Krizlerle boğuşan İngiltere ile ilgili çarpıcı açıklama: Sonun başlangıcı

Haber7 / Abdurrahman Koç

Dünyanın en büyük ekonomilerinden İngiltere, son zamanlarda krizlerle boğuşuyor.

Ülkede petrol, gaz, gıda, enerji ve hizmet sektöründe peş peşe sorunlar ortaya çıkıyor.

Kriz nedeniyle birçok sektör durma noktasına geldi.

Yetkililer endüstride meydana gelen krizlerin henüz çözüme ulaşmamasının ardından bazı endüstrilerin faaliyetlerini durdurmak zorunda kalabileceği ve fabrikaların kapanabileceği konusunda uyarıda bulundu.

İngiltere'de Brexit'le başlayan süreç yakıt ve gıda kriziyle zirveye ulaştı.

Yakıt bulamayan araçlar uzun kuyruklar oluşturuyor.

ENFLASYON 10 YILIN ZİRVESİNDE

Market rafları boş kalırken, İngilizler stok yapmak için kuyruklarda bekletiliyor.

Merkez Bankası yüzde 2'yi hedefledi ancak enflasyon yüzde 3,2'yi aşarak son 10 yılın zirvesine çıktı.

Doğal gaz ve elektrik fiyatları %420 artışla rekor kırdı. 

Kış yaklaşırken hanelerde ısınma sorunu gündeme geldi.

Bununla birlikte ülkede emlak fiyatları arttı. Kiralar artık daha pahalı.

Yakıt tedarik sorununun ulaştığı son nokta eğitim hayatını da etkiledi. Kriz hem öğretmen hem de öğrencileri etkilerken okul yönetimleri dersleri yeniden çevrimiçi vermeyi düşünüyor.

• Ekonomik krizden çıkış yolu henüz bulamayan İngiltere krizden çıkabilecek mi
• Hükümetin önlemleri yeterli olacak mı? 
• Krizin diğer Avrupa ülkelerine sıçraması söz konusu olabilir mi?
• İngiltere'nin bu duruma gelmesinde Brexit'in nasıl bir etkisi oldu?

Bu ve birçok sorunun cevabını Haber7 olarak makroekonomi uzmanı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, uluslararası finans, mobil teknolojiler alanında uzman Prof. Dr. Bahadır İldokuz, uluslararası iktisat alanında uzman olan Prof. Dr. Sedat Bayar'a sorduk.

"SONUN BAŞLANGICI"

İngiltere'deki krizleri "sonun başlangıcı" olarak niteleyen Prof. Dr. Bahadır İldokuz, İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılarak ABD ile yakınlaştığını, ve yeni bir dünya düzeni peşinde olduğunu söyledi.

"İngiltere şimdiye dek AB'nin koruma şemsiyesi altındaydı" diyen İldokuz, şöyle devam etti:

"İlk başta da ABD'nin sıkıştırmasıyla birlikte ilk vurduğu yer Avrupa'dan da koptuğu için İngiltere oldu. Yani bunun devamı gelir mi? Gelme potansiyeli var. 

Burada ABD'nin ne kadar destekleyeceğine bağlı. Enerji açısından İngiltere'nin ne kadar destekleneceği önemli. Sonuçta Çin tarafında ciddi bir baskı var. Arkasından ABD biliyorsunuz kaya gazıyla LNG ile yurt dışında pazar arayışı içinde ama orada Rusya hegamonyası var.

Şimdi oradan da akış gelmeyince Rusya-İngiltere'nin zaten geçmişteki siyasi ilişkisi ortada. Avrupa Birliği'nden de çıkınca buradan da bir fayda sağlamıyor. Haliyle devam etme ihtimali yüksek.

Zaten finans merkezi olarak gözüküyordu, ama Brexit süreciyle beraber Frankfurt'a ciddi bir kayma oldu. Küresel bankalar, finans kuruluşları Frankfurt'a taşıdı merkezleri. Arkasından devam gelir mi? İngiltere'nin doğal kaynağı yok. Genelde hizmetle kalkınan bir ekonomisi vardı. Desteklenmediği sürece krizlerin devamının gelmes yüksek."

Yaşanan krizlerin arka planında uluslararası çekişmelerin yattığı görüşünü aktaran İldokuz, "Çekişmenin birçok güç merkezinin değişmesiyle birlikte gerçekleştiğini düşünüyorum" değerlendirmesinde bulundu.

Krizlerin diğer Avrupa ülkelerine sıçrama ihtimalinin bulunup bulunmadığı sorusuna İldokuz, şu yanıtı verdi:

"Onlara nispeten az olur. Sonuçta Avrupa Birliği şemsiyesi altındalar. Bütün ülkeler AB kararından faydalanıyor eyvallah ama Rusya ile ilgili gördük yani, AB Rusya'ya nota verdi. İlişkileri askıya alma meselesi oldu. Sonrasında arkasından Merkel ve Sarkozy peş peşe doğalgaz anlaşması imzalamıştı. Ama şu aşamada ben bunun olacağını zannetmiyorum.

AB'nin geleceği, devamı derseniz orada ben şey değilim açıkçası Brexit bir kapı açtı.

Dünya genelinde zaten milliyetçilikte yükseliş var

Pandemi ciddi anlamda ekonomik cari fazla veren bir AB vardı. Pandemiyle birlikte darbeyi yedi. Şimdi tedarik zinciri sorunu da var. Burada artık AB'nin ya geçmişte söylediği 'biz Hristiyan birliğiz, Türkiye'yi almayacağız' söyleminden vazgeçip, biz kendi çıkarlarımıza bakarız, 'Biz bir ekonomik birliğiz' deyip tedarik zincirinde Türkiye'yi kullanması lazım. Polonya biliyorsunuz Almanya'nın arka bahçesi. Bir sonraki kriz daha büyük darbe vurur. ABD'nin Yunanistan'a üs kurması AB'yi rahatsız etmiyor değil. "

"SON BİRKAÇ GÜNDÜR NORMALLEŞME EĞİLİMİNDE"

Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ise İngiltere'deki bu durumun normal olduğunu düşünüyor.

Haber7'ye konuşan Aslanoğlu, "Ekonomik kriz var mı İngiltere'de önce onu sorgulamak lazım?" diye başladı.

Alınan önlemlerle birlikte benzin bulamama, yakıt kuyrukları, rafların boş kalması gibi sorunlarda iyileşme olduğunu söyleyen Aslanoğlu, "Benim aldığım son bilgiye göre normale girmeye başladı" açıklamasında bulundu.

İngiltere'nin Brexit sonrası yeni bir döneme geçiş yaptığını söyleyen Aslanoğlu, şunları aktardı:

"Pandemi burada çok ciddi sekte vurdu şu anda ABD'den sonra en çok vakanın görüldüğü ikinci ülke. Ama kayıp sayıları düşüyor. Yakın bir zamana kadar normal hayatın akışını etkiliyordu. Ama şu anda hayat normale dönüyor. Ekonomik olarak bu enerji ile ilgili kriz yaşadılar ama o da son birkaç gündür normalleşme eğiliminde diye düşünüyorum

LONDRA DÜNYANIN FİNANS MERKEZİ OLMAYA DEVAM EDECEK Mİ?

Özellikle çok sert enerji kaynaklı artışlar var tedarik sorunlu artışlar var. İşgücü piyasasında Brexit sonucu olarak eleman bulmakta zorluk yaşıyorlar. Tır şoförleri gibi. Eleman bulmada, arz sorunları yaşanıyor. Pek çok ülkede var ama İngiltere en çok hissedenlerden bir tanesi"

İngiltere'nin temelde bir değişim içerisinde olduğunu ifade eden Aslanoğlu, Londra'nın bundan sonraki süreçte dünyanın finans merkezi olmaya devam edip etmeyeceğini zamanın belirleyeceğini söyledi.

Aslanoğlu, şöyle devam etti:

"Londra borsasındaki firmalara baktığımızda teknoloji ağırlıklı firmaların az olduğunu görüyoruz. Çin'e ABD'ye Asya'ya göre İngiltere üretim yapısı olarak gerileme gösteriyor gibi gözükmüyor. Rekabet gücünü kaybetme ihtimali var. Bu Brexit'ten geçiş süreci nasıl olacak izleyeceğiz. İngiltere çok baskın bir nüfusla Brexit'e geçmedi. Şu andaki anketler aslında hani yeniden yapılsa Avrupa Birliği'nden 'çıkmasaydık' diyenler daha fazla bildiğimiz kadarıyla

"İNGİLTERE SORUNLU BİR DÖNEM YAŞAYACAK"

Dolayısıyla Avrupa'dan ayrılmış İngiltere'nin önümüzdeki dönemde sorunlu bir dönem yaşayacağını, ortalama büyümesinin bundan etkileneceğini düşünüyorum ama jeopolitik gelişmeler, diğer ülkelerle ilişkileri bu tabloyu değiştirebilir. Fakat önce pandemi sonrası en az birkaç yıl bu süreci izlemek lazım. Şu an erken fakat görece daha fazla sorun yaşayan bir ülke konumunda İngiltere şu anda. Pandemi azaldıkça olumsuzluğun bir kısmı gidecek ama temelde Brexit sonrası dönem zorlu geçecek"

İngiltere’deki yakıt krizi okulları alarma geçirdi

"KIRSAL KESİMLERDE YOKSULLUK CİDDİ BOYUTLARA ULAŞTI"

İngiltere'nin Kovid-19 döneminde ciddi sıkıntılar geçirdiğini söyleyen Prof. Dr. Ahmet Sedat Aybar, "Hükümet politikalarının yetersiz olması iktisadi sonuçları olumsuz etkiledi. O anlamda özellikle İngiltere'nin kırsal kesimi, Londra, Birmingham gibi şehirlerde değil ama kırsal kesimlerindeki yoksulluğun artışı ciddi boyutlara ulaşmış durumda" dedi.

Aybar, şöyle devam etti:

"Bu demek değilki büyük şehirlerde sıkıntılarla karşılaşılmıyor. Oradaki yapının birazcık daha sosyal yardımlaşma ağlarının daha gelişmiş olması büyük şehirleri kurtarıyor ama İngiltere ciddi bir sıkıntı içerisinde"

"Brexit'lı ya da Brexit'sız eninde sonunda gelecekti İngiltere'ye. Brexit yolunda atılan adımlar İngiltere'yi bu krizden kurtarmak adına yapılmıştı. Belki Brexit yüzünden bu krizden sıyrılması daha hızlı olabilir" diyen Aybar, şunları söyledi:

"Çünkü Avrupa Birliği'nin o bağlayıcı birçok uygulamasından şu anda muaf durumda İngiltere ve eli serbestleşmiş durumda. O anlamda dünyayla kurduğu ilişki, AB içindeyken kurduğu ilişkiden birazcık daha bağımsız ve daha serbest olacak. O anlamda sıyrılması daha hızlı olabilir. Ama İngiltere kriz yaşıyor Avrupa Birliği kriz yaşamıyor demek birazcık erken ya da oradaki nedenselliği kurabileceğimiz bir veritabanı yok. Ne AB ile ticareti daraldı ne iktisadi ilişkilerinde gerileme gerçekleşti. Bunlar olmadı. O yüzden Brexit sonucudur demek bana birazcık havada kalan bir açıklama gibi geliyor."