Çocuğunuz 3 yaşında ve hala konuşmuyorsa dikkat! Çocuklarda konuşma geriliği

Çocuğunuz yaşı geçmesine rağmen hala konuşmuyorsa ve ihtiyaçlarını konuşamadan halletme çabası içindeyse konuşma geriliği ile karşı karşıya olabilirsiniz. Bu durumda yapılması gereken çocuğu konuşmaya zorlamak ve baskı uygulamak olmamalıdır. Peki, geç konuşma vak'asıyla karşılaşan ebeveynin tavrı nasıl olmalıdır? Çocuklarda konuşma geriliğini gidermek ve gelişimini hızlandırmak için yapılabilecek egzersizler nelerdir?

Çocuklarda "geç konuşma" problemi nedir ve neden olur?

Normal koşullarda bir bebek; ilk 6 ayında heceleri çıkarmaya ve 12 ayında ise bu heceleri kelime haline getirmeye başlar. 2 yaşında kadar kelimeleri artırmaya ve artık cümle kurmaya başlar. Eğer çocuğunuzdaki konuşma seyri bu doğrultuda gitmiyorsa bir problem var demektir. Çocuklarda düzgün bir şekilde kendini ifade etme konuşma sınırı herkes tarafından az çok bilinen yaş olan 3 yaştır. Kimi zaman çocuklar nesneleri ifade etmek yerine işaret ederek ya da bu, şu diyerek konuşma tembelliği yaşarlar. Bu konuşma problemi ise; konuşma akıcılığı, kelime anlamı ve dağarcığında yetersizlik vs. şeklinde tanımlanır. 

Çocuklarda konuşma geriliği birden fazla nedene bağlı olarak gelişebilir. Çocuklarda görülen bu geç konuşma tıbben; genetik, duygusal, nörolojik ve nöropsikiyatrik problemlere bağlanır. Ancak çocuğundaki bu konuşmama eğilimini gören anne babanın her şeyden evvel çocuğun üzerine getimeden; konuyu araştırmaları ve gerekli muayeneleri aksatmadan yerine getirmeleri gerekir. 

Çocukların geç konuşmasının en genel nedenleri şu şekilde sıralanabilir; 

• İşitme kaybı ve problemi,

• Zeka geriliği,

• Görme sorunu,

• Yaygın gelişimsel gerilir,

• Kronik depresyon,

• Çocukluk çağı psikozları,

• Sık havale ve epilepsi (sara) geçirme,

• Konuşma organları koordinasyonundaki sorunlar,

• Kardeş kıskançlığı,

• Aile faktörü; iki dil kullanan ailelerde sık rastlanır,

• Çocuğun içe kapanık olması ve bir travmaya (kaza vb.) şahit olması,

• Çocuğun çok fazla yalnız kalması ve insanlarla iletişim kurmaması, özellikle 0-3 yaş arası çocukların uzun süre TV izlemesi çocuklarda konuşma geriliğinin başlıca sebepleridir. 

Televizyon izleme ve insanlarla iletişim kuramama; çocukların konuşma geriliği ve akıcı konuşma problemi yaşamalarının en büyük nedenidir. Çünkü çocuk doğayı taklit ederek öğrenir, bu demektir ki anne, baba ve sosyal çevresindeki herkes çocukların sesleri, heceleri ve kelimeleri çıkarmalarında birer örnektir. 

Çocuğunuz 3 yaşında ve hala konuşmuyorsa...

Çocuğu konuşma problemi yaşayan ailelerin yaptıkları iki problemli tepki vardır. Kimi aile böyle bir durumun farkına vardığında; bizim falan akrabada da vardı sonra düzeldi, şeklinde tavır takınırken. Kimi ise, büyük panik yaşayarak bu durumu bir zeka problemine yorarlar. Bu durumu sezinleyen çocuk ise küçük yaşta hiç olamayacak bir hale bürünerek, panik yaşar.

Her iki tepki de yersiz ve oldukça yanlıştır. Doğru olan davranış ise, çocuğundaki konuşma seyrinin normal gitmediğini gören anne babanın panik olmadan bu durumun nedenini araştırmasıdır. Geç kalınmış bir farkındalık da çocuğun akranlarına yetişmesine ayak bağı olacağı için; kısa sürede fakına varmak ve hekim görüşüne başvurmak en doğrusudur. 

Çocuklarda konuşma geriliği nasıl anlaşılır? Belirtileri...

Konuşma geriliği tabiri her çocuk için uygun değildir. Bazı çocuklarda olan bu konuşma tembelliği zamanla kendiliğinden geçer. Ancak geç konuşma problemi yaşayan bazı çocukların bu durumun yanında gösterdikleri belirtilere kulak vermek şarttır. İşte, konuşma geriliği yaşayan kimi çocuktan görülen semptomlar; 

-İşaret ve diğer iletişim biçimleri normal değilse

-Çocukta fiziksel veya gelişimsel bir sorun varsa,

-Çevresine karşı ilgisizse,

-Kelimeler yerine anlamsız sesler çıkarıyorsa,

-Genellikle yalnız kalmayı tercih ediyorsa,

-İsteklerini öfkeli davranışlarla anlatmaya çalışıyorsa

-Yeni bir ortama uyum sağlamakta zorlanıyorsa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır. 

Konuşma geriliği probleminin önüne geçmek için;

Çocukların geç konuşma problemi yaşamamaları için çabaların en büyüğü onların ilk öğretmenleri olan aile üyelerine düşüyor. Özellikle günümüzün problemi olan iletişimsizlik, televizyon ve dijital oyunlar çocukların bu yetileri kaybetmeleri sorunuyla karşı karşıya kalmaları demek oluyor. Peki, bu durum nasıl telafi edilebilir? Çocuğunuzda konuşma geriliğinin önüne geçmek için bu önerilere kulak verin; 

-Çocuğun çok fazla TV izlemesine müsaade edilmemelidir. (Özellikle 0-3 yaş aralığında)

-Sık sık sorular sorun.

-Bir kelimeyi yanlış telaffuz ettiğinde ona karşı sabırlı olun ve baskı uygulamayın.

-Sosyalleşmesini sağlayarak iletişim kurmasının önünü açın.

-Size bir şeyler söylediğinde tane tane konuşarak karşılık verin.

-Çocuğunuzla şarkılar söyleyerek konuşmayı eğlenceli hale getirin.

-İşaretle gösterdiği şeyleri yapmak yerine kelimeyi söylemesineteşvik edin.

-Düzenli bir beslenme ve uyku rutini olmasına dikkat edin.

-Çocuğunuz ile yaratıcı oyunlar oynayın.

-Bol bol kitap okuyarak kelime dağarcığını zenginleştirin.