oyunlarını izleyen ve anne-babalarına raporlayan yazılımlar bulunuyor.

Murat Lostar’ın önerdiği yazılımlar şunlar:

- Net Nanny: Çocukların sosyal medyadaki tüm aktivitelerini uzaktan izleme imkanı sağlıyor.

- PureSIght PC: Çocukları siber zorbalardan, istismarcılardan ve yetişkin içerikli sitelerden koruyor.

- My MobIle Watchdog: Çocukların mobil cihazlarda kimlerle yazıştığını ve yazışma içeriklerini raporluyor.

- Ebeveyn Kontrol Yazılımı: İstenmeyen sitelere girişi ve sakıncalı kelimelerin aranmasını engelliyor. Bilgisayarın ne zaman kullanılacağını kontrol edebiliyor.

- Cep Kontrol: Cep telefonundaki gelen giden arama, SMS, konum bilgisi ve sosyal medya hareketliliğini uzaktan izleme imkanı sağlıyor.